Προσπαθώντας να βρουν τρόπους για να τραφούν δισεκατομμύρια περισσότεροι άνθρωποι τις επόμενες δεκαετίες, ερευνητές από διαφορετικά επιστημονικά πεδία ανέπτυξαν την πρώτη επιστημονικά σχεδιασμένη δίαιτα, που υπόσχεται να σώσει ανθρώπινες ζωές αλλά και να αποτρέψει την καταστροφή του πλανήτη από την κλιματική αλλαγή. Πρόκειται για μια διατροφή που δεν καταργεί εντελώς το κόκκινο κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, πλην όμως προβλέπει ριζικές διατροφικές αλλαγές σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η «δίαιτα για την υγεία του πλανήτη», όπως ονομάστηκε, δημιουργήθηκε μετά από έρευνες δύο ετών που πραγματοποιήθηκαν από την EAT-Lancet, μια διεθνή επιτροπή στην οποία συμμετέχουν 37 επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων (από την γεωργία μέχρι την κλιματική αλλαγή και τη διατροφή), και τα πορίσματα δημοσιεύτηκαν στο έγκυρο ιατρικό περιοδικό Lancet. Στόχος της επιτροπής ήταν να χαράξει κατευθυντήριες γραμμές που θα παρέχουν θρεπτική τροφή στον ταχέως αναπτυσσόμενο πληθυσμό του πλανήτη μας. Ταυτόχρονα, η δίαιτα ασχολείται με τον σημαντικό ρόλο της γεωργίας, και ειδικά της κτηνοτροφίας, στην κλιματική αλλαγή, την καταστροφή της άγριας ζωής και τη ρύπανση των ποταμών και των ωκεανών.

Και τώρα η Επιτροπή EAT-Lancet πρόκειται να κοινοποιήσει τα ευρήματά της σε κυβερνήσεις σε ολόκληρο τον κόσμο, και φορείς όπως ο ΠΟΥ, σε μια προσπάθεια να αρχίσει να αλλάζει η διατροφή σε παγκόσμιο επίπεδο.

Οι συγκεκριμένοι διατροφικοί κανόνες, γράφει ο Guardian, απαιτούν μείωση της κατανάλωσης κόκκινου κρέατος και ζάχαρης κατά το ήμισυ, ενώ πρέπει να διπλασιαστεί η κατανάλωση λαχανικών, φρούτων, οσπρίων, σπόρων και ξηρών καρπών. Σε κάποια μέρη του πλανήτη οι αλλαγές, που πρέπει να γίνουν, είναι δραστικές. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, πρέπει να καταναλώνουν κατά 84% λιγότερο κόκκινο κρέας, αλλά έξι φορές περισσότερα φασόλια και φακές. Αντίστοιχα οι Ευρωπαίοι, για να ανταποκριθούν στις κατευθυντήριες γραμμές, θα πρέπει να μειώσουν κατά 77% την κατανάλωση κόκκινου κρέατος και να τρώνε 15 φορές περισσότερους ξηρούς καρπούς και σπόρους.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, που συμμετέχουν στην πλατφόρμα EAT, το αποτέλεσμα αυτής της διατροφής θα είναι win-win, καθώς θα μπορούσε να προλάβει θανάτους τουλάχιστον 11 εκατ. ανθρώπων ετησίως που προκαλούνται από ανθυγιεινά τρόφιμα, αποτρέποντας ταυτόχρονα την κατάρρευση του φυσικού κόσμου από την οποία εξαρτάται ολόκληρη η ανθρωπότητα. Στις αναπτυγμένες χώρες οι μεγαλύτεροι δολοφόνοι είναι ασθένειες που σχετίζονται με την ανθυγιεινή διατροφή, όπως ο διαβήτης, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, τα εγκεφαλικά επεισόδια και κάποιοι καρκίνοι.

Να σημειωθεί ότι το 2011 ο πληθυσμός της Γης ήταν 7 δισ., σήμερα είναι περίπου 7,7 δισ, και έως το 2050 αναμένεται να φθάσει τα 10 δισ., πράγμα που σημαίνει ότι η συνέχιση της σημερινής μη βιώσιμης διατροφής θα σήμαινε αναπόφευκτα ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα υγείας αλλά και σοβαρή υπερθέρμανση του πλανήτη.

