Την πόρτα του στους Μοσχοβίτες άνοιξε πριν λίγες ημέρες η Κεντρική Σκηνή, του Θεάτρου Μπαλέτου και Όπερας Μπολσόι. Ύστερα από έξι περίπου έτη που απαιτήθηκαν για να ανακατασκευαστεί από τα θεμέλια του, το μεγάλο θέατρο, όπως ονομάζεται στα Ελληνικά το Μπολσόι, άρχισε να προσθέτει νέες σελίδες στην ιστορία του. Σήμερα το protagon σας ξεναγεί στην ιστορία του θεάτρου καθώς και στο δύσκολο εγχείρημα της ανακατασκευής της «Κεντρικής Σκηνής» του.

Αν η λέξη εισαγγελέας αυτομάτως παραπέμπει σε ανακρίσεις, έρευνες και ενίοτε προφυλακίσεις, υπήρξε μια εξαίρεση που έμελε να αλλάξει την ιστορία της κλασικής μουσικής. Ήταν 1776 όταν ο εισαγγελέας της Μόσχας, πρίγκιπας Ουρούσοφ συνέταξε διάταγμα, που μετέπειτα εξεδόθη από την Μεγάλη Αικατερίνη, το οποίο διέταζε την ανέγερση χώρου για διοργάνωση παραστάσεων. Έχοντας ως συνεταίρο του, τον Βρετανό επιχειρηματία Μάικλ Μάντοξ ο πρίγκιπας Ουσούροφ αγόρασε ένα οικόπεδο στο σημείο που μέχρι σήμερα βρίσκεται το θέατρο «Μπολσόι. Εκεί και συγκεκριμένα στην «Πλατεία Θεάτρου» το 1780 κτίστηκε ένα θέατρο το οποίο αρχικά έφερε το όνομα «Πετρόφσκι». Όλες οι σελίδες της ιστορίας του «Μπολσόι» υπήρξαν γοητευτικές, συναρπαστικές αλλά και ιδιαιτέρα πολυτάραχες. Βίωσε τρεις πυρκαγιές, το 1805, το 1812 και το 1853,  από τις οποίες καταστράφηκε ολοσχερώς. Στην σκηνή του έκαναν παγκόσμια πρεμιέρα μερικά από τα κορυφαία αριστουργήματα της κλασικής μουσικής όπως η «Λίμνη των Κύκνων» (4 Μαρτίου του 1877) του Τσαϊκόφσκ και η «Λαίδη Μάκβεθ» (1935) του Σοστακόβιτς. Χόρεψαν όλα τα ιερά τέρατα του μπαλέτου. Στο πόντιουμ του να ανέβηκαν οι μεγαλύτεροι μαέστροι, ενώ οι σπουδαιότεροι σολίστ της όπερας τραγούδησαν από αυτήν.

