662
|

5 ερωτήσεις για τον Αργύρη Ξάφη

Ιωάννα Μπλάτσου Ιωάννα Μπλάτσου 31 Οκτωβρίου 2014, 11:58

5 ερωτήσεις για τον Αργύρη Ξάφη

Ιωάννα Μπλάτσου Ιωάννα Μπλάτσου 31 Οκτωβρίου 2014, 11:58

Ο Αμερικανός ποιητής -πρωτίστως- αλλά και ζωγράφος, πεζογράφος, δοκιμιογράφος, και θεατρικός συγγραφέας Εντουαρντ Εστλιν Κάμινγκς, γνωστός ως e.e.cummings, είναι μια κοινή αγάπη του Αργύρη Ξάφη και δική μου. Ο Αργύρης Ξάφης σκηνοθετεί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών τη μουσική παράσταση «Εκεί που δεν ταξίδεψα ποτέ», που βασίζεται στους στίχους του Ε. Ε. Κάμινγκς, και εγώ του ζήτησα να «παίξουμε» με μερικούς αγαπημένους μου στίχους του ποιητή, του οποίου το συγγραφικό στυλ χαρακτηρίζεται από τη σχεδόν παντελή έλλειψη κεφαλαίων γραμμάτων, την ανορθόδοξη στίξη και σύνταξη, που δεν υπακούν στις γνωστές γραπτές συμβάσεις.

Τα αποσπάσματα που χρησιμοποιώ είναι από τη μετάφραση του Χάρη Βλαβιανού, «33Χ3Χ33 ΠΟΙΗΜΑΤΑ-ΔΟΚΙΜΙΑ-ΘΡΑΥΣΜΑΤΑ».

«Όταν ο θεός αποφάσισε να δημιουργήσει/ τα πάντα πήρε μια/ ανάσα μεγαλύτερη και από τσίρκου μπάντα/ και έτσι άρχισαν τα πάντα όταν ο άνθρωπος αποφάσισε να καταστραφεί/ το ήταν χώρισε/ απ’ το θα και βρίσκοντας μόνο το γιατί/ το συνέθλιψε στο επειδή»…

Χαμένη, χαμένη αθωότητα. Αναγκαστικά και ανεπιστρεπτί. Έτσι είμαστε φτιαγμένοι και δεν είναι κάτι θλιβερό ή ζοφερό. Έτσι είναι. Θα ρωτάμε πάντα γιατί, θα ψάχνουμε πάντα την αιτία και μέσα στην καταστροφή της οποιαδήποτε μαγείας θα βρίσκουμε μια τόση αλήθεια, όση να σώσει χιλιάδες ανθρώπους ή που θα κάνει χαρούμενους ακόμη περισσότερους.

«Τίποτα δεν οπισθοχωρεί όσο η πρόοδος»…

Είχα δει μια εκπομπή από αυτές που έχουν «απλούς» ανθρώπους -αν υπάρχουν απλοί άνθρωποι- για καλεσμένους και κάποιος είχε κάνει μια συγκλονιστική για μένα ερώτηση, στην οποία, φυσικά, δεν πήρε απάντηση από κανέναν. «Τι είναι προοδευτικό;».

Όλοι κυνηγάν να χαρακτηριστούν με αυτή τη λέξη, λες και ξεπλένει την οποιαδήποτε ανοησία ή κακοτοπιά, λες και σημαίνει αγιοσύνη. Και ταυτόχρονα, κανείς δεν μπορεί να σου απαντήσει τι και ποιος είναι προοδευτικός. Αριστεροί, Δεξιοί και κεντρώοι στην πολιτική, γερμανοτραφείς και ρωσοτραφείς στο θέατρο, ανατολικοί και δυτικοί στη μουσική, χαμός.

Δεν μπορεί κάτι να είναι απλά ωραίο; Υγιές; Απλό; Βαθύ; Δικό σου; Είμαι καχύποπτος με λέξεις που χωρίζουν και διασπούν τους ανθρώπους, ειδικά αν θέλουν όλοι να τις ασπαστούν.

