Κάθε φορά που βλέπουμε τον πίνακα «Ολυμπία», το αριστούργημα του Μανέ, το βλέμμα μας πηγαίνει κατευθείαν στην πρωταγωνίστρια του διάσημου έργου, καθώς άλλωστε, το όνομά της έδωσε και τον τίτλο. Το έργο του 1863, με τη λευκή γυμνή γυναίκα να κοιτάζει κατάματα τον ζωγράφο-θεατή ενώ ξαπλώνει για να την κάνει αθάνατη με τα πινέλα του, είχε θεωρηθεί άκρως προκλητικό στην εποχή του. Τόσο προκλητικό, που σύμφωνα με μαρτυρίες και καταγραφές ιστορικών τέχνης, σε όποια έκθεση και αν συμμετείχε, οι διοργανωτές το κρεμούσαν πολύ ψηλά, ώστε να μην το φθάνουν όσοι το θεωρούσαν προσβλητικό και ήθελαν να το… τιμωρήσουν, φτύνοντάς το!

Ενώ όμως τόμοι ολόκληροι έχουν γραφτεί για το χειραφετημένο βλέμμα της συγκεκριμένης γυναίκας, εκείνη που στέκεται δίπλα της και ποζάρει ως υπηρέτριά της κρατώντας ένα μπουκέτο με λουλούδια, ήταν καταδικασμένη σε πλήρη ανωνυμία όλα αυτά τα χρόνια.

Αυτό, σε μεγάλο βαθμό είχε συμβεί λόγω του χρώματος του δέρματός της, υποστηρίζει το δημοσίευμα του BBC, που αναφέρεται σε μία νέα έκθεση ζωγραφικής στο Παρίσι, οι επιμελητές της οποίας, αποφάσισαν να δικαιώσουν όλους τους αφανείς ήρωες διάσημων ζωγραφικών έργων.

Αριστουργήματα του Μανέ, του Πικάσο, του Σεζάν και πολλών ακόμη σπουδαίων ζωγράφων, μετονομάστηκαν για τις ανάγκες της έκθεσης και πήραν το όνομα των μαύρων μοντέλων, που τόσα χρόνια έστεκαν σιωπηλά και ανώνυμα μέσα στο σύμπαν αυτών των έργων.

Υπό τον τίτλο «Μαύρα μοντέλα: Από τον Ζερικό στον Ματίς» η έκθεση συστήνει στο ευρύ κοινό, τους ανθρώπους που εξαιτίας των ρατσιστικών προτύπων της εποχής (και της κάθε εποχής), δεν έλαβαν ποτέ την προσοχή που τους άξιζε.

Η «Ολυμπία» του Μανέ λοιπόν, μετονομάζεται σε «Λορ», αποτίοντας, έστω και αργά, φόρο τιμής στη γυναίκα που έχει τον ρόλο της υπηρέτριας. Η Αμερικανίδα Ντενίζ Μιούρελ, μία εκ των επιμελητών της έκθεσης που διοργανώνεται στο Μουσείο Ορσέ, εξηγεί πως στόχος της έκθεσης είναι να δείξει πώς τα μαύρα μοντέλα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη γέννηση και διαμόρφωση της μοντέρνας τέχνης στη Γαλλία, αλλά διαγράφηκαν από την Ιστορία της Τέχνης.

Και κάπως έτσι, το «Πορτρέτο μιας νέγρας» του 1800, της ζωγράφου Μαρί-Γκιγιεμίν Μπενουά, μετονομάστηκε σε «Πορτρέτο της Μαντλέν» για τις ανάγκες της έκθεσης. «Για περισσότερα από 200 χρόνια, κανείς δεν είχε αναζητήσει ποια ήταν η γυναίκα που είχε ποζάρει για τον συγκεκριμένο πίνακα. Τα στοιχεία της ήταν γνωστά εκείνη την εποχή, αλλά κανείς δεν ενδιαφέρθηκε. Αντίθετα, για μοντέλα άλλου χρώματος, ξέρουμε σχεδόν τα πάντα» τονίζει εύστοχα η επιμελήτρια.

Στην έκθεση περιλαμβάνεται και το καταπληκτικό έργο του Ζερικό «Η σχεδία της Μέδουσας», στο οποίο πρωταγωνιστούσαν τρία μαύρα μοντέλα, ως ναύτες-ναυαγοί. Το αγαπημένο μοντέλο του ζωγράφου, ήταν ένας λάτρης της Τέχνης από την Ταϊτή που λεγόταν Ζοζέφ και πόζαρε για τον πίνακα ως η ηρωική φιγούρα που στέκεται στην κορυφή της ανθρώπινης πυραμίδας, κάνοντας σινιάλο με ένα πανί προκειμένου να τους εντοπίσουν κάποιοι διασώστες.

Η έκθεση, που θα διαρκέσει ως τις 21 Ιουλίου του 2019 χαρίζοντας όνομα και υπόσταση σε ανθρώπους κλειδιά που ξεχάστηκαν μέσα στα χρόνια, περιλαμβάνει επίσης, υπέροχα έργα των Ντελακρουά, Γκογκέν, Μπονάρ και Σεζάν.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News