Η Ευρωπαϊκή Ενωση μπορεί και να διαλυθεί κάποτε. Εκείνοι πάντως που έζησαν και αγάπησαν το πιο συναρπαστικό πολιτικό πείραμα στην ιστορία της ανθρωπότητας θα έχουν να διηγούνται μερικά ευρωπαϊκά «success stories». Και χωρίς αμφιβολία, ένα από τα μεγαλύτερα είναι το Erasmus.

Το πρόγραμμα εκπαίδευσης που έφερε πιο κοντά και από πολλές απόψεις εκατομμύρια νέους Ευρωπαίους κλείνει στα μέσα του προσεχούς Ιουνίου τρεις δεκαετίες ζωής. Αλλά οι εορταστικές εκδηλώσεις έχουν ήδη αρχίσει. Μια τέτοια έγινε τη Δευτέρα στο Odeon Theatre de l’ Europe, στο Παρίσι, μια άλλη στις 26 Ιουνίου στις Βρυξέλλες. Κι επειδή οι εορταστικές εκδηλώσεις είναι και εκδηλώσεις μνήμης, όλο και κάποιος θα θυμηθεί ότι η Ελλάδα είχε προτείνει να μετονομαστεί το πρόγραμμα σε «Σωκράτης», ενώ κάθε τόσο οι Πολωνοί ζητούν να γίνει ειδική αφιέρωση στη Μαρία Κιουρί.

Ο «Σωκράτης» δεν περπάτησε. Χάρις στον «Ερασμο», πάντως, 3,5 εκατομμύρια φοιτητές βρήκαν φιλόξενη υποδοχή σε πανεπιστήμια άλλων χωρών της ΕΕ. Παλαιότερη έρευνα είχε δείξει ότι πολλοί από αυτούς βρήκαν και εραστές, συντρόφους, παντρεύτηκαν, έκαναν οικογένειες, παιδιά. Αλλοι διατήρησαν επαφές, βρήκαν νέες αφορμές να ταξιδέψουν, να γνωρίσουν άλλες κουλτούρες. Το πρόγραμμα Erasmus έγινε η μήτρα του νέου Ευρωπαίου, ενός ευρωπαίου κοσμοπολίτη και με ανοικτούς ορίζοντες που έβλεπε στην Ευρώπη κάτι περισσότερο από έναν γεωγραφικό χώρο.

Πώς γεννήθηκε αυτό το success story; Πώς πείστηκαν οι όλο και πιο επιφυλακτικοί «28» να διαθέσουν την εξαετία 2014-2020 άλλα 16,4 δισεκατομμύρια ευρώ για να συνεχίσουν να έρχονται οι νεαροί Ευρωπαίοι πιο κοντά, όλο και πιο κοντά; Η ιταλική Repubblica αποδίδει με υπερηφάνεια τα εύσημα σε δυο Ιταλούς. Ο ένας είναι ο Ντομένικο Λεναρντούτσι, 81 ετών σήμερα, με καταγωγή από το Τορίνο, γιος ανθρακωρύχου που είχε δουλέψει ως μετανάστης στις στοές του Βελγίου. Αυτός ο Λεναρντούτσι, που τη δεκαετία του 1980 εργαζόταν στη διεύθυνση Κοινωνικών Υποθέσεων της Κομισιόν, είναι ο νονός του προγράμματος και ο κοινοτικός αξιωματούχος που έπεισε τον Φρανσουά Μιτεράν για την ανάγκη του.

Ο σπόρος, όμως, είχε πέσει πολύ νωρίτερα, τη δεκαετία του 1960. Και είχε πέσει χάρις στην επιμονή της Σοφίας Κοράντι, αργότερα καθηγήτριας Παιδαγωγικής στο πανεπιστήμιο Ρώμη ΙΙΙ. Το 1959 η Σοφία Κοράντι ήταν στο τελευταίο έτος της Νομικής. Της έμεναν τρία μαθήματα για να πάρει το πτυχίο της, τα υπόλοιπα 18 τα είχε περάσει με άριστα. Αυτά τα πολλά άριστα της εξασφάλισαν μια υποτροφία για το Κολούμπια της Νέας Υόρκης όπου πήρε ένα μάστερ στο Συγκριτικό Δίκαιο. Οταν όμως επέστρεψε στη Ρώμη και ζήτησε να της αναγνωριστεί ο τίτλος σπουδών έλαβε την εξής απάντηση από τη γραμματεία της σχολής της: «Πανεπιστήμιο Κολούμπια; Ούτε καν το έχουμε ακούσει». Ο καθηγητής της εμφανίστηκε ακόμη πιο αυστηρός: «Πιστεύετε ότι θα σας χαρίσουμε ένα πτυχίο επειδή κάνατε μια βόλτα στην Αμερική; Πηγαίνετε να μελετήσετε αν θέλετε να πάρετε πτυχίο».

Το πτυχίο της το πήρε για να ξεκινήσει έναν αγώνα από τη θέση της επιστημονικής συμβούλου της ιταλικής συνόδου πρυτάνεων. Θα έπρεπε να περάσουν 18 χρόνια και να καμφθούν οι αντιστάσεις των Βρετανών για να εγκριθεί το πρόγραμμα Erasmus από τους «15» της ΕΕ. «Ξεκίνησε σχεδόν σαν να ήταν ημιπαράνομο» θυμάται σήμερα η 82χρονη Σοφία Κοράντι. Αλλά τώρα τίποτε δεν είναι κρυφό. Ο πιο δημοφιλής προορισμός, λένε τα στοιχεία του ‘14, είναι η Ισπανία, τα πανεπιστήμια της οποίας δέχθηκαν 39.277 φοιτητές. Ακολουθεί η Γερμανία με 30.964, η Γαλλία με 29.621, το Ηνωμένο Βασίλειο με 27.401, η Ιταλία με 20.204, Πολωνία με 11.693, η Ολλανδία με 10.551, η Πορτογαλία με 10.340, η Σουηδία με 10.012, το Βέλγιο με 9.321.

Κάπου στον χάρτη θα είναι και η Ελλάδα. Που μπορεί να μην της έγινε η χάρη με τον Σωκράτη, αλλά από τον Ερασμο κέρδισε κι αυτή πολλά.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News