«Και ξημέρωσε/ και ο κόσμος/ ετοιμάζεται να δολοφονήσει όνειρα…».

Τι ποιητής είναι αυτός, Θεέ μου! Η επιτομή έντεχνου και λαϊκού, που θα λέγαμε στη μουσική. Ήταν πραγματική ευλογία η δυνατότητα να ασχοληθώ με τον Cummings τόσο διεξοδικά σε αυτήν την παράσταση που κάνουμε τώρα στο Μέγαρο. Κάθε μέρα σχεδόν, ξαναμετέφραζα μέσα μου τα ίδια ποιήματα, τα διάβαζα σε φίλους και δεν τελείωναν ποτέ.

«Γιατί η ζωή δεν είναι παράγραφος/ Κι ο θάνατος νομίζω δεν είναι παρένθεση».

   αφού το συναίσθημα έρχεται πρώτο
   ποιος να προσέξει
   τη σύνταξη των πραγμάτων
   ποτέ δεν θα σε φιλήσω ολόκληρη·
  
   ολόκληρη και θα τρελαθώ
   καθώς Άνοιξη είναι στον κόσμο

   το αίμα μου εγκρίνει,
   και τα φιλιά είναι μια πολύ καλύτερη μοίρα
   από τη σοφία
   κυρία το ορκίζομαι σε όλα τα λουλούδια. Μην κλαις
   –η καλύτερη χειρονομία του μυαλού μου δεν φτάνει
   το ανοιγόκλεισμα των βλεφάρων σου που λέει

   είμαστε ο ένας για τον άλλο: μετά
   γελάς, γέρνοντας μέσα στην αγκαλιά μου
   γιατί η ζωή δεν είναι παράγραφος

   Και ο θάνατος νομίζω δεν είναι καμία παρένθεση

«Γιατί όποτε οι άνθρωποι έχουν δίκιο δεν είναι νέοι».

Δεν είναι σωστή μετάφραση αυτή του αγγλικού κειμένου, κατά τη γνώμη μου. Επειδή ο ποιητής τούς έχει πει εκατό φορές γέρους, επειδή προτιμά να κάνει ασταμάτητα λάθη και να παραμένει νέος μέσα του, και αθώος, και ερωτευμένος, εκεί τους λέει “not young” («όχι νέους»), με πολύ χιούμορ μάλιστα. Το θέμα, λοιπόν, εδώ είναι η νεότητα. Με την αστείρευτη δύναμή της, την ελπίδα της και την παντοτινή αισιοδοξία της. Και ας τους έχουν σαπίσει τους νέους όλοι. Και πολιτικοί και πολιτευτές και ιδεολόγοι. Τα νιάτα κοιτάνε μπροστά και παλεύουν. Το βλέπω γύρω μου. Στη σχολή, στον δρόμο. Ευτυχώς, που η ζωή είναι έτσι, όπως τη βλέπουν οι νέοι, και δεν είναι ένα απελπισμένο και γερασμένο, τρομοκρατικό και συμβιβασμένο «δελτίο ειδήσεων».

• «Εκεί που δεν ταξίδεψα ποτέ»: ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ – ΑΙΘΟΥΣΑ ΝΙΚΟΣ ΣΚΑΛΚΩΤΑΣ (Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη, τηλέφωνο 210-7282333, www.megaron.gr): Παραστάσεις: Δευτ 3/11, Τρ 4/11 στις 20:30. Τιμές εισιτηρίων: €7 – €30.
• «Μότζο»: ΠΟΡΤΑ (Λεωφ. Μεσογείων 59, Αμπελόκηποι, τηλέφωνο 210-7711333, www.porta-theatre.gr). Παραστάσεις από 20 Φεβρουαρίου 2015. Σκηνοθεσία: Θωμάς Μοσχόπουλος. Παίζουν: Αργύρης Ξάφης, Γιώργος Χρυσοστόμου, Γιώργος Παπαγεωργίου, Ηλίας Μουλάς, Αλέξανδρος Χρυσανθόπουλος.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News