Το ημερολόγιο δείχνει 22 Ιουλίου 1969 και ο πρόεδρος Νίξον απευθύνει διάγγελμα όχι μόνο προς τον αμερικανικό λαό αλλά προς ολόκληρη την ανθρωπότητα:

«Η μοίρα αποφάσισε ότι οι άνδρες που πήγαν στην Σελήνη σε μια ειρηνική αποστολή εξερεύνησης θα μείνουν εκεί και θα αναπαυθούν εν ειρήνη. Αυτοί οι γενναίοι άνδρες, ο Νιλ Αρμστρονγκ και ο Εντουιν Ολντριν, γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει ελπίδα να τους φέρουμε πίσω. Γνωρίζουν όμως ότι η θυσία τους προσφέρει ελπίδα στην ανθρωπότητα».

Την δήλωση αυτή είχε ετοιμάσει μερικά 24ωρα πριν ο Μπιλ Σαφίρ, λογογράφος του αμερικανού προέδρου.

Στην δημοσιότητα δεν είχαν δοθεί περισσότερες πληροφορίες για το τι συνέβη. Υπήρχαν φήμες ότι η σεληνάκατος με την οποία προσεδαφίστηκαν οι δύο αστροναύτες είχε υποστεί ζημιές κατά την διάρκεια της προσελήνωσης και τελικά καθηλώθηκε στο έδαφος του δορυφόρου της Γης. Οι αστροναύτες θα μπορούσαν να μείνουν στην σεληνάκατο για περίπου 24 ώρες και στην συνέχεια όλα τα συστήματα της θα έβγαιναν εκτός λειτουργίας. Δεν υπήρχε χρόνος για αποστολή διάσωσης και οι δύο αστροναύτες το γνώριζαν καλά αυτό. Λίγες ώρες πριν η σεληνάκατος τεθεί εκτός λειτουργίας το κέντρο ελέγχου του Χιούστον, σύμφωνα με το πρωτόκολλο, θα έπρεπε να έχει διακόψει τις επικοινωνίες με τους δύο αστροναύτες για να τους αφήσει στην ησυχία τους να βιώσουν μόνοι τους το τέλος αλλά και για να μην επιτρέψει να ακουστούν δημόσια τα όσα θα έλεγαν ή θα έκαναν οι αστροναύτες στις τελευταίες στιγμές τους.

Φυσικά τίποτε από αυτά δεν συνέβη αν και πράγματι ήταν έτοιμη μια δήλωση που θα έκανε ο αμερικανός πρόεδρος σε περίπτωση που οι αστροναύτες της NASA δεν θα επέστρεφαν στη Γη. Μάλιστα υπήρξε μια στιγμή που κάποιοι φοβήθηκαν ότι η δήλωση αυτή θα γίνει. Ήταν η στιγμή όπου η σεληνάκατος που μετέφερε τον Νιλ Αρμστρονγκ και τον Εντουιν Μπαζ Ολντριν στην επιφάνεια της Σελήνης βγήκε εκτός πορείας και υπήρχε πολύ σοβαρό ενδεχόμενο είτε να συντριβεί είτε να καταφέρει μεν να προσεληνωθεί αλλά να υποστεί ανεπανόρθωτες ζημιές. Όμως ο Αρμστρονγκ, λίγα δευτερόλεπτα πριν συμβεί το μοιραίο, πήρε την κατάσταση στα χέρια του και κατέβασε την σεληνάκατο στο έδαφος της Σελήνης χειροκίνητα, χωρίς την βοήθεια του υπολογιστή ή την καθοδήγηση του κέντρου ελέγχου.

Όπως είναι ευνόητο οι κίνδυνοι για τους αστροναύτες ήταν πολλοί και έπρεπε μια μεγάλη σειρά από καταστάσεις και πράγματα ορισμένα από τα οποία δεν είχαν μέχρι εκείνη την στιγμή δοκιμαστεί στην πράξη να λειτουργήσουν όπως τα είχαν σχεδιάσει και υπολογίσει οι επιστήμονες και οι μηχανικοί της NASA.

Οι Times του Λονδίνου καταγράφουν κάποιους από αυτούς τους κινδύνους που είχε να αντιμετωπίσει το πλήρωμα της αποστολής Apollo 11.

