Ο αυτοκράτορας Λεύκιος Σεπτίμιος Σεβήρος κυβέρνησε την αρχαία Ρώμη για σχεδόν δύο δεκαετίες και ένα άγαλμα ύψους άνω των δύο μέτρων που οι ερευνητές λένε ότι τον απεικονίζει δέσποζε στις ελληνικές και ρωμαϊκές γκαλερί του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης της Νέας Υόρκης τα τελευταία 12 χρόνια.

Αλλά τώρα το αξίας 25 εκατ. δολαρίων ακέφαλο χάλκινο άγαλμα, που χρονολογείται στο 225 μ.Χ. έχει φύγει από το μουσείο, γράφουν στους New York Times οι Τομ Μασμπεργκ και Γκρέιαμ Μποόουλι· πρόκειται για μια από τις τελευταίες αρχαιότητες, που κατασχέθηκαν από το μουσείο, για τη συλλογή του οποίου έχει αναφερθεί επανειλημμένα τους τελευταίους μήνες ότι περιέχει λεηλατημένα αντικείμενα.

Μετά την κατάσχεση του αγάλματος, οι ερευνητές είπαν ότι είχε κλαπεί τη δεκαετία του 1960 από τον αρχαιολογικό χώρο της πόλης Βουβών στη νοτιοδυτική Τουρκία, κοντά στο σημερινό χωριό Ιμπετζίκ. Αλλα 17 εκθέματα του μουσείου χαρακτηρίζονται ως λεηλατημένα αντικείμενα σε αγωγές κατάσχεσης, που κατατέθηκαν από το γραφείο του εισαγγελέα του Μανχάταν τους τελευταίους τρεις μήνες.

Αυτές οι κατασχέσεις, γράφουν οι New York Times, αποτελούν μέρος ενός μεγαλύτερου κύματος ενταλμάτων και εντολών κατάσχεσης, που εκδόθηκαν πρόσφατα από τους εισαγγελείς για την ανάκτηση αρχαιοτήτων, οι οποίες αποκτήθηκαν παράνομα από μουσεία, γκαλερί, οίκους δημοπρασιών και συλλέκτες σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκτός από το Met, οι αρχές κατέσχεσαν αντικείμενα από το Μουσείο Τέχνης του Σαν Αντόνιο, το Μουσείο Τέχνης του Πανεπιστημίου του Πρίνστον και το Μουσείο Ελληνικής, Ετρουσκικής και Ρωμαϊκής Τέχνης του Πανεπιστημίου Φόρνταμ, σύμφωνα με δικαστικά αρχεία.

Το άγαλμα του αυτοκράτορα, το οποίο είχε δανείσει στο Met ένας ελβετός συλλέκτης, είναι ένα από τα τρία αντικείμενα του μουσείου που επιστρέφονται στην Τουρκία. Οι ερευνητές είπαν ότι το άγαλμα ήταν πιθανότατα μέρος ενός συνόλου χάλκινων αγαλμάτων της ρωμαϊκής αυτοκρατορικής εποχής, που είχαν αρχικά τοποθετηθεί σε ένα ιερό στην πόλη Βουβών  όπου λατρεύονταν μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας κατά την περίοδο που η Ρώμη κυβέρνησε την περιοχή.

«Ηταν ένα ιερό αυτοκρατορικής λατρείας», είπε η Ελίζαμπεθ Μάρλοου, διευθύντρια του προγράμματος μουσειακών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Κόλγκεϊτ, η οποία παρακολούθησε την ιστορία του αγάλματος. Ο χαλκός, επίσης, είναι σημαντικός, σημείωσε, επειδή είναι τόσο σπάνιος. «Αυτό ήταν ένα αποθετήριο εξαιρετικών γλυπτών», είπε στους New York Times, «Τα περισσότερα χάλκινα αγάλματα έλιωσαν στην αρχαιότητα. Αλλά αυτός ο χώρος κατά κάποιο τρόπο παραμελήθηκε. Θάφτηκαν. Επέζησαν».

