Υπάρχει μια πολιτική παράδοση που δεν αλλάζει στη χώρα μας, όσα χρόνια κι αν περάσουν, όσες κρίσεις κι αν βιώσουμε, όσες δημόσιες συζητήσεις και αναλύσεις κι αν κάνουμε. Αυτή η παράδοση λέει ότι ο δικός μας προεκλογικός διάλογος κινείται πάντοτε… εκτός θέματος. Είναι εσωστρεφής, τοξικός, μονότονος, αναπαράγει όλα τα γνωστά στερεότυπα και αγνοεί τις πραγματικά μεγάλες προκλήσεις που είναι μπροστά μας. Είναι κρίμα, αλλά είναι αλήθεια.

Και για να μην είμαστε απλώς γκρινιάρηδες, ας προσπαθήσουμε να ρίξουμε μια μάτια στον κόσμο για να δούμε ποια είναι σήμερα η πραγματικότητα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε. Ισως έτσι μπορέσουμε να αντιληφθούμε ότι για να λύσουμε προβλήματα, πρέπει να ασχοληθούμε με τις αιτίες των κρίσεων και όχι μόνο με τα συμπτώματά τους.

Εχουμε μόλις βγει από μια μεγάλη κρίση –αυτή της πανδημίας–, η οποία όμως ακόμη απαιτεί πολλή προσοχή για να φτάσει κανείς να πει ότι πραγματικά τελείωσε. Βρισκόμαστε εν μέσω μιας ενεργειακής κρίσης που δημιουργεί ο πόλεμος στην Ουκρανία. Αυτή η κρίση οδηγεί και σε πρωτοφανή άνοδο του πληθωρισμού, φέρνοντας με τη σειρά της σοβαρή κοινωνική αναστάτωση στις περισσότερες χώρες της Δύσης.

Αυτά, σε γενικές γραμμές, είναι τα σημερινά δεδομένα. Αυτές είναι οι κρίσεις που ήδη βιώνουμε. Υπάρχουν όμως και οι άλλες, οι επαπειλούμενες, τις οποίες καλό θα είναι να μην αγνοούμε.

Πρώτα απ’ όλα, υπάρχουν υπαρκτοί κίνδυνοι πολέμου που μπορεί να έχουν ευρύτερες συνέπειες σε τουλάχιστον δύο περιοχές. Στην Ταϊβάν, όπου η Κίνα αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ένοπλης επέμβασης, και στον Περσικό Κόλπο, όπου οι σχέσεις Ιράν – Σαουδικής Αραβίας είναι πραγματικά κακές.

Μετά, υπάρχει μια επαπειλούμενη οικονομική κρίση. Η συνεχής αύξηση των επιτοκίων σε έναν κόσμο με υψηλότερο χρέος από κάθε άλλη φορά καθιστά πιθανή μια παγκόσμια οικονομική κρίση, που έχουμε να δούμε από το 2009.

Παρότι είναι φανερό ότι ζούμε σε έναν ασταθή κόσμο, ωστόσο έχουμε αρκετούς λόγους να αισιοδοξούμε. Οι περισσότερες από αυτές τις κρίσεις είναι διαχειρίσιμες και μπορούμε να τις υπερβούμε.

Χωρίς να υποτιμούμε τον κίνδυνο της πυρηνικής απειλής, οι εξελίξεις στην Ουκρανία δείχνουν ότι η Ρωσία θα χάσει τελικά αυτόν τον πόλεμο, πράγμα που σε πολλούς φαινόταν αδιανόητο όταν ξεκίνησε. Η Κίνα δεν δείχνει καμία διάθεση να στηρίξει την πολιτική του Πούτιν και η Δύση, παρά τις εσωτερικές της αντιθέσεις, δείχνει αποφασισμένη να πάει μέχρι τέλους στον πόλεμο των κυρώσεων κατά της Ρωσίας.

Η σχετικά καλή επίδοση των Δημοκρατικών στις ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ ενισχύει τον ρόλο του Μπάιντεν και οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερη διεθνή απομόνωση τη Μόσχα. Μια ήττα του ρωσικού αναθεωρητισμού, πέραν όλων των άλλων, θα λειτουργήσει αποτρεπτικά και στα σχέδια του τουρκικού αναθεωρητισμού, που μας αφορούν άμεσα.

Ας πάμε στην οικονομία: Ο πληθωρισμός υπό προϋποθέσεις θα πέσει και η ενεργειακή κρίση θα ξεπεραστεί, όπως συνέβη μετά τη δεκαετία του ’70. Οι τιμές του πετρελαίου κατέρρευσαν στα μέσα της δεκαετίας του ’80, γεγονός που ο κόσμος τότε δεν το ανέμενε. Ακόμη και το επισιτιστικό πρόβλημα θα ξεπεραστεί με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τη διάστασή του που συνδέεται με τον πόλεμο και την ενεργειακή κρίση.

Η μεγαλύτερη απειλή, αυτή που μοιάζει λιγότερο διαχειρίσιμη, και δυστυχώς στη χώρα μας δεν απασχολεί σχεδόν καθόλου τον πολιτικό διάλογο, είναι η κλιματική αλλαγή. Βρισκόμαστε σε μια αρνητική τροχιά σε ό,τι αφορά την καταστροφή του περιβάλλοντος και ουσιαστικά δεν κάνουμε τίποτα για να τη σταματήσουμε – ή κάνουμε πολύ λίγα.

Περιβαλλοντική κρίση, όμως, σημαίνει αναπόφευκτα και επισιτιστική κρίση και φυσικά, και οικονομική, κοινωνική κρίση. Τα στοιχεία (Reuters) είναι αποκαλυπτικά: Μόνο το 2020 στην ΕΕ το μέσο νοικοκυριό πέταξε στα σκουπίδια 70 κιλά τρόφιμα ανά άτομο. Ο,τι σχετίζεται με την παραγωγή και την κατανάλωση της βιομηχανίας τροφίμων, ευθύνεται για το 1/3 των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου παγκοσμίως.

Περιβαλλοντική κρίση, όμως, σημαίνει όχι απλώς διεύρυνση του χάσματος πλουσίων – φτωχών, αλλά και διεύρυνση του αριθμού των μη προνομιούχων σε ολόκληρο τον πλανήτη, μεταναστευτικά ρεύματα και πολλά άλλα, των οποίων ήδη βιώνουμε τις συνέπειες, χωρίς καθόλου να μας απασχολούν οι αιτίες.

Εδώ ίσως εντοπίζεται τελικά το μεγαλύτερο πρόβλημα για τα κόμματα. Χαράσσουν πολιτική πάνω στα συμπτώματα κι όχι πάνω στις αιτίες των μεγάλων προβλημάτων που επηρεάζουν τη ζωή των πολιτών. Θα ήταν υπερβολικά αισιόδοξο να περιμένουμε ότι στην προεκλογική περίοδο θα συζητηθούν τα πραγματικά προβλήματα και πάνω σε ρεαλιστική βάση. Ας έχουμε, όμως, τουλάχιστον, επίγνωση της πραγματικότητας και ας προσπαθήσουμε να διακρίνουμε τα μικρά από τα μεγάλα. Ειδικά σε μια χώρα όπως η δική μας, που στο πρόσφατο παρελθόν πλήρωσε ακριβά το ανεπίγνωστο, τον λαϊκισμό και τις αυταπάτες.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News