Σε λίγες ημέρες, την Δευτέρα, 5 Οκτωβρίου, το υπουργείο Οικονομικών θα καταθέσει στην Βουλή το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2021.

Πρόκειται για τον δεύτερο προϋπολογισμό που καταθέτει η νέα κυβέρνηση. Είναι δεδομένο πως δεν είναι ο προϋπολογισμός που οραματιζόταν ο Χρήστος Σταϊκούρας όταν, τον Ιούλιο του 2019, αναλάμβανε νέος «Τσάρος» της οικονομίας και μετακόμιζε στο μεγάλο γραφείο του 6ου ορόφου με πανοραμική θέα στην Πλατεία Συντάγματος και το Κοινοβούλιο. Ούτε φυσικά ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θόδωρος Σκυλακάκης από το δικό του στρατηγείο στο ιστορικό κτίριο του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους επί της Οδού Πανεπιστημίου.

Το καλοκαίρι εκείνο, το καλοκαίρι του 2019, που φαντάζει ήδη μακρινό στην pro Covid εποχή, με την οικονομία εκτός μνημονίων και την ανάκαμψη προ των πυλών, ο προϋπολογισμός του 2021 ήταν προορισμένος να σηματοδοτεί την λήξη της εποχής των υπερπλεονασμάτων. Η ειρωνεία της ζωής είναι πως όντως στον προϋπολογισμό του 2021 τα υπερπλεονάσματα μας τελείωσαν καθώς η Covid-19 «γκρέμισε» μέσα σε λίγους μήνες την δημοσιονομική ισορροπία που με μεγάλους κόπους – και φόρους – είχε εδραιώσει η ελληνική οικονομία κατά την πολυετή μνημονιακή προσαρμογή.

Σήμερα, βαδίζοντας πια στα αχαρτογράφητα νερά της πανδημίας, έχοντας στην πλάτη και το βάρος της ελληνοτουρκικής κρίσης (με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε μεγάλες δαπάνες για νέα εξοπλιστικά προγράμματα) και με τις αγορές σε στάση αναμονής για τα «μυστήρια» που μας επιφυλάσσει το 2021, το να καταθέτεις προσχέδιο προϋπολογισμού, δεν το λες ένα ευχάριστο καθήκον. Ούτε για τον κ. Σταϊκούρα ούτε φυσικά και για τον κ. Σκυλακάκη που, αντί να μετρά πλεονάσματα, μετρά ελλείμματα και χρέη εξαιτίας της επέλασης της πανδημίας στην ελληνική οικονομία.

Είναι όμως ένα σημαντικό καθήκον.

Με το προσχέδιο η κυβέρνηση καλείται να στείλει πολλά μηνύματα προς πολλούς αποδέκτες. Τόσο προς τις αγορές όσο και προς τους «συναδέλφους» στο Eurogroup γιατί καλή η αλληλεγγύη αλλά το πνεύμα του Συμφώνου Σταθερότητας, πνεύμα… (ασχέτως εάν όλοι παραδέχονται πως σήμερα η μόνη, ασφαλής, πρόβλεψη στην οικονομία είναι η μη πρόβλεψη και πως η στοχοθεσία του προσχεδίου μπορεί να ακυρωθεί σε λίγους μήνες εάν επαληθευθεί- το απευκταίο- δυσμενές σενάριο εξέλιξης της πανδημίας).

Έτσι το οικονομικό επιτελείο καλείται πρακτικά να τετραγωνίσει τον κύκλο και να ενσωματώσει προβλέψεις που θα είναι κατά το δυνατόν πιο ρεαλιστικές όσον αφορά στην δυναμική της ανάκαμψης αλλά και να θέσει στόχους που θα είναι κάτω από «ψυχολογικά όρια» σε κρίσιμα μεγέθη, όπως το έλλειμμα της επόμενης χρονιάς, το χρέος και τα διαθέσιμα.

Ως προς τα διαθέσιμα, το γνωστό μας μαξιλάρι, ένας σημαντικός στόχος που εδώ και πολλούς μήνες, από την άνοιξη του lockdown είχε τεθεί, είναι τα διαθέσιμα να παραμείνουν στην περιοχή των 30 δισ. ευρώ όταν η χώρα θα κλείνει ταμείο στα τέλη του έτους. Αυτό αποτελεί μια σημαντική «γραμμή άμυνας» απέναντι στις αγορές που αισθάνονται άνετα με την ύπαρξη του μαξιλαριού καθώς εκλαμβάνεται ως  μια μίνιμουμ εγγύηση για την αξιοπιστία του δημοσίου ως δανειζόμενου. Θεωρείται δε από πολλούς ως ένας δείκτης που θα διευκολύνει την ομαλή «προσγείωση» στην Κανονικότητα των αγορών όταν θα αρχίσει να αποσύρεται σταδιακά το τσουνάμι της πανδημίας.

