Οποιος θυμάται την Τζόντι Φόστερ ως την αστυνομικό με την επαρχιώτικη προφορά που δικαίως ειρωνευόταν και χειραγωγούσε ο κανίβαλος ψυχίατρος στη «Σιωπή των αμνών» θα εκπλαγεί διαβάζοντας τη συνέντευξή της στη Repubblica (Αριάννα Φίνος). Για αμερικανίδα σταρ του σινεμά, η Φόστερ έχει «ευρωπαϊκό υπόβαθρο», όπως λέει και καμαρώνει η ίδια. Πήγε και σε γαλλικό σχολείο, έπαιξε και σε ιταλική ταινία όταν ακόμη ήταν πιτσιρίκα (παρεμπιπτόντως, θυμήθηκε πολλούς και διαφόρους συντελεστές της, όχι όμως τον Ούγκο Τονιάτσι).

Η συζήτηση ξεκίνησε με το τωρινό της φιλμ, στο οποίο η δις οσκαρική 63χρονη ηθοποιός παίζει ρόλο ψυχιάτρου. Εχει τίτλο «Vie privée» (Ιδιωτική ζωή) και είναι γαλλικής παραγωγής, σε σκηνοθεσία της Ρεμπέκα Ζλοτόφσκι. Συμπρωταγωνιστής της είναι ο Ντανιέλ Οτέιγ: τη βοηθάει να ερευνήσει τον θάνατο ασθενούς της, που θεωρείται αυτοκτονία. Αυτή η εκδοχή δεν πείθει την ψυχίατρο και έτσι αρχίζει «μια ειρωνική αστυνομική ιστορία γυρισμένη στο Παρίσι». Πολλή Ευρώπη, όντως, στην επαγγελματική ζωή της Φόστερ.

Είπε για τον συγκεκριμένο ρόλο της η Φόστερ: «Ανακάλυψα πόσο νευρική μπορώ να είμαι παίζοντας σε ξενόγλωσσο φιλμ. Αυτό νομίζω ότι προσθέτει κάτι στον χαρακτήρα. Είναι δυνατή γυναίκα μεν [η ψυχίατρος], αλλά νιώθει απογοήτευση, άγχος και ανησυχία. Ετσι ένιωθα και εγώ. Ανησυχούσα μήπως δεν βρω τη σωστή λέξη ή μήπως ξεχάσω κάτι [από τους διαλόγους του σεναρίου]. Αυτό προσέθεσε ευθραυστότητα στον χαρακτήρα, κάτι ευάλωτο».

Η Φίνος τη ρώτησε αν πράγματι φοβάται την αποτυχία, όπως έχει δηλώσει στο παρελθόν. Η Φόστερ απάντησε: «Ισως ο φόβος της αποτυχίας είναι κίνητρο. Οι άνθρωποι βλέπουν τις ταινίες που γύρισα, αλλά δεν βλέπουν όλα αυτά που δεν έχω καταφέρει να γυρίσω ή τις ευκαιρίες που είχα και δεν κατάφερα να εκμεταλλευτώ. Ως άτομο κοιτάς πάντα αυτό που δεν έχεις καταφέρει να κάνεις, παρ’ όλα όσα έχεις κάνει».

Για το «Vie privée» είπε: «Η ταινία είναι εν μέρει μυστήριο, εν μέρει θρίλερ, εν μέρει κωμωδία, εν μέρει ρομάντζο. Αυτό είναι δύσκολο να γίνει στα αμερικανικά φιλμ, επειδή τα στούντιο [οι παραγωγοί που βάζουν τα λεφτά] σε πιέζουν να το πουλήσεις σαν κάτι συγκεκριμένο. Πρέπει να ξέρουν ότι είναι θρίλερ ή αστυνομικό. Και αυτή είναι η πρόκληση αυτού του φιλμ. Τι είναι; Δράμα; Κωμωδία;»