Με περισσότερους από δυο αιώνες ζωής το «Μεγάλο Θέατρο», η κατάσταση στην οποία περιήλθε το καλοκαίρι του 2005, οπότε και έκλεισε για να ανοικοδομηθεί, χαρακτηρίσθηκε από τους ειδικούς ως «εκτάκτου ανάγκης». Η αναδόμηση και η συντήρηση της βάσης του θεάτρου αποτέλεσε ένα διεθνές σχέδιο ενώ η αποκατάσταση του υπήρξε αποτέλεσμα πολυετής εργασίας με την συμμετοχή χιλιάδων αρχιτεκτόνων, συντηρητών, καλλιτεχνών, γλυπτών και ειδικών σε θέματα ακουστικής. Οι φθορές στο θέατρο είχαν αγγίξει το 70% με αποτέλεσμα να προταθούν διάφορες επιλογές αποκατάστασης: από μια γενική και ήπια επισκευή του θεάτρου, μέχρι μια ολική ανακατασκευή του υπάρχοντος κτιρίου. Η δύσκολη απόφαση πάρθηκε από την ηγεσία του θεάτρου και από επιφανείς καλλιτεχνικούς παράγοντες της Ρωσίας, με το σχέδιο το οποίο τελικά επέλεξαν να βασίζεται στην επιστημονική αποκατάσταση της κύριας αίθουσας και της εκ θεμελίων ανακατασκευή της σκηνής, με ταυτόχρονη εμβάθυνση των υπόγειων χώρων. Από το παλιό κτίριο ουσιαστικά διατηρήθηκε μόνο η εξωτερική φλούδα-όψη ως μνημείο αρχιτεκτονικής. Απαιτήθηκαν να περάσουν τέσσερα χρόνια προκειμένου οι ειδικοί να κάνουν λεπτομερή καταγραφή της κατάστασης του κτιρίου, και κάθε χιλιοστού του χώρου. Το φθινόπωρο του 2009 ύστερα από ατέλειωτες ώρες προετοιμασίας το παλιό κτίριο του θεάτρου «Μπολσόι»  «μεταφέρθηκε» σε άλλον χώρο και δόθηκε το πράσινο φώς για την έναρξη των εργασιών. Επί 365 ημέρες τον χρόνο, χωρίς παύση των εργασιών ούτε για ένα δευτερόλεπτο, εντός του εργοταξίου καθημερινά εργάζονταν 3500 επαγγελματίες από τους οποίους οι 1000 ήταν συντηρητές.  Πλην των εργασιών στον ίδιο τον χώρο του θεάτρου, σε ξεχωριστά εργαστήρια εργάζονταν επιπλέον 1000 τεχνικοί. Οι σχεδιαστές εκτός από την αποκατάσταση της ιστορικής όψης του θεάτρου και των εσωτερικών χώρων είχαν και την ευθύνη της δημιουργίας νέων χώρων. Αυτό επετεύχθη με την δημιουργία υπόγειων χώρων, χάρη στους οποίους το «Μεγάλο Θέατρο» της Μόσχας μεγάλωσε περισσότερο από δυο φορές.

Μεγάλο στοίχημα για την εταιρεία που ανέλαβε το έργο, υπήρξε η προσπάθεια «παντρέματος» της παλαιάς άποψης περί αποκατάστασης ιστορικών κτιρίων, με την σύγχρονη τεχνολογία, ιδιαίτερα στο τμήμα που αφορά την σκηνή και τους καινούριους χώρους του θεάτρου. Οι θέσεις των θεατών απέκτησαν την όψη που είχε σχεδιάσει ο αρχιτέκτονας Αλμπέρτ Καβός στο Μπολσόι το 1856, τρία χρόνια μετά την μεγάλη πυρκαγιά, ενώ οι αίθουσες του πρώην αυτοκρατορικού φουαγιέ αποκαταστάθηκαν σύμφωνα με την κατάσταση και τα σχέδια του 1895. Κάθε αποκατάσταση ή συντήρηση οποιουδήποτε αντικειμένου του εσωτερικού χώρου αποτελούσε ειδικό και ξεχωριστό σχέδιο το οποίο βασίζονταν σε αρχειακά έγγραφα, φωτογραφίες. Το 2010 αποκαταστάθηκαν οι χώροι των θεατών, οι διάδρομοι, το φουαγιέ, ο χώρος της χορωδίας, οι χώροι των εκθέσεων, η στρογγυλή αίθουσα και η «Αίθουσα Μπετόβεν». Από εκείνη την στιγμή στα μάτια των Μοσχοβιτών ύστερα από τέσσερα χρόνια αποκαλύφθηκε η αποκατεστημένη εξωτερική όψη του θεάτρου, με το ιστορικό του σύμβολο, το γνωστό άγαλμα του Απόλλωνα. Η αίθουσα των θεατών απέκτησε και πάλι την αρχική της ομορφιά, την λάμψη της αναγέννησης «ανακατεμένη» με πινελιές βυζαντινού στυλ με αποτέλεσμα οι θεατές να νιώθουν ότι βρίσκονται  σε θέατρο του 19ου αιώνα. Το λευκό χρώμα που είναι ενισχυμένο από φύλλα χρυσού κυριαρχεί, όπως και η ταπετσαρία στο χρώμα του βατόμουρου. Πολλά είναι τα γύψινα γλυπτά, ενώ στον κεντρικό πολυέλαιο ξεχωρίζει ο Απόλλωνας με τις Μούσες του. Εκτός από την εξωτερική και εσωτερική όψη του θεάτρου, ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στην αποκατάσταση της θρυλικής ακουστικής του. Κάθε μια ραφή που έμπαινε, είτε στα καθίσματα, είτε στα χαλιά της αίθουσας, είτε στις κουρτίνες των θεωρείων προηγούνταν  ξεχωριστή σύσκεψη ειδικών μέχρι να δοθεί έγκριση.

