(spoiler alert!)

Τη Δευτέρα το απόγευμα είδα την ταινία του Κρίστοφερ Νόλαν και την Τρίτη το πρωί άρχισα Φροντιστήριο για να καταλάβω τί είχα δει! Στο πρώτο μάθημα, προφανώς, θα πρέπει να ανακαλύψεις τι σημαίνει η λέξη inception, που οι εισαγωγείς θεώρησαν καλό να αφήσουν αμετάφραστη και στη συνέχεια αρχίζει η προσπάθεια να εξηγηθούν τα ανεξήγητα που εκτυλίσσονται μέσα σε 2 ώρες και 28 λεπτά. Βέβαια μπορεί κάποιος να κρατήσει μόνο τις σκηνές δράσης, που είναι άφθονες και καλογυρισμένες και να ευχαριστηθεί μόνο με αυτές μην ψάχνοντας για τίποτα πιο κάτω. Αλλά οι φανατικοί φίλοι των «έργων με επιστημονική βάση» (science fiction), έχουν αρκετά να ψάξουν και να μάθουν.

Το σενάριο σε τέσσερις γραμμές είναι: Συμμορία με αρχηγό έναν αρχιτέκτονα, επιβιώνει μπαίνοντας στα όνειρα κάποιων ανθρώπων για να μάθει από εκεί τα μυστικά τους και να τα πουλήσει σε όποιον ενδιαφέρεται να τα αγοράσει. Αναλαμβάνει όμως μια ακόμη πιο δύσκολη αποστολή. Να εμφυτεύσει μια ιδέα στο μυαλό κάποιου πλούσιου κληρονόμου επιχείρησης, που θα ευνοούσε τον αντίπαλό του επιχειρηματία και χρηματοδότη της αποστολής αυτής. Απλό; Καθόλου.

Γι’ αυτό και το σενάριο ακροβατεί επικίνδυνα ανάμεσα στην προφητική αναφορά πραγμάτων που θα μας έλθουν κάποτε από τα ερευνητικά εργαστήρια και σε κάποιες αντιφάσεις. Πραγματικά γίνεται εντατική έρευνα με Μαγνητικούς Τομογράφους και μπορούν όπως λένε, μέσω ηλεκτροδίων εμφυτευμένων σε ήδη γνωστά σημεία του εγκεφάλου, να μαντέψουν τη λέξη που αντιστοιχεί σε κάποιο αντικείμενο. Αλλά μέχρις εκεί. Την ίδια στιγμή υπάρχουν ακόμη διάφορες θεωρίες σχετικά με τα όνειρα και το λόγο ύπαρξής τους. Πάντως ένα βασικό στοιχείο που έχει γίνει αποδεκτό είναι ότι στη διάρκεια του ύπνου τμήματα του εγκεφάλου μας είναι πολύ δραστήρια και είναι ωφέλιμο που δημιουργούνται τα όνειρα για να απασχολείται το υπερδραστήριο αυτό κομμάτι του σώματός μας αφήνοντας το υπόλοιπο να ηρεμεί αρκετά. Επίσης είναι αλήθεια ότι στη διάρκεια του ύπνου ο εγκέφαλος μπορεί να ασχολείται με τη λύση προβλημάτων που μας απασχόλησαν την ημέρα, ακόμη και Μαθηματικών και μάλιστα με πιο ελεύθερο τρόπο σκέψης διότι ένας «λογοκριτής» δραστήριος την ημέρα, που εδρεύει στον εγκέφαλό μας έχει πέσει σε νάρκη. Έτσι έχει νόημα η ιδέα του Νόλαν, που έγραφε ο ίδιος το σενάριο επί δέκα χρόνια, ότι υπάρχει στα όνειρα κάποιων ανθρώπων, όπως είναι ένας επιχειρηματίας ή ένας σχεδιαστής ή ένας πυρηνικός επιστήμονας κάτι για να κλέψεις. Από εκεί και πέρα όμως τα πράγματα αρχίζουν να χάνονται για το θεατή. Υπάρχει βαλιτσάκι που ποτέ δεν βλέπουμε καλά το περιεχόμενό του και δεν μαθαίνουμε λεπτομέρειες για τη λειτουργία του. Οι πρωταγωνιστές συνδέονται όταν θέλουν με σωληνάκια όπου κυκλοφορεί ενδοφλέβια κάποιο ειδικό ναρκωτικό και πέφτουν σε νάρκη αλλά μοιράζονται το ίδιο όνειρο. Γι αυτό και όταν πρόκειται να «κλέψουν» ένα όνειρο πρέπει να ναρκώσουν το θύμα και να το συνδέσουν έτσι ώστε να βρεθούν στο ίδιο όνειρο.

