Ποιος θα φοβηθεί πρώτος. Αυτό το «παιχνίδι» διεξάγεται τις τελευταίες εβδομάδες ανάμεσα στην Τουρκία και την ΕΕ. Τυπικά η διαμάχη αφορά τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις για την είσοδο της Τουρκίας στην ΕΕ. Η Αγκυρα ζητά επιμόνως την άρση της βίζας για τους τούρκους πολίτες που ταξιδεύουν στην ΕΕ απειλώντας ότι θα τινάξει στον αέρα τη συμφωνία για τη μείωση των προσφυγικών ροών. Η ΕΕ υπενθυμίζει ότι η Αγκυρα πρέπει να εφαρμόσει όλα τα προαπαιτούμενα προτού γίνει οποιαδήποτε ενέργεια για την άρση βίζας. Κάποιες κυβερνήσεις όμως δηλώνουν ανοιχτά ότι, πια, στο πλαίσιο της πολιτικής της καταστολής που ακολουθεί ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν, η χώρα του έχει χάσει κάθε ελπίδα για την ένταξή της στην ΕΕ. Μάλιστα, μεμονωμένα πρόσωπα -συγκεκριμένα ο αυστριακός υπουργός Εξωτερικών, Σεμπάστιαν Κουρτς- ζητούν ρητά τη διακοπή των διαπραγματεύσεων με την Τουρκία, με ό, τι κι αν αυτό συνεπάγεται.

Στην ουσία, λοιπόν, αυτό που διακυβεύεται είναι το Προσφυγικό, η μοίρα των σχεδόν 60.000 αιτούντων άσυλο που βρίσκονται στην Ελλάδα και των πάνω από 3 εκατ. προσφύγων που βρίσκονται στην Τουρκία. Γι’ αυτό και, σύμφωνα με πληροφορίες που κατέχει η ιταλική εφημερίδα Corriere della Serra, οι Ευρωπαίοι προετοιμάζονται για τη χειρότερη κατάληξη αυτού του παιχνιδιού: για το ενδεχόμενο προτού δουν ποιος θα φοβηθεί πρώτος, να αποσυρθούν και οι δύο πλευρές από τις διαπραγματεύσεις. Να εφαρμοστεί ένα σχέδιο διαχείρισης της προσφυγικής κρίσης χωρίς την Τουρκία. Αλλο ένα «Plan B» που τρομάζει την ελληνική κυβέρνηση.

Ποιο θα ήταν αυτό το σχέδιο; Οι ευρωπαϊκοί Θεσμοί γνωρίζουν ότι αν η συμφωνία με την Αγκυρα καταρρεύσει και η μεταναστευτικές ροές αρχίσουν ξανά, με μαζικό τρόπο, η λειτουργική συνέπεια θα ήταν μόνον μία: η διαχείριση της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης στη χώρα άφιξης. Αυτό σημαίνει ότι πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να παραμείνουν τα βόρεια σύνορα της Ελλάδας κλειστά, εντελώς σφραγισμένα με έναν έλεγχο όσο γίνεται πιο μεθοδευμένο, όπως παραδέχονται οι ευρωπαϊκές πηγές. Αμεσα η χώρα αυτή θα πρέπει να ενισχυθεί, τόσο με τη μορφή προσωπικού δυναμικού, όσο και με τη μορφή πόρων. Αλλωστε, τα οικονομικά δεν θα είναι πρόβλημα. Μπορούν να αφαιρεθούν από το ποσό που δεν θα δίνεται πλέον στην Αγκυρα, καθώς δεν θα υπάρχει καμία συμφωνία που να αναγκάζει την ΕΕ να ενισχύει οικονομικά την τουρκική κυβέρνηση.

