776
| CreativeProtagon

Οι καταδότες (και ο Στάλιν) επέστρεψαν στη Ρωσία

Protagon Team Protagon Team 1 Απριλίου 2023, 15:50

Οι καταδότες (και ο Στάλιν) επέστρεψαν στη Ρωσία

Protagon Team Protagon Team 1 Απριλίου 2023, 15:50

Η Βάρια Γκαλκίνα, ένα ευφυές και φιλομαθές 10χρονο κοριτσάκι, άρχισε να αντιμετωπίζει προβλήματα με τους δασκάλους της στη Μόσχα τον περασμένο Σεπτέμβριο, λίγες εβδομάδες μετά την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς. Καταρχάς, παρατήρησαν ότι απουσίαζε τακτικά από το νέο υποχρεωτικό μάθημα του ρωσικού πατριωτισμού, που μόλις είχε αρχίσει να διδάσκεται στα σχολεία της Ρωσίας. Στη συνέχεια πρόσεξαν ότι ως φωτογραφία προφίλ στον λογαριασμό της στο WhatsApp είχε ορίσει ένα σύμβολο υπέρ της Ουκρανίας.

Δεδομένου ότι είναι άριστη μαθήτρια, η μητέρα της, η μαθηματικός Ελένα Ζελικέρ, δεν έδωσε ιδιαίτερη σημασία. Ωσπου ένα πρωί του Οκτωβρίου της τηλεφώνησαν από το σχολείο της κόρης της για να την ενημερώσουν πως μόλις είχε συλληφθεί από την αστυνομία. Παρότι κατατρόμαξε και έσπευσε να βρει την κόρη της, εξακολουθούσε να θεωρεί παραλογισμό τη σύλληψης ενός 10χρονου παιδιού. «Ηταν σαν να είχα εισέλθει σε κάποιου είδους εναλλακτική πραγματικότητα. Σαν να είχαμε τρελαθεί σε αυτή τη δική μας γωνιά του κόσμου» είπε συνομιλώντας με την Πολίνα Ιβάνοβα των Financial Times.

«Αλλά η πατριωτική αγανάκτηση που οδήγησε τους δασκάλους της Βάρια να την καταγγείλουν στην αστυνομία δεν ήταν παρέκκλιση. Οι περιπτώσεις καταγγελίας έχουν πολλαπλασιαστεί στη Ρωσία μετά την πλήρη εισβολή της στην Ουκρανία. Ανθρωποι σε όλη τη χώρα έχουν αναφερθεί στις αρχές για έκφραση αντίθετων (σ.σ.: προς τη γραμμή του Κρεμλίνου) απόψεων σε ιδιωτικό ή κλειστό περιβάλλον. Δάσκαλοι έχουν αναφέρει μαθητές, ενώ μαθητές παρείχαν πληροφορίες για καθηγητές και συμμαθητές. Γείτονες, συνάδελφοι, ακόμη και μέλη της ίδιας οικογένειας έχουν προβεί σε καταγγελίες» γράφει η ανταποκρίτρια της λονδρέζικης εφημερίδας στη Μόσχα.

Εξηγεί πως, παρότι δεν απασχολεί ακόμη τα τοπικά ΜΜΕ, η κατάδοση τείνει να καταστεί πλέον σύνηθες φαινόμενο στη Ρωσία, καθώς τροφοδοτείται διαρκώς και ενισχύεται από τις εκκλήσεις του Κρεμλίνου και των προπαγανδιστών του περί δίωξης των «εγχώριων προδοτών» και των «σαμποτέρ» της πολεμικής προσπάθειας που καταβάλλει η Ρωσία. Αλλωστε, πρώτος για μια «φυσική και αναγκαία αυτοκάθαρση της κοινωνίας που μόνο θα ενισχύσει τη χώρα μας» μίλησε ο ίδιος Βλαντίμιρ Πούτιν, μόλις δύο εβδομάδες μετά την εισβολή στην Ουκρανία.

Οι καταγγελίες και οι καταδόσεις προκαλούν «απόλυτη αμοιβαία καχυποψία, πλήρη δυσπιστία» σημειώνει ο Αντρέι Κολέσνικοφ, ανώτερος συνεργάτης της δεξαμενής σκέψης Carnegie Endowment for International Peace. Η επανεμφάνισή τους σηματοδοτεί μια επαναφύπνιση «ολοκληρωτικών ενστίκτων» στη ρωσική κοινωνία, εξηγεί, αναφέροντας χαρακτηριστικά πως «οι άνθρωποι αρχίζουν να συμπεριφέρονται ακριβώς όπως στην εποχή του Στάλιν».

