Ο Ματέο Ρέντσι έστειλε ένα ακόμη τελεσίγραφο προς τους Ιταλούς εν όψει του δημοψηφίσματος της 4ης Δεκεμβρίου: Αν δεν θέλουν επιστροφή στις τεχνοκρατικές κυβερνήσεις τύπου Μόντι και Λέτα πρέπει να ψηφίσουν «ναι» σε αυτό το «ντέρμπι ανάμεσα στην απλότητα και στην πολυπλοκότητα», όπως το χαρακτήρισε σε ομιλία του το βράδυ της Κυριακής. Κι αν οι Ιταλοί ψηφίσουν «όχι»; «Αν οι πολίτες δεν θέλουν να δημιουργηθεί κυβέρνηση τεχνοκρατών, πρέπει να ψηφίσουν “ναι” στις μεταρρυθμίσεις» προειδοποίησε -και απείλησε- ο νεαρός πρωθυπουργός. Αλλά πλέον οι επενδυτές τρέμουν όχι μόνο το ενδεχόμενο μιας κυβέρνησης τεχνοκρατών αλλά μια κατάρρευση της Ιταλίας και ίσως ολόκληρης της ευρωζώνης!

Το δημοψήφισμα καλεί τους Ιταλούς να ψηφίσουν για την προτεινόμενη από την κυβέρνηση συνταγματική μεταρρύθμιση. Στόχος της, σύμφωνα με τον Ρέντσι, είναι να διευκολυνθεί η διακυβέρνηση της χώρας: επί της ουσίας καταργείται η Γερουσία και έτσι τα νομοσχέδια δεν θα πρέπει να εγκρίνονται και από τα δύο σώματα (Βουλή και Γερουσία) γεγονός που προκαλεί σε πολλές περιπτώσεις σημαντικές καθυστερήσεις· οι επικριτές ωστόσο της μεταρρύθμισης προειδοποιούν για υπερβολική ενίσχυση των εξουσιών της ιταλικής κυβέρνησης.

O πρώην πρωθυπουργός, Μάριο Μόντι, μιλώντας το βράδυ της Κυριακής στο Sky Italia, υπογράμμισε πως «θεωρεί ότι δεν θα έπρεπε σε καμία περίπτωση ο Ρέντσι να παραιτηθεί από την πρωθυπουργία», προσθέτοντας ότι «δεν εύχεται, αλλά ούτε προβλέπει την σύσταση κυβέρνησης τεχνοκρατών».

Οπως επισημαίνει η Deutsche Welle πάντως, το δημοψήφισμα της προσεχούς Κυριακής είναι κομβικής σημασία όχι όσον αφορά στις φιλοδοξίες των προσώπων της ιταλικής πολιτικής σκηνής, αλλά επειδή θα επηρεάσει τη σταθερότητα ολόκληρης της ζώνης του ευρώ.

Οι αναλυτές σημειώνουν ότι η απειλή του Ρέντσι με παραίτηση σε περίπτωση που επικρατήσει το «όχι», σημαίνει ότι η Ιταλία θα βρεθεί αντιμέτωπη πολύ σύντομα με κυβερνητική κρίση, στην οποία προεξοφλείται η άμεση αντίδραση των χρηματαγορών. Παράλληλα άλλωστε εκφράζονται φόβοι ότι σε ένα πιθανό ενδεχόμενο νέων εκλογών θα ενισχυθεί το ευρωσκεπτικιστικό κίνημα των «Πέντε Αστέρων» του Μπέπε Γκρίλο. Και αυτό το ενδεχόμενο προκαλεί νέα νευρικότητα στους επενδυτές. Φαύλος κύκλος…

Γιατί η ιταλική οικονομία είναι τόσο ευάλωτη

Εδώ και αρκετά χρόνια η ιταλική οικονομία αντιμετωπίζει προβλήματα λόγω χαμηλής παραγωγικότητας, νεποτισμού και διαφθοράς. Η ανάπτυξη βρίσκεται σε υπερβολικά χαμηλά επίπεδα. Το 2017 αναμένεται να φθάσει μόλις το 0,9%. Το σημαντικότερο πρόβλημα είναι ωστόσο το δημόσιο χρέος της χώρας, το οποίο είναι με 133% του ΑΕΠ, το δεύτερο σε ύψος μετά το ελληνικό. Την ίδια στιγμή τα κόκκινα δάνεια στην κατοχή των ιταλικών τραπεζών φθάνουν τα 300 δισ. ευρώ!