Όμως το πράγμα γίνεται ακόμη πιο πολύπλοκο και σχεδόν αδιέξοδο όταν αποφασίζουν να εμφυτεύσουν μια νέα ιδέα στον εγκέφαλο του θύματος. Πρέπει να πάνε εκεί που είναι το ξεκίνημα των ιδεών στον εγκέφαλο, η «απαρχή» τους, που είναι και η επίσημη μετάφραση της λέξης inception. Εκεί όμως για να φθάσεις χρειάζεται να περάσεις τρία επίπεδα και να έχεις ένα όνειρο μέσα στο όνειρο μέσα στο όνειρο. Όμως δεν του έφθανε αυτό του κ. Νόλαν. Ίσως για να δημιουργήσει εντυπωσιακές εικόνες, ίσως γιατί πραγματικά σε κάποια όνειρα βλέπουμε να μην ισχύει ο νόμος της βαρύτητας και εύκολα πετάμε, στο δεύτερο από τα τρία επίπεδα όρισε ότι έχουμε έλλειψη βαρύτητας ενώ στο επόμενο όχι, και την αιτία γι αυτό νομίζω πως δεν την εξηγεί ικανοποιητικά. Το κακό για τους ονειροπαγιδευτές είναι ότι μπορεί να γυρίσεις ανώμαλα από αυτό το ταξίδι και να έχεις χάσει τα (όσα περιέχονται μέσα στα) μυαλά σου ή και να μείνεις εκεί(;) για πάντα αν δεν σε ξυπνήσουν με τον κατάλληλο (απότομο) τρόπο, το kick όπως το λένε στην ταινία.

Βασικό στοιχείο στο έργο παίζει το «τοτέμ», ένα μικρό αντικείμενο με διαφορετική συμπεριφορά όταν είσαι στην πραγματικότητα και διαφορετική όταν είσαι μέσα στο όνειρο. Για παράδειγμα μια σβούρα στην πραγματικότητα κάποτε σταματάει να γυρνάει και πέφτει, στο όνειρο όμως περιστρέφεται ασταμάτητα. Οι ονειροπαγιδευτές το έχουν πάντα μαζί τους για να διαπιστώνουν αν βρίσκονται μέσα σε όνειρο ή όχι και ανάλογα να πράττουν. Μια κοπέλα διαλέγει ένα πιόνι από το σκάκι που όταν μπορεί να πέσει στο πλάι δείχνει ότι βρίσκεσαι στην πραγματικότητα. (Αν βέβαια είσαι στο όνειρο που δεν υπάρχει βαρύτητα πώς θα δουλέψει αυτό, ο σκηνοθέτης δεν μας το λέει). Χαρακτηριστικό πάντως του αδιεξόδου κατά τη γνώμη μου του σεναρίου (κάτι ανάλογο δηλαδή με το Lost) είναι ότι στην τελευταία σκηνή έχουμε τη σβούρα που περιστρέφεται και πριν καταλάβουμε αν θα πέσει ή όχι, αν ονειρευόμαστε δηλαδή ή όχι τελειώνει η ταινία.

Πολλά άλλα στοιχεία του έργου χρειάζονται συζήτηση και έχουν ανοίξει ήδη στο Ιντερνέτ τα σχετικά «πηγαδάκια» με εξαιρετικά λεπτομερείς παρατηρήσεις και απίθανες εκδοχές. Οι ηθοποιοί δεν διεκδικούν ‘Οσκαρ για την απόδοσή τους (παρόλο που θα είναι υποψήφιοι) αλλά οι σκηνές είναι και παραπάνω από ό,τι χρειάζεται εντυπωσιακές ενώ ο θεατής πρέπει να είναι σε εγρήγορση και τα 148 λεπτά. Οι φίλοι της science fiction δεν θα το χάσουν με τίποτα οι άλλοι όμως ίσως να μην μπουν στη δοκιμασία.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News