Η ιστορία απεικονίζει τον Σεπτίμιο Σεβήρο, ο οποίος κυβέρνησε από το 193 μ.Χ.- 211 μ.Χ., ως πονηρό ρωμαίο στρατηγό αφρικανικής καταγωγής που έγινε αυτοκράτορας  νικώντας τέσσερις αντιπάλους του και ίδρυσε μια νέα αυτοκρατορική δυναστεία. Το 2011, όταν το χάλκινο άγαλμα εκτέθηκε στη Ρωμαϊκή Αυλή του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης της Νέας Υόρκης χαρακτηρίστηκε ως «Αγαλμα Αρσενικής Γυμνής Φιγούρας» χωρίς να διευκρινίζεται η ταυτότητά της· και μια ταμπέλα στον τοίχο έλεγε ότι υπήρχε λόγος να αμφισβητηθεί ότι ήταν απεικόνιση αυτοκράτορα. Αλλά οι ερευνητές και το γραφείο του εισαγγελέα το έχουν αναγνωρίσει ως άγαλμα του Σεπτίμιου Σεβήρου.

Η δεύτερη αρχαιότητα που θα επιστραφεί στην Τουρκία από το Met είναι μια χάλκινη κεφαλή του Καρακάλλα, πρωτότοκου γιου του Σεβήρου, η οποία θεωρείται ότι δημιουργήθηκε μεταξύ 211μ.Χ. – 217 μ.Χ. και η αξία της εκτιμάται σε 1,25 εκατ. δολάρια. Ο Καρακάλλας διαδέχθηκε τον Σεβήρο και είχε τη φήμη τυράννου, που χρησιμοποιούσε τον φόβο και την αιματοχυσία για να κυβερνήσει. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κεφαλή λεηλατήθηκε επίσης από την πόλη Βουβών.

Η ανάκτηση αντικειμένων, που έχουν κλαπεί από τη Βουβών και άλλους αρχαιολογικούς χώρους, ήταν βασικός στόχος των τούρκων αξιωματούχων εδώ και δεκαετίες. Τη δεκαετία του 1960, είπαν οι ερευνητές, τα αγάλματα βρέθηκαν από ντόπιους αγρότες που έσκαβαν στην περιοχή και τα πούλησαν αντί να ειδοποιήσουν την τουρκική κυβέρνηση όπως απαιτούσε ένας νόμος του 1906.

«Η λεηλασία ήταν τότε εμπορική επιχείρηση των κατοίκων του χωριού», είπε ο Μάθιου Μπογκντάνος, επικεφαλής της Μονάδας Εμπορίας Αρχαιοτήτων του εισαγγελέα της περιοχής. Πρόσθεσε ότι οι αγρότες είχαν χρησιμοποιήσει τρακτέρ για να ανασκάψουν την αρχαία πόλη που ήταν σε μεγάλο βαθμό θαμμένη κάτω από χώματα και συντρίμμια από σεισμούς και αλλαγές τοπίου αιώνων.

Στην εισαγγελική έρευνα βοήθησαν ανακριτές από τις Ερευνες Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ και οι τουρκικές αρχές. Η επιστροφή των αρχαιοτήτων «στέλνει ένα σαφές και ισχυρό μήνυμα σε όλους τους λαθρεμόρους, εμπόρους και συλλέκτες ότι η παράνομη αγορά, κατοχή και πώληση πολιτιστικών αντικειμένων θα έχει συνέπειες», δήλωσε ο Ρεϊχάν Οζγκούρ, γενικός πρόξενος της Τουρκίας στη Νέα Υόρκη, σε τελετή την περασμένη εβδομάδα, όταν 12 αντικείμενα, αξίας 33 εκατ. δολαρίων, επιστράφηκαν στην Τουρκία.