Κατόπιν η κουβέντα περιεστράφη γύρω από τις ευρωπαϊκές εμπειρίες της Φόστερ. «Η μητέρα μου με έστειλε σε γαλλικό σχολείο όταν ήμουν εννέα ετών, επειδή δεν είχε ταξιδέψει ποτέ πουθενά. Ηθελε ένα είδος ευρωπαϊκής ταυτότητας και για μένα και για την ίδια. Τελικά ταξίδεψε και είπε: “Εντάξει, τώρα θα γίνεις γαλλίδα ηθοποιός, θα φύγουμε από αυτή τη χώρα’’. Για εκείνη ήταν φαντασίωση το να αφήσει τη χώρα της και να γίνει Παριζιάνα ή κάτι τέτοιο. Αλλά για μένα ήταν θαυμάσιο, διότι μου γνώρισε όλους αυτούς τους ευρωπαϊκούς πολιτισμούς. Με πήγε να δω ιταλικές, γερμανικές, γαλλικές ταινίες και σε οποιοδήποτε φεστιβάλ μπορούσε να βρει, ώστε να μπορέσω να έχω εμπειρία ευρωπαϊκού κινηματογράφου».

Παιδούλα με μπικίνι στην Οστια

Φθάσαμε και στο ιταλικό φιλμ στο οποίο έπαιξε η Φόστερ όταν ήταν κοριτσάκι. «Στο ‘‘Casotto’’ ήμουν τόσο μικρή… Τα γυρίσματα στη Ρώμη [στην παραλία της Οστιας, για την ακρίβεια, όπου τρία χρόνια πριν είχε δολοφονηθεί ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι] ήταν τόσο διασκεδαστικά και τρελά. Κανείς δεν μιλούσε την ίδια γλώσσα. Ο καθένας έπαιζε στη δική του γλώσσα, ιταλικά, γαλλικά, γερμανικά… Ηταν τρελό. Και μετά ο σκηνοθέτης φώναζε οδηγίες στη μέση των σκηνών, αφού δεν ηχογραφούσαμε ήχους.

»Ηταν μια ομάδα φίλων που είχαν συνεργαστεί με τον Παζολίνι και συγκεντρώθηκαν για να κάνουν αυτή την ταινία. Ενας από τους αδελφούς Τσίτι ήταν ο σκηνοθέτης [ο Σέρτζιο Τσίτι], ο άλλος ήταν ηθοποιός [ο Φράνκο Τσίτι], ο Τζίτζι Προϊέτι, η Μαριάντζελα Μελάτο, η Φλόρα Μαστρογιάνι [πρόκειται για τη Φλόρα Καραμπέλα, σύζυγο του πασίγνωστου ιταλού ηθοποιού Μαρτσέλο Μαστρογιάνι]. Υπήρχε ακόμη και η Κατρίν Ντενέβ». Τον μέγιστο Τονιάτσι, όπως είπαμε, δεν τον ανέφερε.

«Ηταν σπουδαία στιγμή στη ζωή μου. Και αγαπώ την Ιταλία. Μπορώ να μιλήσω ιταλικά αν χρειαστεί, αν αναγκαστώ, αλλά πάντα χρειαζόταν να τα μάθω καλύτερα για να μπορώ να μεταγλωττίζω τις ταινίες μου ή να κάνω μια κανονική ταινία στα ιταλικά. Αλλά ποτέ δεν τα κατάφερα πραγματικά. Τότε ντρεπόμουν πολύ επειδή έπρεπε να φοράω μαγιό όλη την ώρα. Κανένα 13χρονο κορίτσι δεν θέλει να φοράει μαγιό σε ολόκληρη ταινία. Νομίζω ότι η φεμινιστική μου πλευρά θα της έλεγε τώρα: ‘‘Μην ανησυχείς, όλα θα πάνε καλά. Δεν σημαίνει τίποτα. Είσαι καλή ηθοποιός, δεν χρειάζεται να ανησυχείς για την εμφάνισή σου’’».

