Την Τετάρτη, 20 Αυγούστου, η Ryanair, η γνωστή αεροπορική εταιρεία χαμηλού κόστους, προχώρησε σε μια ανακοίνωση στην οποία έστρεφε τα βέλη της κατά της Αθήνας, καλώντας ταυτόχρονα την Κομισιόν να προχωρήσει σε επείγουσα μεταρρύθμιση του χαοτικού συστήματος ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας ολόκληρου του ευρωπαϊκού χώρου. Αιτία στάθηκε μια βλάβη σε εξοπλισμό του Ελέγχου Εναέριας Κυκλοφορίας της Αθήνας, η οποία, σύμφωνα με την ανακοίνωση της αεροπορικής εταιρείας, «προκάλεσε αχρείαστες καθυστερήσεις σε πτήσεις από/προς την Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένης της καθυστέρησης 12 πτήσεων της Ryanair και πάνω από 2.000 επιβατών της Ryanair».

Ωστόσο, οι υπεύθυνοι της εταιρείας δεν έμειναν μόνο σε αυτά τα στοιχεία: όπως ανέφεραν στην ανακοίνωση, από την 1η Ιανουαρίου 2025 έως τις 20 Αυγούστου περισσότερες από 5.000 πτήσεις και πάνω από 900.000 επιβάτες τους έχουν πληγεί από καθυστερήσεις λόγω «κακοδιαχείρισης» της εναέριας κυκλοφορίας στη χώρα μας και της έλλειψης προσωπικού, «καθιστώντας την Ελλάδα την πέμπτη χειρότερη χώρα στην Ευρώπη όσον αφορά τις καθυστερήσεις πτήσεων».

Η παραπάνω ανακοίνωση δεν πρέπει να προκάλεσε και ιδιαίτερη έκπληξη στους αυτόχθονες ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας. Η ένωσή τους, η ΕΕΕΚΕ, έχει αρκετές φορές στο παρελθόν αναφερθεί στην κατάσταση του εξοπλισμού που χρησιμοποιείται. Τον Ιανουάριο του 2025, με αφορμή αεροπορικό δυστύχημα που σημειώθηκε στον ποταμό Ποτόμακ, στην Ουάσινγκτον, έκανε λόγο σε δελτίο Τύπου της για χρήση στη χώρα μας «απαρχαιωμένου εξοπλισμού επιτήρησης και επικοινωνιών», με πολλά καθημερινά προβλήματα, για τα οποία δεν φαίνεται ακόμα «φως στο τούνελ».

Παράλληλα, προειδοποιούσε για τα επίπεδα υποστελέχωσης των υπηρεσιών της, τα οποία δεν επιτρέπουν την εξυπηρέτηση της ζήτησης της αεροπορικής κίνησης, παρά τις προσλήψεις που έχουν γίνει και τον τότε τρέχοντα διαγωνισμό ΑΣΕΠ για επιπλέον 97 ελεγκτές. «Η εκπαίδευση των νέων ελεγκτών είναι πολυετής και η καλοκαιρινή περίοδος του 2025 θα βρει στα μικρόφωνα το ίδιο, ελλιπές και μεγάλου μέσου όρου ηλικίας, προσωπικό», ανέφερε η ΕΕΕΚΕ. Και προσέθετε ότι η Διοίκηση της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ), αντί να δείξει κατανόηση και να επιταχύνει τις διαδικασίες, ειδικά όσον αφορά την αντικατάσταση του εξοπλισμού, «επιχείρησε να επιβάλει αύξηση ωραρίου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, σε ένα προσωπικό με υψηλό δείκτη κόπωσης».

Αναφερόμενη στις παραπάνω καταγγελίες, η Διοίκηση της ΥΠΑ, με «κόντρα» ανακοίνωσή της, σημείωσε ότι κάθε δύο χρόνια, και μάλιστα λίγο πριν από τις εκλογές του συλλογικού οργάνου των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας, «μεμονωμένες φωνές θεωρούν σκόπιμη την ανάσυρση δηλώσεων παλαιάς συνδικαλιστικής κοπής». Συγκεκριμένα, για το θέμα του εκσυγχρονισμού των συστημάτων εναέριας κυκλοφορίας επεσήμανε ότι στη χώρα μας υλοποιείται πρόγραμμα επενδύσεων σε συστήματα αεροναυτιλίας μέσα από 13 κομβικά έργα για την προσεχή πενταετία 2025-2029, προϋπολογισμού 313 εκατ. ευρώ.