Τούρκοι αξιωματούχοι και αξιωματούχοι της Νέας Υόρκης είπαν ότι στην έρευνα βοήθησαν σημαντικά ορισμένοι από τους αγρότες, που είχαν εμπλακεί στις λεηλασίες της δεκαετίας του 1960· κατάφεραν να αναγνωρίσουν ποια αντικείμενα είχαν κλέψει κοιτάζοντας εικόνες σε καταλόγους και ιστοσελίδες μουσείων, που τους έδειξαν οι ερευνητές.

Οι ερευνητές είπαν, ακόμη, ότι πολλά από τα αντικείμενα από την Τουρκία μεταφέρθηκαν λαθραία στην Ελβετία και πέρασαν από τα χέρια του Ρόμπερτ Χέχτ, ενός έμπορου αρχαιοτήτων, ο οποίος για ένα διάστημα είχε την έδρα του στη Νέα Υόρκη και πέθανε το 2012. Η τρέχουσα έρευνα για προηγούμενες συναλλαγές του Χεχτ τους οδήγησε σε πληροφορίες για τις αρχαιότητες, που είχαν λεηλατηθεί στην Τουρκία.

Αλλο ένα χάλκινο άγαλμα ύψους 2,44 μ., σε μεγάλο βαθμό άθικτο, που λέγεται ότι είχε κλαπεί από τη Βουβών, επιστράφηκε πέρσι στην Τουρκία. Το άγαλμα απεικονίζει τον ρωμαίο αυτοκράτορα Λεύκιο Βέρο και χρονολογείται από τον 2ο μ.Χ. αιώνα. Η αξία του είναι 15 εκατ. δολάρια και κατασχέθηκε την περασμένη άνοιξη από το σπίτι της Σέλμπι Γουάιτ, γνωστής συλλέκτριας, δωρήτριας και μέλους του διοικητικού συμβουλίου του μουσείου Met είπαν οι ερευνητές. Ο δικηγόρος της κυρίας Γουάιτ,  Πίτερ Α. Τσάβκιν δήλωσε ότι η πελάτισσά του «απέκτησε αυτά τα αντικείμενα “καλή τη πίστει” και θα συνεχίσει να συνεργάζεται με την έρευνα της εισαγγελίας όπως και στο παρελθόν».

Ανάμεσα στα εκθέματα του Met, που αναγνωρίστηκαν από τους ερευνητές ως λεηλατημένα, είναι επίσης 15 αντικείμενα που σχετίζονται με τον Σουμπχάς Καπούρ, πρώην έμπορο έργων τέχνης στο Μανχάταν, που έχει κατηγορηθεί για λαθρεμπόριο περισσότερων από 2.500 αντικειμένων από την Ινδία και τη Νότια Ασία στις Ηνωμένες Πολιτείες εδώ και 30 χρόνια.

Σε πρόσφατη ανακοίνωση του Met, το μουσείο ανέφερε ότι είναι έτοιμο να μεταφέρει τα 15 γλυπτά στην Ινδία αφού έμαθε ότι είχαν απομακρυνθεί παράνομα από τη χώρα αυτή: «Το Μουσείο εξετάζει ενεργά την ιστορία των αρχαιοτήτων από ύποπτους εμπόρους», ανέφερε η δήλωση, προσθέτοντας: «Το Μουσείο εκτιμά ιδιαίτερα τις μακροχρόνιες σχέσεις του με την κυβέρνηση της Ινδίας και είναι στην ευχάριστη θέση να επιλύσει αυτό το ζήτημα».

Ακόμη, το Met επέστρεψε στην Τουρκία ένα μαρμάρινο γλυπτό που περιγράφεται ως «Κεφαλή από το Θέατρο της Περγάμου» («Perge Theatre Head»), η οποία χρονολογείται στο 290 μ.Χ. και η αξία της είναι 250.000 δολάρια. Οι ερευνητές είπαν ότι η μαρμάρινη κεφαλή, η οποία ήταν δανεισμένη στο μουσείο από έναν ιδιώτη συλλέκτη, είχε κλαπεί από την Πέργαμο, άλλον ένα τρομερά λεηλατημένο αρχαιολογικό χώρο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News