Περιορισμός του προβλήματος δηλαδή σε μία χώρα, την Ελλάδα, με κλείσιμο των συνόρων. Αυτό είναι το σχέδιο, το οποίο, άλλωστε, έχουν κατά κάποιο τρόπο έτοιμο οι παράγοντες στην ΕΕ. Τον περασμένο Ιανουάριο, πριν υπογραφεί η συμφωνία για τη Προσφυγικό, μία ομάδα εκπροσώπων -με την σύμφωνη γνώμη του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τούσκ- εστάλη στην ΠΓΔΜ με σκοπό την εξέταση τρόπων με τον οποίο θα μπορούσαν να «κλείσουν» τα σύνορά με την Ελλάδα. Τότε, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας είχε κατηγορήσει την Ευρωπαϊκή Ενωση ότι «ήθελε να μετατρέψει την χώρα του σε ένα «μαύρο κουτί» για τους αιτούντες άσυλο. Τα σύνορα έκλεισαν, το ίδιο, όμως συνέβη και με τις θαλάσσιες διόδους που άφηνε ανοιχτές η τουρκική κυβέρνηση, σχεδόν προωθώντας πρόσφυγες να καβαλήσουν φουσκωτά και να περάσουν απέναντι στα ελληνικά νησιά.

Και τώρα, η ίδια η κυβέρνηση φέρεται να προετοιμάζεται για ένα Σχέδιο Β’. Μολονότι αργότερα το διέψευσε, ο αναπληρωτής υπουργός Μετανάστευσης, Γιάννης Μουζάλας δήλωσε πριν από λίγες μέρες σε συνέντευξη που παραχώρησε στη Bild ότι «η ΕΕ πρέπει να προετοιμαστεί για ένα Plan B, καθώς η Αγκυρα εγείρει απειλές για την υποχώρησή της». Ωστόσο, την ίδια μέρα, ο κ. Μουζάλας διέψευσε ότι έκανε το συγκεκριμένο σχόλιο περί σχεδίου Β, και υπογράμμισε την προσήλωση της χώρας -αλλά και της ΕΕ- στην ήδη υπάρχουσα συμφωνία. Μία μέρα μετά, ο ίδιος δήλωσε σε ανήσυχο πνεύμα: «Θα δοκιμαστούμε πολύ σκληρά αν καταρρεύσει η συμφωνία με την Τουρκία, αν υποθέσουμε ότι θα ξαναρχίσουν οι ροές». Τόνισε ότι για την ώρα η Τουρκία τηρεί τη συμφωνία, και ότι «τρεις φορές υπερβήκαμε τα 100 άτομα την ημέρα». Σημείωσε επίσης ότι ο αριθμός των 60.000 προσφύγων που βρίσκονται στην Ελλάδα είναι διαχειρίσιμος.

Αντίστοιχες προειδοποιήσεις για την πιθανή κατάρρευση της συμφωνίας γίνονται και από εξωτερικούς παράγοντες. Ο γερμανός οικονομολόγος Γενς Μπάστιαν δήλωσε το Σάββατο ότι κάτι τέτοιο θα ήταν καταστροφικό για την Ελλάδα. «Θα ήταν δύσκολα τα πράγματα για την καθημερινότητα στην Ελλάδα, διότι η Ελλάδα δεν έχει καθόλου χρήματα , ούτε την πολιτική ισχύ, ούτε τα μέσα στην εξωτερική πολιτική ώστε να επιδείξει μεγαλύτερη σκληρότητα απέναντι στην Τουρκία. Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια θέση όπου χρειάζεται την Τουρκία κυρίως όσον αφορά το Προσφυγικό», είπε, μιλώντας στο γερμανικό ραδιοφωνικό σταθμό DLF.

Ασφαλώς, οι Ευρωπαίοι τα γνωρίζουν όλα αυτά. Γι’ αυτό και οι ευρωπαϊκές πηγές που μίλησαν στην ιταλική εφημερίδα για το Σχέδιο Β’ τόνισαν ότι «το κλείσιμο των βόρειων συνόρων της Ελλάδας θα ήταν η σκληρότερη λύση εκτάκτου ανάγκης που θα έχει ληφθεί κατά την διάρκεια της κρίσης». Αλλωστε το σενάριο αυτό θα είχε πολιτικές συνέπειες και για τη γερμανίδα καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ που έχει επενδύσει στην Ευρώπη της φιλοξενίας.

Πάντως, ούτε το ένα σχέδιο, ούτε το δεύτερο επιλύουν το βασικό πρόβλημα στη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης: Πώς θα εφαρμοστεί η ανακατανομή των προσφύγων στις χώρες της Ευρώπης;

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News