O πύραυλος

Ένα από τα πιο κρίσιμα σημεία μιας διαστημικής αποστολής είναι η εκτόξευση του πυραύλου που μεταφέρει εκτός Γης τα διαστημικά σκάφη, τους δορυφόρους ή όποια άλλα αντικείμενα κουβαλάει μαζί του. Πριν από την αποστολή Apollo 11 είχαν σημειωθεί πολλά προβλήματα και ατυχήματα κατά την διαδικασία των εκτοξεύσεων με πιο τραγικό περιστατικό εκείνο της πρώτης αποστολής του προγράμματος Apollo. Κατά την διάρκεια των προπαρασκευαστικών διαδικασιών για την εκτόξευση το κόκπιτ του σκάφους έπιασε φωτιά οδηγώντας στον θάνατο τους αστροναύτες που βρίσκονταν εκεί.

Το σκάφος της αποστολής Apollo 11 είχε προσαρτηθεί σε ένα Saturn V, ένα πύραυλο ύψος 111 μέτρων που μετέφερε, εκτός από το διαστημόπλοιο, 2.5 εκ. κιλά καυσίμων. Κανείς δεν ήθελε φυσικά να διαπιστώσει τι θα συνέβαινε σε περίπτωση πιθανής έκρηξης. Οι υπολογισμοί έδειχναν ότι η ενέργεια πιθανής έκρηξης θα ήταν παρόμοια με το 4% της ενέργειας της ατομικής βόμβας που είχε πέσει στην Χιροσίμα.

Ο πύραυλος που είχαν κατασκευάσει οι Ρώσοι για το δικό τους διαστημικό πρόγραμμα ήταν παρόμοιος σε μέγεθος με τον Saturn V αλλά είχε διαφορετική αρχιτεκτονική. Ο ρωσικός πύραυλος είχε ύψος 105 μέτρων αλλά διέθετε περισσότερους κινητήρες από τον αμερικανικό. Λίγες ημέρες πριν την εκτόξευση του Apollo 11 οι Ρώσοι είχαν πραγματοποιήσει μυστική δοκιμή του δικού τους πυραύλου. Ο πύραυλος σηκώθηκε λίγα μέτρα από το έδαφος αλλά δεν πέταξε ποτέ και έπεσε πάνω στην πλατφόρμα εκτόξευσης προκαλώντας μια τρομερή έκρηξη η οποία ευτυχώς δεν είχε κανένα θύμα. Θεωρείται, αν όχι η μεγαλύτερη, πάντως μια από τις μεγαλύτερες μη πυρηνικές εκρήξεις στην ιστορία. Οι αστροναύτες της αποστολής Apollo 11 δεν γνώριζαν τίποτε για αυτή την εξέλιξη, όπως άλλωστε δεν γνώριζε κανείς άλλος στη Δύση, αφού η δοκιμή αυτή έγινε γνωστή πολλά χρόνια μετά.

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι αμερικανοί αστροναύτες δεν γνώριζαν τους κινδύνους της εκτόξευσης. Ηξεραν ότι ένα λεπτό μετά την εκτόξευση ο πύραυλος θα έσπαγε το φράγμα του ήχου και οι βαρυτικές δυνάμεις που θα βίωναν θα ήταν τέσσερις φορές μεγαλύτερες από εκείνες που βίωναν στο έδαφος. Αν όλα πήγαιναν καλά, μέσα σε διάστημα 12 λεπτών, κινούμενοι με ταχύτητες περίπου 25 χιλιάδες χλμ/ώρα  θα έμπαιναν με το σκάφος τους σε τροχιά γύρω από την Γη και, στη συνέχεια, θα έπρεπε μέσα σε χρονικό διάστημα 347 δευτερολέπτων να αυξήσουν την ταχύτητα τους στα 37 χιλιάδες χλμ/ώρα για να ξεφύγουν από την βαρυτική έλξη της Γης.

Αυτή η διαδικασία για να πετύχει έπρεπε να γίνει όταν το σκάφος θα βρισκόταν στην πλευρά της Γης που δεν έβλεπε εκείνη την στιγμή την Σελήνη. Επρεπε ακόμη να γίνει με απόλυτη ακρίβεια και το παραμικρό λάθος, είτε στην θέση που θα βρισκόταν το σκάφος είτε στην ταχύτητα που θα έπρεπε να αναπτύξει σε δεδομένη χρονική στιγμή, θα καθιστούσε αδύνατη την προσέγγιση της Σελήνης στα προγραμματισμένα χρονικά όρια ώστε να είναι εφικτή η προσπάθεια προσσελήνωσης και επιστροφής του πληρώματος στην Γη.