Μάλιστα, όπως ανέφερε η ΥΠΑ, τα οκτώ από τα 13 έργα ήταν στάσιμα έως το 2024 και σε δικαστικές διαδικασίες που κάποιες εξ αυτών διήρκεσαν περισσότερο από έξι έτη. «Πλέον, όλα τα έργα επανεκκινούν, συμβασιοποιούνται και εκτελούνται απρόσκοπτα, ξεπερνώντας τις αγκυλώσεις του παρελθόντος με ταχείς ρυθμούς, προκειμένου να ενισχυθούν περαιτέρω οι επιχειρησιακές δυνατότητες της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας και η ασφάλεια πτήσεων», υποστήριζε η Διοίκηση.

Κόντρα στην κόντρα ανακοίνωση, η ΕΕΕΚΕ εξέδωσε απάντηση στην οποία μιλούσε για ψευδείς ισχυρισμούς της ΥΠΑ, επικεντρώνοντας στο ότι από το 2023, και χωρίς να βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο, ενημερώνει τους αρμόδιους και το επιβατικό κοινό για την κατάσταση των συστημάτων και του εξοπλισμού για την εναέρια κυκλοφορία. Παρέθετε δε τις ημερομηνίες των δελτίων Τύπου που είχε εκδώσει για τέτοιου είδους θέματα: πέρα από αυτό του Ιανουαρίου του 2025, αντίστοιχες ανακοινώσεις από την ΕΕΕΚΕ είχαν λάβει χώρα τον Φεβρουάριο του  2024, τον Δεκέμβριο του 2023 και τον Μάρτιο του 2023.

«Εκτίθεται λοιπόν ανεπανόρθωτα η Διοίκηση της ΥΠΑ όταν προσπαθεί να διασκεδάσει τις εντυπώσεις και ψεύδεται όταν αναφέρει ότι τάχα μεμονωμένες φωνές θεωρούν σκόπιμη την ανάσυρση δηλώσεων παλαιάς συνδικαλιστικής κοπής ενόψει συνδικαλιστικών εκλογών», έγραφε στην απάντησή της η Ενωση Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας Ελλάδας.

Η πρόσφατη βλάβη του εξοπλισμού που προκάλεσε την αντίδραση της Ryanair δεν έμεινε ασχολίαστη από το προσωπικό που είναι υπεύθυνο για την υποστήριξη των ηλεκτρονικών συστημάτων εναέριας κυκλοφορίας στην Ελλάδα. Οπως αναφέρθηκε σε ανακοίνωση της Ενωσης Ηλεκτρονικών Μηχανικών Ασφάλειας Εναέριας Κυκλοφορίας, το πρόβλημα παρουσιάστηκε στις 11 το βράδυ της Τρίτης 19 Αυγούστου σε εγκαταστάσεις της ΥΠΑ, με αποτέλεσμα να τεθεί εκτός λειτουργείας το τερματικό ραντάρ στον λόφο Μερέντας στο Μαρκόπουλο Αττικής. Επιπλέον, εκτός τέθηκαν και εφεδρικές συχνότητες για την προσέγγιση στο «Ελευθέριος Βενιζέλος».

«Η απώλειά τους οδήγησε στην επιβολή περιορισµών στην εναέρια κυκλοφορία, µε συνέπεια να προκληθούν σηµαντικές καθυστερήσεις σε πτήσεις”, επισημαίνεται στην ανακοίνωση και διευκρινίζεται ότι χάρη στις προσπάθειες των μηχανικών της ένωσης το ραντάρ δόθηκε σε επιχειρησιακή λειτουργία το μεσημέρι της Τετάρτης.

«Οι εργασίες αποκατάστασης συνεχίζονται, ώστε να τεθούν σε πλήρη λειτουργία και τα συστήµατα επικοινωνιών που επηρεάστηκαν. Την ίδια ώρα, αντί η Διοίκηση να στηρίζει έµπρακτα το έργο των ηλεκτρονικών μηχανικών ασφαλείας εναέριας κυκλοφορίας, συνεχίζει να ζητά από τους ίδιους τους εργαζόµενους να προκαταβάλουν οι ίδιοι το κόστος των εκπαιδεύσεών τους –περίπου 7.500 ευρώ ανά υπάλληλο σε πρόσφατη περίπτωση– µε άγνωστο τον χρόνο εκκαθάρισης των δαπανών (έξι µήνες, ένας χρόνος ή και περισσότερο). Η ασφάλεια των πτήσεων και η αξιοπιστία της αεροναυτιλίας δεν µπορεί να βασίζονται µόνο στο φιλότιµο και στις θυσίες του προσωπικού. Απαιτείται έµπρακτη στήριξη και ισότιµη µεταχείριση», τονίζει η Ενωση Ηλεκτρονικών Μηχανικών.

