595
|

Πανεπιστήμιο και δημοκρατία

Γιώργος Μαυρωτάς Γιώργος Μαυρωτάς 17 Νοεμβρίου 2014, 01:15

Πανεπιστήμιο και δημοκρατία

Γιώργος Μαυρωτάς Γιώργος Μαυρωτάς 17 Νοεμβρίου 2014, 01:15

Μέρες Πολυτεχνείου και μια από τις λέξεις που κυριαρχούν στα συνθήματα των φοιτητών είναι η λέξη «δημοκρατία». Έχουμε πλέον κατακτήσει (ή συνηθίσει) να μιλάμε για δημοκρατικό Πανεπιστήμιο αλλά η δημοκρατία στο Πανεπιστήμιο είναι μια έννοια αρκετά εύπλαστη. Ενώ οι αναφορές στη δημοκρατία αφθονούν, η εφαρμογή της υποφέρει. Υποφέρει κυρίως λόγω των διαδικασιών που έχουν μεν την ιστορική τους αξία, αλλά οι πρακτικές που ακολουθούνται τείνουν να απομακρύνουν την πλειοψηφία από τις διαδικασίες αυτές. Και χωρίς μεγάλη συμμετοχή οι όποιες αποφάσεις λαμβάνονται μπορεί να είναι νόμιμες αλλά δεν πείθουν ότι είναι και αντιπροσωπευτικές. Αν η δημοκρατία είναι η έκφραση της βούλησης των πολλών, στα πανεπιστήμια είναι η έκφραση της βούλησης των μηχανισμών που έχουν την «τεχνογνωσία».

Σχεδόν πάντα στις διαδικασίες συνελεύσεων και αποφάσεων των φοιτητών κυριαρχούν τα παραταξιακά μπλοκ. Με παρόντες κατά μέσο όρο το 10-20% των εγγεγραμμένων φοιτητών λαμβάνονται αποφάσεις στο όνομα του 100%. Θα μου πείτε, γιατί δεν πάει και το άλλο 80% να συμμετέχει στις διαδικασίες ώστε να μην «καπελώνεται»; Ο βασικός λόγος είναι κατά τη γνώμη μου η βαθιά πεποίθηση ότι στο τέλος θα επικρατήσουν τελικά οι πιο «εκπαιδευμένοι» και «καπάτσοι» στις σχετικές διαδικασίες. Αυτοί που μπορούν να τις τραβήξουν έως ότου μείνουν τελικά μόνο οι «δικοί» τους. Αυτοί που μπορούν να εφεύρουν ένα σωρό ενστάσεις όταν τα πράγματα πηγαίνουν προς την αντίθετη κατεύθυνση από κείνη που επιδιώκουν. Αυτοί που ως συμπαγής ομάδα μπορούν εν χορώ να αποδοκιμάζουν και να ειρωνεύονται την αντίθετη άποψη. Η πεποίθηση αυτή επιβεβαιώνεται μετά τις πρώτες επαφές των φοιτητών με τις συνελεύσεις και μετατρέπεται σιγά-σιγά σε αδιαφορία για τις διεργασίες αυτές. Φοιτητές που δεν έχουν παραταξιακές πλάτες πρέπει να είναι αρκετά χαλκέντεροι ώστε να επιβιώσουν σε ένα τέτοιο χώρο. Το σύστημα λοιπόν τους αποθαρρύνει με τον τρόπο του.

Οι Σχολές δεν έχουν πια μερικούς δεκάδες φοιτητές όπως στο παρελθόν, αλλά έχουν φτάσει τους εκατοντάδες ή χιλιάδες. Πολλοί, λοιπόν, αποκλείονται από τις διαδικασίες ακόμα και λόγω αδυναμίας φυσικής παρουσίας (θα χρειαζόταν το ΟΑΚΑ για συνέλευση όλης της Σχολής). Προκειμένου, όμως, να προωθηθεί η δημοκρατία στα πανεπιστήμια πρέπει να εμπλακεί όσο το δυνατόν περισσότερος κόσμος στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Και για να μην διαπιστώνουμε μόνο τις αστοχίες αλλά να προσπαθούμε και να τις διορθώσουμε, υπάρχουν συγκεκριμένες πρακτικές που μπορούν να εφαρμοσθούν τον 21ο αιώνα.

Μία από αυτές είναι η δυνατότητα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας και διαβούλευσης. Η διοργάνωση ηλεκτρονικών ψηφοφοριών με ασφάλεια, φερεγγυότητα και αποτελεσματικότητα, χωρίς εντάσεις και ενστάσεις, έχει γίνει πλέον κτήμα της πανεπιστημιακής κοινότητας (π.χ. εκλογές Συμβουλίων Ιδρύματος και Πρυτανικές εκλογές). Τα πρακτικά ζητήματα είναι εύκολο να δρομολογηθούν αρκεί να υπάρχει η βούληση. Δεν νομίζω ότι οι φοιτητές μας, εν έτει 2014, θα έχουν προβλήματα με τις νέες τεχνολογίες. Ίσως μάλιστα μια αδιάβλητη ηλεκτρονική ψηφοφορία βοηθήσει στο να συγκροτηθεί επιτέλους και η έρημη ΕΦΕΕ ώστε οι φοιτητές να έχουν πραγματικούς εκπροσώπους. Η διευκόλυνση της ψηφοφορίας και της διαβούλευσης μειώνει την αποχή και θα επαναφέρει στις διαδικασίες λήψης απόφασης τους απογοητευμένους και απομακρυσμένους από την υπάρχουσα διαδικασία.

Τελειώνοντας, θεωρώ ότι μόνο όσους τους βολεύει η μεγάλη αποχή μπορούν να αρθρώνουν αντιρρήσεις στη διευκόλυνση της ψηφοφορίας με πρακτικές όπως αυτή της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας. Ο κόσμος έχει αλλάξει σε σχέση με τον 4ο αιώνα π.Χ. και οι δημοκρατικές διαδικασίες θα πρέπει κι αυτές να προσαρμοσθούν για να διατηρήσουμε το περιεχόμενο της δημοκρατίας και να μην διολισθαίνουμε προς την ολιγαρχία των μηχανισμών.

Υ.Γ.: Το 2012, στις εκλογές μελών για τα Συμβούλια Ιδρύματος, η ηλεκτρονική ψηφοφορία είχε χαρακτηριστεί από ανθρώπους του «προοδευτικού χώρου» ως «τεχνοφασισμός». Ελπίζω, τέτοιες μέρες που τα περί φασισμού είναι στην ημερήσια διάταξη, να μην  επαναληφθούν τέτοια συνθήματα αλλά να ακούσουμε επιτέλους επιχειρήματα.

Ο Γιώργος Μαυρωτας είναι υπεύθυνος στον τομέα πολιτικής Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, στο Ποτάμι.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News