Στις 17 Ιουνίου 1947 το σοβιετικό επιβατηγό πλοίο «Rossia» απέπλευσε από το λιμάνι της Νέας Υόρκης. Σε αυτό επέβαιναν, εκτός άλλων, τρεις γυναίκες που μοιράζονταν μια μικρή καμπίνα και τρέφονταν με βραστές πατάτες και βούτυρο. Η ιταλοαμερικανίδα μέτζο σοπράνο Λουίζ Καζελότι, που είχε τραγουδήσει «Κάρμεν» πάνω από 400 φορές, η Μαρία Κάλλας και μια φίλη τους. Ειδικά την Κάλλας την είχε επιλέξει ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ της Βερόνας, Τζοβάνι Τζενατέλο, ο οποίος αναζητούσε σοπράνο για την «Τζοκόντα» που επρόκειτο να διευθύνει ο Τούλιο Σεραφίν.

Στην οντισιόν η Κάλλας, συνοδευόμενη από την Καζελότι στο πιάνο, τραγούδησε τις άριες «Suicidio!» –από την «Τζοκόντα»– και «Casa diva» –από τη «Νόρμα» του Μπελίνι. «Πριν καν τελειώσει τη δεύτερη, ο Τζενατέλο, πρώην τενόρος, χειροκρότησε και την αγκάλιασε. Αποκαλώντας την “perla near” (μαύρο μαργαριτάρι)… της πρόσφερε ένα συμβόλαιο με αμοιβή 60 δολάρια ανά παράσταση» διαβάζουμε στο «Casta diva» της Lyndsy Spence (εκδ. Παπαδόπουλος, 2021).

Το πλοίο, λοιπόν, εκείνη την ημέρα έπλεε προς την ιταλική πόλη. Και όταν έφτασε, οι πρώτες εικόνες που είχε η Μαρία από τη μεταπολεμική Βερόνα τής θύμισαν την Ελλάδα, από την οποία είχε φύγει. Κτίρια σωριασμένα σε ερείπια και βομβαρδισμένες γέφυρες, ανάμεσά τους η Πόντε Πιέτρα.

Είκοσι τέσσερις ώρες μετά την άφιξή τους οι τραγουδίστριες παρευρέθηκαν σε γεύμα που παρέθεσε προς τιμήν τους ο Τζουζέπε Γκαμπάτο, υποδιευθυντής του Φεστιβάλ. Εν αγνοία της η 24χρονη τότε Μαρία είχε κινήσει την περιέργεια του Τζοβάνι Μπατίστα Μενεγκίνι, γνωστού ως Τίτα, 52χρονου κατασκευαστή τούβλων, ο οποίος φιλοδοξούσε να γίνει ατζέντης διαφόρων γυναικών (όπερ και εγένετο, φυσικά, στην περίπτωση της Κάλλας).

Τις επόμενες ημέρες η Μαρία ξεκίνησε τις πρόβες της για την παράσταση που πίστευε ότι ήταν η τελευταία ευκαιρία της να σταδιοδρομήσει στον χώρο της όπερας: την «Τζοκόντα» του Αμίλκαρε Πονκιέλι (σε λιμπρέτο του Αρίγκο Μπόιτο). Αλλά την ημέρα που τελείωνε, γλίστρησε πάνω στη σκηνή και τραυμάτισε τον αστράγαλό της. Επέμεινε βέβαια να συνεχίσει, με αποτέλεσμα στην πρόβα της τρίτης πράξης ο αστράγαλός της να έχει πια πρηστεί και να έχει πρόβλημα κίνησης.

Η «Τζοκόντα» έκανε πρεμιέρα στην Αρένα της Βερόνας στις 2 Αυγούστου και η Κάλλας εμφανίστηκε μπροστά σε κοινό 25.000 ατόμων. Φυσικά όλοι οι συντελεστές ανησυχούσαν για την ίδια όσο διέσχιζε τη μεγαλειώδη σκηνή, καθώς γνώριζαν για το πληγωμένο πόδι της. Ο φυσιολογικός εκνευρισμός της λόγω του νεαρού της ηλικίας και ο πόνος άφησαν στην ίδια μια αμφιθυμία για το έργο, το οποίο πάντως θα ξανατραγουδούσε στη Βερόν και τη Σκάλα του Μιλάνου το 1952 (η ηχογράφηση της ίδιας χρονιάς προέρχεται, όμως, από το στούντιο της CETRA).

Δεν είχαν την ίδια εντύπωση πολλοί από όσους την παρακολούθησαν στον πρώτο μεγάλο ρόλο της. Ενας από αυτούς ήταν ο Τζορτζ Λάσελς (μελλοντικός κόμης του Χέργουντ), ο οποίος το 1951 θα γινόταν διευθυντής της Βασιλικής Οπερας του Λονδίνου, στο Κόβεντ Γκάρντεν. Εντυπωσιασμένος από την ερμηνεία της, είπε: «Ηξερα ότι αυτό που θα ακούγαμε θα ήταν αρκετά πέρα από τα συνηθισμένα: μια διεισδυτική, παλλόμενη φωνή μεγάλης δύναμης και, όταν απαιτείται, ευελιξίας, και επιπλέον στην υπηρεσία μιας ισχυρής σκηνικής και μουσικής προσωπικότητας».

Το «L’ Arena», από την άλλη, έγραψε ότι το τραγούδι της ήταν «παθιασμένο, πλούσιο σε τόνο, παλλόμενο» και η «Corriere del Mattino» την αποκάλεσε «μια φλογερή Τζοκόντα… (που) μπορεί να μετασχηματιστεί σε διαμάντι κάποια μέρα». Από τις στιγμές που μια κρίση αποδεικνύεται όντως προφητική.

---

Το σημείωμα βασίζεται σε διάφορες βιογραφίες, ανάμεσά τους το «Casta diva – Μαρία Κάλλας, η κρυφή ζωή της» της Lyndsy Spence, εκδ. Παπαδόπουλος, μτφ. Χρύσα Φραγκιαδάκη, 2021. Η «Τζοκόντα» με την Αννα Πιρότσι στον ομώνυμο ρόλο ανεβαίνει στη Λυρική Σκηνή στις 19, 22, 25, 29 Οκτωβρίου & 1, 4, 7 Νοεμβρίου, σε σκηνοθεσία Ολιβερ Μίερς.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News