Ενας έφηβος από τη Λιθουανία που βρέθηκε στη φυλακή παλεύει για σπουδάσει. Γυναίκες μόνες, με τα παιδιά τους, διωγμένες για πολιτικούς λόγους από τις χώρες τους, βρίσκουν καταφύγιο σε ένα ξενώνα στη Συγγρού. Η Εθνική Ελλάδας Αστέγων αγωνίζεται με άλλες ομάδες αστέγων, όπως η ομάδα της Ινδονησίας που αποτελείται από φορείς HIV. Ο Τζελανί και η γυναίκα του, ένα ζευγάρι παράνομων μεταναστών, αγωνίζονται για να βρουν μια νέα πατρίδα.

Η κάμερα του Μενέλαου Καραμαγγιώλη παρακολουθεί τις ζωές αυτών των ανθρώπων, και άλλων ηρώων μιας σκληροτράχηλης πραγματικότητας, εδώ και χρόνια. Είναι πλάσματα που ανήκουν σε ομάδες κοινωνικά ευπαθείς, άνδρες και γυναίκες ευάλωτοι, που προσπαθούν να επιβιώσουν και να δώσουν λύσεις στα αδιέξοδα της ζωής τους, σε έναν κόσμο από αφιλόξενο ως εχθρικό. Την ίδια στιγμή, η κάμερα σκύβει και πάνω στην τραγική καθημερινότητα των εν Ελλάδι αδέσποτων, παρακολουθώντας τον αγώνα που δίνει για να επιβιώσει ένα κακοποιημένο, βαριά άρρωστο σκυλί με τρία πόδια, που ζει παρατημένο σε μια βιομηχανική περιοχή.

Το θέμα, βεβαίως, δεν είναι απλά και μόνο η δυστυχία, ο πόνος, η αποτύπωση της θλίψης και η πρόκληση συγκίνησης. Το ζητούμενο είναι η αφύπνιση. Η υπενθύμιση πως εκεί, δίπλα μας, μπροστά στα μάτια μας, εξελίσσονται δράματα τα οποία δεν επιτρέπεται να προσπερνούμε, εξελίσσεται η πραγματική ζωή.

Στον δεύτερο κύκλο της σειράς ντοκιμαντέρ «Συναντήσεις με αξιοσημείωτους ανθρώπους» που θα ξεκινήσει να προβάλλεται στην ΕΡΤ στις 30 Μαρτίου, άστεγοι, ανήλικοι φυλακισμένοι, πρόσφυγες, Ελληνες μετανάστες στη Γερμανία, νεαροί άνεργοι επιστήμονες, πλάσματα που μοιάζουν καταδικασμένα, χωρίς καμία προοπτική και ελπίδα, ξετυλίγουν τις ζωές τους και μιλάνε για την πορεία τους μέσα σε ένα ανήλιαγο τούνελ. Μια πορεία που όμως θα τους οδηγήσει σε κάτι σαν happy end, το οποίο πετυχαίνουν μόνοι, χωρίς την παρέμβαση κάποιου ευφάνταστου σεναριογράφου που στο τέλος θα κάνει το θαύμα του. Εδώ το θαύμα, μικρό ή μεγάλο, μόνιμο ή πρόσκαιρο, το προκαλούν με τις δικές τους προσπάθειες, με τους αγώνες τους, οι «αξιοσημείωτοι άνθρωποι» που αποκαλύπτονται με θάρρος στον τηλεοπτικό φακό.

Πρόκειται για παραγωγή που πριν καν προβληθεί στην τηλεόραση ξεκίνησε να προβάλλεται στα σχολεία δίνοντας αφορμές για ενδιαφέρουσες (όχι πάντα εύκολες) συζητήσεις μέσα στις τάξεις. Και που στη συνέχεια θα περάσει μαζί με όλο το extra υλικό σε μια ειδική πλατφόρμα μέσα από την οποία θα μπορείς να παρακολουθείς τη συνολική πορεία των ηρώων μας προς την επίτευξη του στόχου τους. Γι΄αυτό τα γυρίσματα συνεχίζονται ακόμα και τώρα, που τα 12 επεισόδια έχουν ολοκληρωθεί. «Ετσι, με αυτό τον τρόπο η δουλειά μας γίνεται, διαδραστική, μετατρέπεται, τολμώ να πω, σε κοινωνικό εργαλείο», επισημαίνει ο Μενέλαος Καραμαγγιώλης μιλώντας στο Protagon: «Οι άστεγοι γίνονται ορατοί και τα προβλήματά τους κοινοποιούνται στους αρμόδιους, ο ανήλικος φυλακισμένος χρησιμοποιεί το κινηματογραφημένο υλικό για να ζητήσει καλύτερη μεταχείριση στο δικαστήριο, τα δυστυχισμένα τετράποδα υιοθετούνται από ανθρώπους που τα αγαπάνε και τα φροντίζουν…».