Από τα στοιχεία του Eurocontrol, του οργανισμού για την επίτευξη ασφαλούς και απρόσκοπτης διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας σε ολόκληρη την Ευρώπη, προκύπτει ότι η βλάβη του εξοπλισμού την Τετάρτη προκάλεσε σε πτήσεις καθυστερήσεις διάρκειας περίπου 8.230 λεπτών στο σύνολό τους. Δεδομένου ότι κάθε λεπτό καθυστέρησης φαίνεται ότι –σύμφωνα με ευρωπαϊκή έρευνα, σε τιμές 2023– κοστίζει περί τα 120 ευρώ, η ζημιά των αεροπορικών εταιρειών από το τερματικό ραντάρ στον λόφο Μερέντα και την απώλεια των εφεδρικών συχνοτήτων φέρεται να προσεγγίζει το 1 εκατομμύριο μέσα σε λίγες ώρες.

Αλλά καθυστερήσεις εκείνη την ημέρα δεν υπήρξαν μόνο από τη βλάβη: επιπλέον 7.500 λεπτά αποδίδονται σε θέματα διαχείρισης εναέριας κυκλοφορίας για διαφορετικούς λόγους, συν 2.600 λεπτά σε θέματα χωρητικότητας αεροδρομίου. Οι προαναφερόμενες καθυστερήσεις ωχριούν μπροστά σε αυτές του Απριλίου, Μαΐου και Ιουνίου του 2023, που υπήρξαν λόγω προβλημάτων και πάλι στα ραντάρ. Σύμφωνα με στοιχεία του Eurocontrol, τότε καταγράφηκαν περισσότερα από 250.000 λεπτά, τα οποία «μεταφράζονται» σε ζημία περίπου 30 εκατ. ευρώ.

Τον Μάιο του 2025, το Protagon δημοσίευσε ειδική έρευνα-ανάλυση για τις καθυστερήσεις στις πτήσεις. Ανάμεσα σε άλλα αναδεικνυόταν ότι η Αθήνα κατατασσόταν πέμπτη μεταξύ των 30 μεγαλύτερων αεροδρομίων στον ευρωπαϊκό χώρο όσον αφορά τις καθυστερήσεις στις αφίξεις λόγω της διαχείρισης ροής της εναέριας κυκλοφορίας. Ωστόσο, ενώ στα πρώτα τέσσερα αεροδρόμια (Λισαβόνα, Αμστερνταμ, Χίθροου και Γκάτγουικ) ο καιρός και η χωρητικότητα των αεροδρομίων φαίνεται να έπαιξε σημαντικό ρόλο στις καθυστερήσεις, στην Αθήνα ο πιο βασικός παράγοντας ήταν η στελέχωση του ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας. Στον τομέα των καθυστερήσεων λόγω στελέχωσης η Αθήνα ήταν πρώτη στις καθυστερήσεις ανάμεσα στα 30 ευρωπαϊκά αεροδρόμια.

Λίγες ημέρες μετά τη δημοσίευση της συγκεκριμένης έρευνας-ανάλυσης, ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας δέχθηκαν να μιλήσουν ανώνυμα στο Protagon σχετικά με το ποιος φταίει για τις καθυστερήσεις που παρατηρούνται στον ελληνικό εναέριο χώρο. Πέρα από την υποστελέχωση, οι ελεγκτές αναφέρθηκαν και στις μεγάλες καθυστερήσεις στο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των συστημάτων αεροναυτιλίας. Συγκεκριμένα, σημείωσαν ότι η Ελλάδα χρησιμοποιεί ένα από τα πιο παλιά συστήματα στην ΕΕ, ενώ υπήρξαν περιπτώσεις που η χώρα έλαβε προειδοποιήσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και, ακόμα χειρότερα, τρέχει ήδη διαδικασία παράβασης της χώρας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο λόγω της καθυστέρησης στην εγκατάσταση ορισμένων συστημάτων.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News