Τι αλλαγές οφείλουμε να κάνουμε;

Εάν τρώτε κόκκινο κρέας κάθε μέρα τότε αυτό είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να αλλάξετε. Στο μερίδιό σας πέφτει μόνο ένα μπέργκερ (ή ένα μπιφτέκι) την εβδομάδα ή μια μεγάλη μπριζόλα το μήνα…

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Berties Butcher | Richmond (@bertiesbutcher) on Jan 17, 2019 at 12:22am PST

Ακόμα, μπορούμε να καταναλώνουμε δύο μερίδες ψάρι και άλλες δύο κοτόπουλο την εβδομάδα, αλλά οι υπόλοιπες ανάγκες μας σε πρωτεΐνη θα πρέπει να καλύπτονται από τα φυτά. Σύμφωνα με την «δίαιτα για την υγεία του πλανήτη», αντί για κρέας, μπορούμε να τρώμε καθημερινά ξηρούς καρπούς και μπόλικα όσπρια (φασόλια, ρεβίθια και φακές), ενώ απαραίτητη είναι η (μεγάλη) στροφή στα φρούτα και τα λαχανικά, τα οποία χρειάζεται να καλύπτουν τη μισή ποσότητα της καθημερινής μας τροφής.

Ποσότητες τροφίμων για ημερήσια κατανάλωση

• Ξηροί καρποί – 50 γρ την ημέρα
• Οσπρια (φασόλια, ρεβίθια, φακές, κλπ) – 75 γρ την ημέρα
• Ψάρια – 28 γρ την ημέρα
• Αβγά – 13 γρ την ημέρα (δηλαδή περίπου 1,5 αβγό την εβδομάδα)
• Κρέας – 14 γρ κόκκινου κρέατος και 29 γρ ημερησίως κοτόπουλου
• Υδατάνθρακες – 232 γρ δημητριακά ολικής αλέσεως όπως ψωμί και ρύζι και 50 γρ αμυλούχα λαχανικά την ημέρα
• Γαλακτοκομικά – 250 γρ ημερησίως, ποσότητα που ισοδυναμεί με ένα ποτήρι γάλα
• Λαχανικά – 300 γρ
• Φρούτα – 200 γρ

Η δίαιτα επιτρέπει ακόμη 31 γρ ζάχαρης και περίπου 50 γρ ελαιολάδου ή άλλου υγιεινού ελαίου.

Για μας τους Έλληνες βέβαια, και τους μεσογειακούς λαούς γενικότερα, οι κανόνες αυτοί δεν διαφέρουν και πολύ από τις διατροφικές συνήθειες, με τις οποίες μεγάλωσαν πολλές γενιές στο παρελθόν και οι οποίες, αν και έχουν αποδειχθεί εξαιρετικά υγιεινές, ξεχάστηκαν δυστυχώς τα τελευταία χρόνια, καθώς υπάρχει μια όλο και μεγαλύτερη στροφή στην «ευκολία» του κρέατος και στη «θαλπωρή των γλυκών». Φτάσαμε με λίγα λόγια να τρώμε σαν να είναι κάθε μέρα γιορτή, πράγμα ανθυγιεινό, όπως επισημαίνουν συνεχώς γιατροί και διαιτολόγοι.

Μπορεί το κρέας να μειώνεται, οι κατευθυντήριες γραμμές της δίαιτας για τη σωτηρία του πλανήτη, όμως, περιλαμβάνουν έναν πολύ μεγάλο πλούτο τροφίμων κυρίως γεωργικής προέλευσης, που μπορούν να συνδυαστούν με διαφορετικούς τρόπους μεταξύ τους προσφέροντας μια εντυπωσιακή γκάμα γεύσεων, και μια «διατροφή υγιεινή, ευέλικτη και ευχάριστη», όπως αναφέρει στο BBC ο Γουόλτερ Γουίλετ, καθηγητής του Χάρβαρντ και ένας από τους ερευνητές της πλατφόρμας.