Οι μανούβρες

Αν όλα πήγαιναν καλά με την πρώτη μανούβρα και το σκάφος έμπαινε στον σωστό διαστημικό διάδρομο για την Σελήνη οι αστροναύτες θα έπρεπε να πραγματοποιήσουν μια ακόμη δύσκολη και σύνθετη διαδικασία σύνδεσης της σεληνακάτου με το διαστημόπλοιο. Η σεληνάκατος ήταν ανεξάρτητα προσαρτημένη στον πύραυλο. Για να πάρετε μια ιδέα για την δυσκολία του εγχειρήματος σκεφτείτε δύο νταλίκες που κινούνται με ταχύτητα 30 φορές μεγαλύτερη από αυτή του ήχου να πρέπει να πλησιάσουν η μια την άλλη και να ακουμπήσουν μεταξύ τους απαλά τους πλαϊνούς καθρέφτες τους! Τα μέλη του πληρώματος γνώριζαν ότι η παραμικρή λάθος κίνηση θα εμπόδιζε την σύνδεση του σκάφους με την σεληνάκατο και αυτόματα θα έπεφταν τίτλοι τέλους στην αποστολή.

Και αν αυτή η δεύτερη μανούβρα ήταν πιο δύσκολη από την πρώτη η επόμενη που θα έπρεπε να κάνουν ήταν πιο δύσκολη και από τις δύο προηγούμενες μαζί!

Φτάνοντας στην Σελήνη η μανούβρα που έπρεπε να κάνουν για να τεθούν σε τροχιά γύρω της όχι μόνο ήταν εξαιρετικά δύσκολη αλλά, σε αντίθεση με τις δύο προηγούμενες η αποτυχία δεν θα σήμαινε απλά την αποτυχία της αποστολής αλλά τον… θάνατο τους.

Το σκάφος που μετέφερε τους τρεις αστροναύτες έφτασε σύμφωνα με τον προγραμματισμό στην αθέατη πλευρά της Σελήνης όπου περιστρεφόταν με πολύ μεγάλη ταχύτητα, τέτοια που δεν του επέτρεπε να τεθεί σε τροχιά γύρω από τον φυσικό μας δορυφόρο. Οι τρεις αστροναύτες έπρεπε να ενεργοποιήσουν το σύστημα προώθησης του σε συγκεκριμένη στιγμή και για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (έξι λεπτά) ώστε να μειώσει την ταχύτητα του στα 5,793 χλμ/ώρα που ήταν η υπολογισμένη ταχύτητα με την οποία θα μπορούσαν να μπουν σε τροχιά. Το εγχείρημα αποκτούσε επιπλέον βαθμούς δυσκολίας αφού όλα αυτά έπρεπε να γίνουν στην αθέατη πλευρά της Σελήνης όπου οι επικοινωνίες διακόπτονταν και οι αστροναύτες δεν θα είχαν καμία βοήθεια από το κέντρο ελέγχου στη Γη. Το παραμικρό λάθος θα ήταν μοιραίο.

Αν η ενεργοποίηση και απενεργοποίηση του συστήματος προώθησης δεν γινόταν με ακρίβεια δευτερολέπτου τότε οι αστροναύτες θα ήταν καταδικασμένοι. Αν η ενεργοποίηση/απενεργοποίηση του συστήματος προώθησης γινόταν για χρονικό διάστημα μικρότερο από τον προβλεπόμενο το σκάφος δεν θα έμπαινε σε τροχιά γύρω από την Σελήνη αλλά σε τροχιά γύρω από τον Ηλιο. Αποστολή διάσωσης δεν προλάβαινε να οργανωθεί και οι τρεις αστροναύτες θα πετούσαν στο Διάστημα για περίπου 12 μέρες μέχρι να εξαντληθούν τα αποθέματα οξυγόνου στο σκάφος.

Σε περίπτωση που η ενεργοποίηση/απενεργοποίηση του συστήματος προώθησης ξεπερνούσε το προβλεπόμενο χρονικό όριο τότε το σκάφος θα έπεφτε με ιλιγγιώδη ταχύτητα πάνω στην επιφάνεια της Σελήνης. Αν όλα πήγαιναν καλά με τις μανούβρες και το σκάφος προσέγγιζε με την σωστή ταχύτητα την επιφάνεια της Σελήνης θα έπρεπε η προσελήνωση να γίνει σε ένα μη βραχώδες σημείο γιατί αυτά τα σημεία θα προκαλούσαν ανεπανόρθωτες ζημιές στην σεληνάκατο. Αρα και με την σεληνάκατο έπρεπε να γίνουν πολύ δύσκολες ενέργειες που θα έπρεπε να εκτελεστούν πολύ γρήγορα και με απόλυτη ακρίβεια. Στην σεληνάκατο όμως οι αστροναύτες θα είχαν και την βοήθεια του υπολογιστή για την πλοήγηση.