Σε πρόσφατη επίσκεψη τους, μέλη της UNESKO, -μιας και το Μπολσόι αποτελεί μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς- έδωσαν συγχαρητήρια στην διοίκηση του θεάτρου, δηλώνοντας πως το αποτέλεσμα της ακουστικής είναι εξωπραγματικό. Η αναδόμηση δεν περιορίστηκε μόνο στην σκηνή, αλλά κάτω και πίσω από αυτήν. Κατασκευάστηκε ένας αχανής υπόγειος χώρος για πρόβες, ενώ ο νέος εξοπλισμός της σκηνής  επιτρέπει την αλλαγή σκηνικών σε κλάσμα ενός δευτερολέπτου, και την δυνατότητα οριζόντιας κλίσης με αποτέλεσμα να αποκτά πολλά επίπεδα. Παράλληλα υπάρχει η δυνατότητα ένωσης της σκηνής με τα παρασκήνια. Οι μουσικοί της ορχήστρας αισθάνονται σαν βασιλείς καθώς ο χώρος που παίζουν έγινε ένας από τους μεγαλύτερους που υπάρχει στον κόσμο, γεγονός πολύ σημαντικό για το ανέβασμα έργων του Βάγκνερ και του Στράους. Ο νέος αυτός χώρος είναι αυτοματοποιημένος, ανεβοκατεβαίνει και υπάρχει η δυνατότητα ρύθμισης της θέσης της ορχήστρας σε σχέση με την σκηνή αλλά και με τις μουσικές ιδιαιτερότητες του κάθε έργου. Χάρη στην βύθιση της βάσης του, το «Μπολσόι» απέκτησε νέους χώρους. Από αυτούς ξεχωρίζει η υπόγεια αίθουσα συναυλιών που βρίσκεται κάτω από την ιστορική «Πλατεία Θεάτρου» της Μόσχας.  Η αίθουσα δύναται να παίρνει διάφορες  μορφές: το μεσημέρι θα χρησιμοποιείται για κοινές και ξεχωριστές πρόβες της ορχήστρας και της χορωδίας ενώ το βράδυ μπορεί να δίδονται συναυλίες δωματίου.

Με την ολοκλήρωση των εργασιών η συνολική επιφάνεια του Μπολσόι έφτασε τα 72.820 τμ, όσο για το κόστος; Τα επίσημα στοιχεία το προσδιορίζουν στα 635 εκατομμύρια δολάρια. Σύμφωνα όμως με έγκυρες  εκτιμήσεις το ύψος των εργασιών ξεπέρασε το 1,5δις δολάρια. Το βράδυ της 28ης Οκτωβρίου οι υψηλά προσκεκλημένοι, οι φίλοι της κλασικής μουσικής αλλά και η οικογένεια του «Μπολσόι» που απαριθμεί 3000 μέλη (διοίκηση, σολίστ, μουσικούς, χορευτές, ενδυματολόγους, τεχνικό προσωπικό) έζησαν την μαγική στιγμή που η αυλαία μήκους 18×24 από συνθετικό μεταξύ με μείγμα κράματος χρυσού, η οποία αντικατέστησε την παλιά με τα σφυροδρέπανα που ήταν κεντημένη στο χέρι από μετάξι σηκώθηκε!

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News