Η βία κατά των γυναικών

Η Φίνος έθεσε την εξής ερώτηση στην αμερικανίδα ηθοποιό: «Η 25η Νοεμβρίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών. Το 1988, πρωταγωνιστήσατε σε ένα πρωτοποριακό φιλμ, το “Οι Κατηγορούμενοι” [«το σενάριο αφορά υπόθεση βιασμού]. Ποια σημασία έχει σήμερα;»

«Ηταν μια ταινία που άλλαξε πολλές ζωές, νομίζω», απάντησε η Φόστερ, «και ήταν εξαιρετική για μένα: η δεύτερη υποψηφιότητά μου και η πρώτη μου νίκη στα Οσκαρ. Ηταν τόσο δύσκολη ταινία. Οχι μόνο για μένα, αλλά για όλο το συνεργείο και για τους ηθοποιούς που έπαιξαν τους βιαστές: ήταν δύσκολο και για αυτούς. Είμαι περήφανη για αυτή την ταινία. Εχω κάνει και άλλα έργα που ασχολούνται με τη βία κατά των γυναικών, με τη σεξουαλική βία. Η σειρά ‘‘True Detective’’ εστιάζει στη βία κατά των ιθαγενών γυναικών, η οποία είναι ένα πραγματικό πρόβλημα και μια τρομερή τραγωδία, όχι μόνο στη χώρα μας. Οπότε, ναι, είναι πάντα καλό να υπάρχει μια ημέρα ευαισθητοποίησης».

Οι τρέχουσες ασχολίες της

«Δεν γράφω, όμως άλλοι συγγραφείς εργάζονται γράφοντας για μένα. Ελπίζω να λάβω σενάρια και να είναι καλά, ώστε να μπορέσω να επιστρέψω στη σκηνοθεσία. Ελπίζω να κάνω ένα διάλειμμα από την υποκριτική για λίγο και να επιστρέψω στη σκηνοθεσία. Η σκηνοθεσία είναι όνειρο ζωής. Είναι αυτό που νόμιζα ότι ήθελα να κάνω περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Σκηνοθεσία σημαίνει να χρησιμοποιείς τα πάντα μέσα σου: όχι μόνο το πνευματικό κομμάτι, αλλά και το συναισθηματικό, το σωματικό. Το να είσαι αυτός που έχει το όραμα της ταινίας είναι το πιο συναρπαστικό πράγμα που υπάρχει.

»Ως σκηνοθέτρια λατρεύω τις ταινίες με πολλούς χαρακτήρες και με αλληλένδετες ιστορίες. Ως ηθοποιός, ωστόσο, με έλκει περισσότερο η προβολή του χαρακτήρα. Ως σκηνοθέτρια γυρίζω φιλμ που είναι μισοκωμωδίες και μισοδράματα. Με γοητεύουν τα παράξενα, τα αντισυμβατικά έργα. Ως ηθοποιός λατρεύω τα δράματα».

Ποιες ταινίες τής αναφέρουν πιο συχνά οι άνθρωποι που συναντά; «Τον “Ταξιτζή’’ και τη ‘‘Σιωπή των αμνών’’. Είναι οι δύο σπουδαιότερες ταινίες μου και νομίζω ότι έγραψαν ιστορία. Ηταν οι πρώτες του είδους τους και μέρος μιας σημαντικής κινηματογραφικής εποχής. Η ‘‘Σιωπή των αμνών’’ ήταν η πρώτη πραγματικά έξυπνη, ψυχολογική και καλογραμμένη ταινία τρόμου. Παρουσίαζε έναν διαβολικό χαρακτήρα που κανείς δεν θα ξεχάσει ποτέ, τον Χάνιμπαλ Λέκτερ. Ο ‘‘Ταξιτζής’’ αφορά τον αντιήρωα, τη δεκαετία ’70 και την εποχή του Πολέμου του Βιετνάμ. Ηταν η μετάβαση μετά το Βιετνάμ, η γέννηση του αντιήρωα. Αφηγείται την ιστορία τού ποιοι ήμασταν, ποια ήταν η νέα αμερικανική ταυτότητα. Αυτές οι ταινίες αφηγούνται μια στιγμή στην Ιστορία».