Πρόκειται για ένα σχέδιο που είναι μεν εφαρμόσιμο πλην όμως απαιτεί αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες των κατοίκων σχεδόν σε κάθε γωνιά του πλανήτη, από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ που χρειάζεται να μειώσουν δραστικά το κόκκινο κρέας, μέχρι την Ανατολική Ασία, που πρέπει να περιορίσει τα ψάρια και την Αφρική με τα αμυλούχα λαχανικά (η διατροφή πολλών Αφρικανών βασίζεται κυρίως στις πατάτες και την κασάβα).

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Melkveehouderij Dijkshoorn (@melkveehouderij_dijkshoorn) on Jan 17, 2019 at 5:55am PST

Μπορεί άραγε να γίνει όλο αυτό ή μήπως είναι απλά μια φαντασίωση;

«Η ανθρωπότητα ποτέ δεν προσπάθησε να αλλάξει το σύστημα των τροφών σε τέτοια κλίμακα και με τόση ταχύτητα», απαντάει στο BBC η Λίνε Γκόρντον, διευθύντρια του Κέντρου Βιωσιμότητας στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, «Είτε πρόκειται για φαντασίωση είτε όχι, το να φαντάζεται κανείς δεν είναι απαραίτητα κάτι κακό … ήρθε η ώρα να ονειρευτούμε έναν κόσμο καλό», λέει.

Οι φόροι στα κόκκινα κρέατα είναι  μια από τις πολλές επιλογές που ίσως είναι απαραίτητο να επιβληθούν για να μας πείσουν να αλλάξουμε διατροφικές συνήθειες, υποστηρίζουν οι ερευνητές.

Πόσο κακό κάνουν στον πλανήτη η γεωργία και η κτηνοτροφία;

Η χρήση γης για την καλλιέργεια τροφίμων και την δασοκομία αντιπροσωπεύει περίπου το ένα τέταρτο των παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Αυτό το ποσοστό είναι περίπου το ίδιο με εκείνο της ηλεκτρικής ενέργειας και της θέρμανσης, και ουσιαστικά περισσότερο από ό,τι εκπέμπουν όλα μαζί τα τρένα, τα αεροπλάνα και τα αυτοκίνητα, που κινούνται στον πλανήτη, αναφέρει ο αναλυτής του BBC, Ματ ΜακΓκραθ.

Εξετάζοντας πιο προσεκτικά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των τροφίμων, παρατηρεί κανείς ότι οι κύριοι παράγοντες είναι το κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.  Σε όλο τον κόσμο, η κτηνοτροφία ευθύνεται για την εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου σε ποσοστό 14,5 – 18%. Όσον αφορά σε άλλα αέρια που προκαλούν υπερθέρμανση του πλανήτη, η γεωργία είναι ένας από τους κορυφαίους συντελεστές τόσο στις εκπομπές μεθανίου όσο και οξειδίων του αζώτου.

Η γεωργία αποτελεί επίσης σημαντική πηγή ατμοσφαιρικής ρύπανσης με αμμωνία από τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, η οποία σύμφωνα με τον ΠΟΥ αποτελεί απειλή για την υγεία παγκοσμίως. Ταυτόχρονα, η γεωργία και η παραγωγή τροφίμων αποτελούν μία από τις μεγαλύτερες απειλές για το νερό, καθώς καταναλώνουν το 70% των παγκόσμιων πηγών γλυκού νερού μέσω άρδευσης.

Μπορεί να σωθεί ο πλανήτης;

Οι ερευνητές της πλατφόρμας EAT-Lancet επιδιώκουν τη σωστή διατροφή περισσότερων ανθρώπων και ταυτόχρονα:

• Ελαχιστοποιώντας τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούν την κλιματική αλλαγή
• Εμποδίζοντας την εξαφάνιση των ειδών
• Αποτρέποντας την επέκταση των γεωργικών εκτάσεων
• Προστατεύοντας τα παγκόσμια αποθέματα του νερού

Ωστόσο, πουθενά στον κόσμο δεν αναμένεται να συμβούν σύντομα αλλαγές των διατροφικών συνηθειών. Και δεν αρκούν. Απαιτείται, επίσης, μείωση κατά το ήμισυ των τροφίμων που καταλήγουν στα σκουπίδια, και αύξηση της ποσότητας των τροφίμων που παράγονται στις υπάρχουσες γεωργικές εκτάσεις.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News