Ο πρώτος κύκλος των «Συναντήσεων με αξιοσημείωτους ανθρώπους» (γιατί αυτός είναι ο δεύτερος) ξεκίνησε το  2011. Αρχικός σκοπός ήταν «να δοθεί βήμα σε ήρωες οι ιστορίες των οποίων δεν είχαν αποτυπωθεί στο φακό και που διαχειρίζονται την κρίση διαφορετικά κι αποτελεσματικά».

Σε εκείνα τα 12 ντοκιμαντέρ «ανιχνευόταν με ριζοσπαστικό τρόπο η ελληνική ταυτότητα και δίνονταν “οδηγίες χρήσης” σε νέους σκηνοθέτες, ηθοποιούς, μαθηματικούς και καλλιτέχνες  για τους τρόπους που ξεπερνάει κανείς τα σύνορα της χώρας». Τα γυρίσματα του νέου κύκλου άρχισαν το 2012, η παραγωγή τους δηλαδή συνέπεσε με το ξαφνικό κλείσιμο της ΕΡΤ. Αυτό το γεγονός, εκτός από τα προβλήματα που δημιούργησε, υποχρεώσε τον Καραμαγγιώλη να συνεχίσει την κινηματογράφιση για περισσότερα από τέσσερα χρόνια χαρίζοντάς του πλούσιο υλικό.

Πόσο όμως η επί τετραετίας ενασχόληση με τόσο δύσκολα και στενάχωρα θέματα έχει επηρεάσει τη ζωή του σκηνοθέτη; «Ολο αυτό επηρεάζει άμεσα την καθημερινότητά μου, την καθορίζει», εξηγεί ο ίδιος, «όμως για εμένα, τώρα πια, δεν είναι απλώς μία δουλειά: είναι η αποκαλυπτική διαδικασία που με έβγαλε από τον προστατευτικό θύλακα όπου ζούσα και μου έδειξε άγνωστες περιοχές δίπλα στο σπίτι μου, άγνωστες χώρες μέσα στη χώρα μου, με πληθυσμούς που έχουν άμεση ανάγκη από βοήθεια».

Για τον Καραμαγγιώλη οι «Συναντήσεις με αξιοσημείωτους ανθρώπους» ήταν και είναι ένα μεγάλο σχολείο που «με κάνει πιο δημιουργικό και ουσιαστικό, με έχει μάθει να μην χάνομαι σε πολυτέλειες και σε πράγματα αποκομμένα από την πραγματικότητα, με σπρώχνει να αντιδρώ, να βουτάω σε αυτό που συμβαίνει!». Κάπως έτσι, ο νέος κύκλος της σειράς καλεί και τον θεατή να στρέψει το βλέμμα του προς την πραγματική ζωή, εκεί έξω, όπου υπάρχει πολύς πόνος αλλά και όπου πάντα θα υπάρχουν οι αξιοσημείωτοι άνθρωποι που θα κάνουν τον πόνο δύναμη. Δύναμη για ζωή και δημιουργία.

* Το πρώτο επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ «Συναντήσεις με αξιοσημείωτους ανθρώπους» – μια σειρά ντοκιμαντέρ με ήρωες «που διαχειρίζονται την κρίση διαφορετικά κι αποτελεσματικά», όπως περιγράφεται – προβάλλεται από την ΕΡΤ την Πέμπτη 30 Μαρτίου στις 23:00. Πρεμιέρα με το ντοκιμαντέρ για την παράσταση «Τηλέμαχος – should I stay or should I go?»

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News