Ο Μαμντάνι και ο Σορεντίνο

Εφέτος πολλοί καλλιτέχνες μιλούν για νέα ελπίδα που ανατέλλει στη Νέα Υόρκη, λόγω της εκλογής του Μαμντάνι στη δημαρχία. Η ίδια συμμερίζεται αυτή την άποψη; «Ναι. Ο Μαμντάνι είναι γιος της Μίρα Ναΐρ, οπότε είμαστε πολύ υπερήφανοι για αυτόν. Η μητέρα του όχι μόνο κάνει υπέροχες ταινίες, αλλά μεγάλωσε και λαμπρά παιδιά. Ελπίζω αυτή η ελπίδα να συνεχιστεί, διότι είναι πραγματικά δύσκολη η εποχή, όχι μόνο στην Αμερική, αλλά και σε όλον τον κόσμο.

»Είναι εποχή μεταμόρφωσης, βίας και σκληρότητας. Θα είναι ενδιαφέρον να δούμε τι θα προκύψει από αυτήν, πού βρισκόμαστε. Είδα την ταινία του Σορεντίνο ‘‘La grazia’’. Είναι η καλύτερη ταινία της χρονιάς. Είναι εξαιρετική. Και αυτό που την κάνει τόσο ανατρεπτική είναι η καλοσύνη της, η μεγάλη καρδιά της. Δεν μιλάει για παρενόχληση, βία, ακρωτηριασμό, γενοκτονία. Είναι ταινία που ζει μέσα στις δυνατότητες της ανθρωπότητας. Ελπίζω να πάει μακριά. Είναι η καλύτερη ταινία του, χωρίς αμφιβολία».

Τα social media και η νέα γενιά

«Δεν έχω. Και δεν έχω καμία επιθυμία να αποκτήσω» λέει για τη σχέση της με τα social media. «Χαίρομαι που δεν έχω. Βρίσκομαι σε μια άλλη ηλικία και η καριέρα μου ξεκίνησε σε διαφορετική εποχή. Δεν έχω τις αναφορές και τις πιέσεις των νέων. Λυπάμαι τους νέους. Είναι δύσκολο να καταλάβεις ποιος είσαι χωρίς αυτήν την προβολή από την κοινωνία για το ποιος θα έπρεπε να είσαι ή ποιος προσποιείσαι ότι είσαι. Υπήρχε ένα επίπεδο ηθικής και δεοντολογικής εκπαίδευσης που είχε η γενιά μου, το οποίο αυτή η γενιά δεν είχε την ευκαιρία να αποκτήσει. Δεν ξέρουμε πλέον τι είναι καλή συμπεριφορά και τι όχι. Επειδή μας πλήττουν συνεχώς τα χειρότερα της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Και είναι δύσκολο για αυτή τη γενιά να καταλάβει ότι υπάρχει ένας ηθικός και δεοντολογικός κώδικας».

Ωστόσο οι νέοι διαμαρτύρονται για την ειρήνη, σημειώνει η Αριάννα Φίνος. Αυτό ανατροφοδοτεί την ελπίδα της; «Ναι. Εχω δύο γιους, έναν 27 και έναν 24 ετών. Εχουν ισχυρές πολιτικές απόψεις και κανένας τους δεν ενδιαφέρεται για τα social media. Νομίζω ότι νιώθουν λίγο καταραμένοι από τη γενιά των selfies, η οποία μεγάλωσε κοιτάζοντας τον εαυτό της με αυτόν τον τρόπο. Από αυτούς βλέπω πολλή ελπίδα».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News