Ο ανθρώπινος παράγοντας

Οι αστάθμητοι παράγοντες ενός τέτοιου εγχειρήματος είναι πολλοί και ο ανθρώπινος παράγοντας θα έπαιζε όπως αποδείχτηκε κομβικό ρόλο. Ενώ όλα στην εξέλιξη της αποστολής είχαν πάει σύμφωνα με τον σχεδιασμό και ο Νιλ Αρμστρονγκ με τον Εντουιν Ολντριν πετούσαν με την σεληνάκατο πάνω από την επιφάνεια της Σελήνης, η διαστημοσυσκευή βγήκε από την πορεία της. Οι αστροναύτες διαπίστωσαν ότι είχαν μόλις 60 δευτερόλεπτα στην διάθεση τους να κάνουν κάτι, αλλιώς είτε η διαδικασία προσελήνωσης θα ματαιωνόταν είτε, ακόμη χειρότερα, θα έπεφταν στο έδαφος της Σελήνης και ακόμη και αν επιζούσαν της σύγκρουσης δεν θα υπήρχε τρόπος να επιστρέψουν στο διαστημόπλοιο τους. Ο Αρμστρονγκ, με αποφασιστικότητα, πήρε τον έλεγχο και έκανε χειροκίνητα την προσελήνωση χωρίς την βοήθεια του υπολογιστή ή καθοδήγηση από το κέντρο ελέγχου. Αν δεν είχε αντιδράσει έτσι ο αμερικανός αστροναύτης τότε η ανθρωπότητα θα είχε ακούσει από τον Ρίτσαρντ Νίξον την σχετική δήλωση που είχε γράψει ο Σαφίρ.

Και όμως σύμφωνα με τα στελέχη της NASA η πιο δύσκολη και αγχωτική διαδικασία δεν είχε ακόμη πραγματοποιηθεί. Η διαδικασία αυτή δεν ήταν άλλη από την απομάκρυνση των δύο αστροναυτών από την Σελήνη και την επιστροφή τους στο διαστημόπλοιο. Αφού ολοκλήρωναν την αποστολή τους οι δύο αστροναύτες θα εισέρχονταν σε ένα διαφορετικό τμήμα της σεληνακάτου από εκείνο στο οποίο βρίσκονταν κατά την προσελήνωση. Αυτό το τμήμα θα διαχωριζόταν από την σεληνάκατο για να τους οδηγήσει στο διαστημόπλοιο. Επρόκειτο για μια διαδικασία που δεν είχε δοκιμαστεί ξανά σε πραγματικές συνθήκες οπότε κανείς δεν μπορούσε να γνωρίζει τι θα μπορούσε να συμβεί, τι θα μπορούσε να πάει στραβά και τι θα μπορούσαν να κάνουν οι αστροναύτες σε κάποια δυσκολία που θα συναντούσαν κατά την προσπάθεια επιστροφής στο διαστημόπλοιο.

Οι δύο αστροναύτες ετοιμάζονταν να ξεκινήσουν την διαδικασία επιστροφής όταν είδαν ένα διακόπτη να έχει φύγει από την θέση του και να βρίσκεται στο πάτωμα της σεληνακάτου. Αρχικά αιφνιδιάστηκαν και αμέσως μετά για λίγα δευτερόλεπτα πάγωσαν. Ο διακόπτης αυτός ενεργοποιούσε ένα από τα βασικά κυκλώματα του μηχανισμού εκτόξευσής τους από την επιφάνεια της Σελήνης. Ούτε το κέντρο ελέγχου ήταν προετοιμασμένο για ένα τέτοιο ενδεχόμενο και τελικά οι τεχνικοί της NASA ανέπτυξαν ένα πολύπλοκο σχέδιο για να γίνει η εκτόξευση παρακάπτοντας το συγκεκριμένο κύκλωμα. Την λύση έδωσε και πάλι ο ανθρώπινος παράγοντας με τον Μπαζ Ολντριν να παίρνει ένα στυλό και, την στιγμή που έπρεπε να ενεργοποιηθεί το συγκεκριμένο κύκλωμα, να τοποθετεί το στυλό στην θέση του διακόπτη και να το χρησιμοποιεί ως διακόπτη.

Όπως είναι φανερό πολλά θα μπορούσαν να έχουν πάει στραβά στην αποστολή Apollo 11 αλλά τόσο η ανθρώπινη ευφυΐα που κατασκεύασε τα τεχνικά μέσα για να πάει ο άνθρωπος στην Σελήνη όσο και η αποφασιστικότητα και εφευρετικότητα που επέδειξαν οι αστροναύτες σε όλη την διάρκεια της αποστολής την οδήγησαν στην επιτυχία της

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News