Προ ημερών, ένας γνωστός μου επισκέφθηκε  την αγαπημένη μου Σκωτία. (Θυμίζω εδώ ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο κανείς δεν θέλει να φοράει αυτόν τον καιρό μάσκα, με εξαίρεση ίσως την Λιζ Τρας). Ενα μεσημέρι που επιχείρησε να επιβιβαστεί μασκοφόρος σε λεωφορείο της Γλασκώβης, ο κοκκινοτρίχης οδηγός γύρισε και είπε εις επήκοον όλων: «Εκτός από τον κύριο,  ποιος άλλος είναι άρρωστος εδώ πέρα;». Το λεωφορείο σείστηκε από τα γέλια.

Ενα αντίστροφο mask shaming έχει αρχίσει να κάνει την εμφάνισή του. Σε λίγο, το να φοράς μάσκα θα ισοδυναμεί με το να φοράς ένα αλλοπρόσαλλο, α λα Σαλβαντόρ Νταλί καπέλο, π.χ. σε σχήμα κουλούρας ψωμιού ή σαν κέρατο ρινόκερου. Θα προσελκύεις περίεργα βλέμματα, θα είσαι δακτυλοδεικτούμενος, θα γίνεις αντικείμενο χλευασμού (όπως τα παλιά τα χρόνια οι τουρίστες από την Απω Ανατολή). Δεν αποκλείεται κάποια στιγμή ο όχλος να σε αρπάξει καταμεσής του δρόμου και να σε ξυρίσει γουλί.

Γιατί, δεν μπορεί, για να φοράς παντού μάσκα, κάποιο «κουσούρι» θα έχεις: ή Covid-19 έχεις κολλήσει ή «πειραγμένος» στο μυαλό είσαι.

Το είπε καθ’ υπερβολήν και ο Τζο Μπάιντεν τον περασμένο μήνα σε συνέντευξή του στην εκπομπή «60 minutes»: «Αν κοιτάξεις γύρω σου, κανείς δεν φοράει μάσκα». Ακόμα και σε χώρους όπου τυπικά η χρήση της είναι ακόμα υποχρεωτική (π.χ. μέσα μαζικής μεταφοράς ή φαρμακεία) υπάρχει, το καταλαβαίνεις, μια αυτεπάγγελτη χαλαρότητα. Πριν από ένα μήνα, η φαρμακοποιός μου καθυβρίστηκε από πελάτισσα που δεν ήθελε με τίποτα να «φιμωθεί».

Ουαί και αλίμονο, δε, αν έχεις διατελέσει σκληροπυρηνικός θιασώτης της μάσκας και επιμένεις  να τη φοράς. Οι κρυφο-αντιεμβολιαστές γνωστοί σου θα βγουν από τα λαγούμια τους και αργά ή γρήγορα θα σου την πέσουν. Αυτή τη φορά θα είσαι εσύ που φασκιώνεσαι ο αποσυνάγωγος, το φρικιό, αυτός που επιμένει να ζει έξω από την κοινωνική νόρμα.

Υπάρχει, είναι η αλήθεια, τεράστια κόπωση. Ολοι οι άνθρωποι στον πλανήτη (εκτός από τους Ιάπωνες) θέλουν να «ελευθεροκοινωνήσουν» και η μάσκα είναι το  σύμβολο μιας τριετούς σχεδόν καταστολής, είναι το φίμωτρο που θυμίζει όλες εκείνες τις μέρες της ζωής μας που δεν ζήσαμε. Ενδεικτικό στο TikTok το νεοαφιχθέν hashtag: «It’s almost 2023 and you still wear a mask?» («Κοντεύουμε στο 2023 και εσύ ακόμα φοράς μάσκα;»).

Εκείνοι που έμειναν πίσω

Ποτέ όμως δεν μπορείς να ξέρεις  γιατί κάποιος δεν αποχωρίζεται τη  μάσκα του. Σε άρθρο του φέτος, το αμερικανικό Αtlantic μίλησε για «τα εκατομμύρια των ανθρώπων που έχουν εγκλωβιστεί σε μια πανδημική κατάσταση αναμονής», ήτοι για όσους είναι πιο ευάλωτοι και απροστάτευτοι έναντι του κορονοϊού (τείνοντας να αναπτύσσουν χαμηλότερα επίπεδα αντισωμάτων σε σχέση με τους άλλους).