Σε αυτή την μάχη θα είναι χρήσιμες και δύο ακόμη παράμετροι: Το δημοσιονομικό ισοζύγιο, από βαθιά ελλειμματικό την φετινή χρονιά να προβλέπεται πως θα επανέλθει όσο πιο κοντά γίνεται στην δημοσιονομική ισορροπία το 2021 και το χρέος, ως ποσοστό του ΑΕΠ να μην υπερβαίνει το 200%.

Ψυχολογικά όρια; Ψυχολογικά όρια. Που ίσως όμως έχουν και αυτά την σημασία τους στους καιρούς που ζούμε.

Το δημοσιονομικό ξεχείλωμα φέτος είναι δεδομένο, μια αυτονόητη εξέλιξη για όλες τις χώρες της ΕΕ. Περισσότερο ή λιγότερο η καθεμία έχει σπάσει κάθε δημοσιονομικό φραγμό για να αποτρέψει την απόλυτη ερημοποίηση της οικονομίας της ελέω Covid-19 με την απόλυτη άδεια των εποπτικών αρχών στις Βρυξέλλες. Είναι όμως λογικό, ειδικά για μια χώρα όπως η Ελλάδα που βρίσκεται σε καθεστώς (ενισχυμένης) μεταμνημονιακής εποπτείας, να δοθεί μήνυμα πως η κυβέρνηση δεν θα οχυρωθεί πίσω από την έκτακτη συγκυρία δίνοντας μόνιμα χαρακτηριστικά στον δημοσιονομικό εκτροχιασμό και θα επιδιώξει με τη σύνθεση και το είδος των μέτρων, φέτος και του χρόνου, να στηρίξει μεν την οικονομία αλλά να επανέλθει το ταχύτερο δυνατό στο δρόμο της δημοσιονομικής τάξης.

Τι σημαίνει αυτό;

Να θέσει στόχους για το 2021 που θα αποτυπώνουν πως πασχίζουμε να επανέλθουμε όσο πιο κοντά στα πλεονάσματα γίνεται καλύπτοντας την απόσταση από το μεγάλο έλλειμμα που θα καταγράψουμε φέτος, ακόμη και εάν αυτό σημαίνει πως ορισμένες  υποσχέσεις – φορολογικών ελαφρύνσεων – θα χρειαστεί να περιμένουν δίνοντας προτεραιότητα σε άλλες κινήσεις που η κυβέρνηση θεωρεί πως έχουν ισχυρότερο αναπτυξιακό πολλαπλασιαστή.

Μέχρι πότε; Μέχρις ότου αποδειχθεί ότι η οικονομία μπορεί να ανακτήσει αναπτυξιακή δυναμική και να ξεκαθαρίσει πότε θα μπορέσει να επιστρέψει στα επίπεδα του 2019 (με την ευχή αυτό να είναι εφικτό μέχρι το 2022…)

Μια οικονομία που θα καταφέρει να ξεφύγει από την ύφεση και να γράψει θετικό πρόσημο το ταχύτερο δυνατό μέσα στο 2021, θα δεχθεί πολύ μεγάλη βοήθεια και στην δύσκολη προσπάθεια της επαναφοράς των δημοσιονομικών σε ισορροπία. Όσο θα μεγαλώνει ο παρονομαστής τόσο ευκολότερη θα είναι η διαχείριση και των δημοσιονομικών στόχων ως ποσοστά του ΑΕΠ.

Και σε αυτή την μάχη όμως, στην μάχη της ανάπτυξης, η ορατότητα παραμένει εξαιρετικά χαμηλή, όσο δεν υπάρχουν εμβόλια και φάρμακα για τον κορονοϊό, με την Αθήνα να εναποθέτει τις ελπίδες της σε θετικές, υγειονομικές, εξελίξεις μέχρι την άνοιξη του 2021 και στην πολύ καλή προετοιμασία στο μέτωπο της ταχείας απορρόφησης των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Στο καλό σενάριο που όλα βαίνουν καλώς στο μέτωπο της πανδημίας και ξεκινά όντως από το 2021 η επιστροφή της παγκόσμιας οικονομίας στην κανονικότητα, η Ελλάδα θα κληθεί να αποδείξει ότι είναι ικανή να μπει στη νέα φάση της οικονομίας. Να πουλήσει δηλαδή στις αγορές ένα ισχυρό αναπτυξιακό story.

Με ποιον τρόπο;

Δείχνοντας στην πράξη πως διαθέτει σχέδιο και πολιτική βούληση (πόρους σε θεωρητική βάση διαθέτει, μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης). Σχέδιο ικανό να διορθώσει κακώς κείμενα δεκαετιών, να εδραιώσει ισχυρή αναπτυξιακή δυναμική με πράσινο και ψηφιακό πρόσημο και να αποτρέψει την διολίσθηση στην παγίδα μιας νέας δημοσιονομικής κρίσης και μιας μακροχρόνιας στασιμότητας, που θα ήταν και η χαριστική βολή για τις ελληνικές επιχειρήσεις, τα ελληνικά νοικοκυριά αλλά και το ελληνικό πολιτικό σύστημα…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News