Ποια είναι τα χειρότερα σενάρια;

Η ιταλική οικονομία είναι η τρίτη σε ισχύ οικονομία στην ευρωζώνη. Τυχόν κλυδωνισμοί δεν αποκλείεται να έχουν επιπτώσεις και σε άλλες χώρες της ευρωζώνης. Δυστυχώς στην περίπτωση της Ιταλίας, λόγω μεγέθους της οικονομίας, δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει ούτε ένα πακέτο στήριξης, όπως στην περίπτωση της Ελλάδας, της Ιρλανδίας ή της Πορτογαλίας. Υπάρχουν μάλιστα ειδικοί που μιλούν ακόμα και για πιθανή έξοδο της Ιταλίας από την ευρωζώνη. Ο αμερικανός νομπελίστας οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτς έλεγε σε συνέντευξή του ότι «οι Ιταλοί συνειδητοποιούν ότι η Ιταλία δεν μπορεί να λειτουργήσει εντός του ευρώ». Απαισιόδοξος είναι και ο γερμανός οικονομολόγος Χανς-Βέρνερ Ζιν: «Οι πιθανότητες μακροπρόθεσμης παραμονής της Ιταλίας στο ευρώ μειώνονται χρόνο με το χρόνο». Ενδεικτική και η εκτίμηση της οικονομικής εφημερίδας Financial Times, ότι το δημοψήφισμα της 4ης Δεκεμβρίου αποτελεί «κλειδί για το μέλλον του ευρώ».

Σε άλλο τους ρεπορτάζ, οι FT επισημαίνουν ότι μπορεί και οκτώ προβληματικές ιταλικές τράπεζες να κινδυνεύσουν με κατάρρευση αν ο Ρέντσι χάσει το «ντέρμπι» την Κυριακή.

Η εφημερίδα επικαλείται τραπεζίτες και αξιωματούχους, για να σημειώσει ότι η αναταραχή στην αγορά θα αποτρέψει τους επενδυτές από το να συμμετάσχουν στην αναγκαία ανακεφαλαιοποίηση των ιταλικών τραπεζών. Ο Ρέντσι υπεραμύνθηκε μιας λύσης από την αγορά, ύψους 4 τρισ. ευρώ, ώστε να αποφύγει το ενδεχόμενο «εκκαθάρισης» των ιταλικών τραπεζών με βάση τους νέους κανόνες της ΕΕ.

Ο νέος μηχανισμός, που αναδιαρθρώνει και αν χρειάζεται, εκκαθαρίζει τις τράπεζες επιβάλλοντας ζημιές τόσο στους μετόχους, όσο και στους κατόχους χρέους, είναι ιδιαίτερα αμφιλεγόμενος στην Ιταλία όπου εκατομμύρια επενδυτές έχουν αγοράσει τραπεζικά ομόλογα.

Η κατάσταση παρακολουθείται στενά από ειδικούς στην Ευρωζώνη και όχι μόνο, καθώς υπάρχει διάχυτη η ανησυχία ότι το ενδεχόμενο κατάρρευσης ιταλικών τραπεζών θα προκαλέσει πανικό στο σύνολο του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος.

Οι ιταλικές τράπεζες έχουν χάσει πάνω από το ήμισυ της αξίας τους αυτή τη χρονιά λόγω των «κόκκινων» δανείων. Και όπως υπενθυμίζουν οι Financial Times, η Ιταλία έχει οκτώ τράπεζες σε διάφορα στάδια «distress»: την τρίτη μεγαλύτερη βάση ενεργητικού Monte dei Paschi di Siena, τις μεσαίες τράπεζες Popolare di Vicenza, Veneto Banca and Carige και τέσσερις μικρές τράπεζες που διασώθηκαν πέρυσι: Banca Etruria, CariChieti, Banca delle Marche και CariFerrara.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News