Γιατί για κάποιους δεν είναι τόσο απλό να περάσoυν από την κατάσταση συναγερμού στο χαρωπό ενδημικό mode. Οι ανοσοκατεσταλμένοι (στις ΗΠΑ πάνω από 7 εκατομμμύρια άνθρωποι) δεν μπορούν να επανακτήσουν από τη μια μέρα στην άλλη τη ζωή τους, όπως οι υπόλοιποι.

«Από τους σχετικά κοντινούς ακούμε τα γνωστά: “Βγάλ’ τη μωρέ, δεν έχω τίποτα”» μου λέει η σύντροφος ατόμου με ανοσοανεπάρκεια. «Κάποιοι, μάλιστα, κάπως ενοχλούνται άμα δεν τη βγάλεις, σαν να επιμένεις να τους θυμίζεις κάτι κακό που τους συνέβη παλιά».

«Μερικοί, πιο μακρινοί ή και εντελώς ξένοι (π.χ. γκαρσόνια και πωλήτριες), προσπαθούν με τρόπο να “ψαρέψουν” τι κακό σε βρήκε και τη φοράς», συνεχίζει. «Φτάνουν μάλιστα στο σημείο να σου λένε για όλους τους άρρωστους συγγενείς τους, μπας και πάρεις το μήνυμα και πεις και εσύ τι έχεις».

«Ωρες ώρες μου τη δίνει που όλοι οι άλλοι τριγυρνούν ανέμελοι και εμείς πρέπει συνεχώς να φυλαγόμαστε» εξομολογείται η ίδια. «Δεν έχεις όμως επιλογή.  Αποφασίζεις πως έτσι είναι τα πράγματα και βρίσκεις άλλες διεξόδους. Αν έχεις τη δυνατότητα, πας και μαθαίνεις π.χ. τένις, όπου δεν σε πλησιάζει κανείς. Οταν έχει ήλιο και ζέστη διοργανώνεις συναντήσεις με φίλους έξω. Επίσης, προσεύχεσαι το “Galaxy” στη Σταδίου να μη μαζέψει τον χειμώνα τα τραπεζάκια που έχει βγάλει στη στοά, για να πηγαίνεις κάπου κάπου να πίνεις ένα ποτό με άλλους μασκοφόρους!».

Το αποτέλεσμα είναι όλοι αυτοί οι άνθρωποι (μαζί και οι οικείοι και οι φροντιστές τους) να βιώνουν μια νέα τραυματική περίοδο απομόνωσης και φόβου, πολύ μακριά από την επικρατούσα (επιδημιολογικά) party time διάθεση. Παρότι δηλαδή η πανδημία φαίνεται να κοπάζει, εκείνοι βλέπουν την κοινωνική τους ζωή να συρρικνώνεται ακόμα περισσότερο. Διότι ακόμα και φίλοι που για καιρό τους «συναντούσαν» ψηφιακά, τώρα επιζητούν μόνο τετ-α-τετ χωρίς προφύλαξη.

Που σημαίνει ότι πριν αρχίσει κανείς να κραδαίνει τα δίκρανα της Anti-Mask League (το 1918 υπήρξε όντως τέτοια λίγκα στο Σαν Φρανσίσκο), καλό είναι να θυμάται ότι υπάρχουν εκεί έξω πολλοί που έχουν ακόμα σοβαρό λόγο να φορούν μάσκα και στους χώρους όπου δεν είναι υποχρεωτική (δεξιοτεχνικό το ενημερωτικό φιλμάκι του ιρλανδικού Health Service Executive στο Twitter).

Μπορεί να είναι ο διαβητικός υπάλληλος στο σουπερμάρκετ, η δασκάλα της έκτης που σε ένα μήνα ξεκινά χημειοθεραπεία, ο σερβιτόρος στο εστιατόριο (γιατί η σεφ στην κουζίνα είναι έγκυος), ο εργαζόμενος στη ΜΕΘ που θέλει να διαφυλάξει τους άλλους γύρω του, ο συνεπιβάτης στο μετρό που επισκέπτεται τον 90χρονο πατέρα του. Και φυσικά, η διπλανή στο γυμναστήριο που –για να μην ξεχνιόμαστε– απλά φοβάται.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News