Η ανταποκρίτρια των Financial Times στη Μόσχα θυμίζει πως η κατάδοση ήταν κοινή πρακτική στη Σοβιετική Ενωση. Αρχικά καλλιεργήθηκε ως εργαλείο για την εξάλειψη των αντεπαναστατικών ιδεών, σύντομα όμως εξελίχθηκε σε ένα ευρέως διαδεδομένο σύστημα αυτο-αστυνόμευσης, που ξεπέρασε κάθε όριο υπό τον Ιωσήφ Στάλιν, με μεγάλα τμήματα του πληθυσμού να μετέχουν ενεργά και με ζήλο στη διατήρηση του καθεστώτος. Η Πολίνα Ιβάνοβα επικαλείται στο ρεπορτάζ της τον ρώσο συγγραφέα Σεργκέι Ντοβλάτοφ, ο οποίος είχε σημειώσει σχετικά: «Κατηγορούμε ασταμάτητα τον σύντροφο Στάλιν και, φυσικά, δικαίως. Ομως, δεν μπορώ να μη ρωτήσω: ποιος συνέταξε τα 4 εκατομμύρια καταγγελίες;».

Οσον αφορά το παρόν, «από την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία οι πληροφοριοδότες έχουν καταστεί βασικός πυλώνας υποστήριξης για το Κρεμλίνο και εργαλείο ελέγχου. Με τους περισσότερους δημόσιους επικριτές του καθεστώτος να έχουν, πλέον, φιμωθεί ή να βρίσκονται στο εξωτερικό, οι καταγγελίες επιτρέπουν στο κράτος να εντοπίζει ιδιώτες διαφωνούντες» σημειώνει η Ιβάνοβα.

Ενδεικτικά αναφέρει ότι πριν από δύο εβδομάδες, τη 17η Μαρτίου, ένας 40χρονος άνδρας που επέβαινε στο μετρό της Μόσχας καταγγέλθηκε από συνεπιβάτη του, ο οποίος τον παρακολουθούσε να βλέπει εικόνες που «δυσφημούν τον στρατό» στο κινητό του τηλέφωνο. Ο άνδρας συνελήφθη λίγους σταθμούς παρακάτω και καταδικάστηκε σε 14 μέρες φυλάκιση. Νωρίτερα, κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους, ένα ζευγάρι που συζητούσε για τον πόλεμο σε εστιατόριο στο Κρασνοντάρ της νότιας Ρωσίας, βρέθηκε ξαφνικά στο πάτωμα και δεμένο πισθάγκωνα από μασκοφόρους άνδρες, όταν κάποιος έσπευσε να καταγγείλει την προσωπική τους συνομιλία στην αστυνομία.

Η Roskomnadzor, η ρωσική αρχή τηλεπικοινωνιών, πληροφόρησης και ΜΜΕ, δήλωσε ότι την προηγούμενη χρονιά έλαβε περισσότερες από 280.000 αναφορές από πολίτες, η πλειονότητα των οποίων αφορούσε κοινοποίηση παράνομων, περιλαμβανομένων και ψευδών, πληροφοριών στο Διαδίκτυο για την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία, όπως εξακολουθεί να αποκαλείται επίσημα ο πόλεμος στη Ρωσία. Σημειώνεται ότι στον παραπάνω αριθμό δεν περιλαμβάνονται καταγγελίες που έγιναν στην αστυνομία και στην Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας της Ρωσίας (FSB).

Οσον αφορά τα κίνητρα των καταδοτών, ρώσοι κοινωνιολόγοι αναφέρουν καταρχάς το προσωπικό συμφέρον, καθώς η καταγγελία κάποιου μπορεί να του προσφέρει τη δυνατότητα κοινωνικής προόδου – ειδικά σε όσους βρίσκονται στο κοινωνικό περιθώριο. Συχνά, όμως, δεν υπάρχει ξεκάθαρο όφελος.

Η κατάδοση μπορεί επίσης να είναι ένας τρόπος με τον οποίο κάποιος «δείχνει στο κράτος και στον εαυτό του με ποια πλευρά είναι», σημειώνει ο ιστορικός Σεργκέι Μπονταρένκο. Η ψυχολόγος Μαρία Ποτούντινα λέει ότι η κατάδοση κάποιου επιτρέπει στους ανθρώπους να αισθάνονται ότι προστατεύουν την ομάδα τους από επίθεση και ότι ελέγχουν την κατάσταση, τιμωρώντας τους υποτιθέμενους «προδότες».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News

Διαβάστε ακόμη...

Διαβάστε ακόμη...