Για ένα πράγμα η Βενεζουέλα δεν μπορεί να υπερηφανεύεται: την οικονομία της. Στην πραγματικότητα έχει μια από τις πλέον δυσλειτουργικές οικονομίες του κόσμου. Ο πληθωρισμός φτάνει στο 185% και έχει ένα πλεόνασμα συναλλαγματικών ισοτιμιών – μάλλον, δύο πλεονάσματα, αν προσθέσει κανείς και το ποσοστό της μαύρης αγοράς. Εν τω μεταξύ, βιώνει μια σημαντική έλλειψη ειδών πρώτης ανάγκης (βλ. ρύζι, αυγά, πάνες). Η τοπική οικονομία στηρίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στο πετρέλαιο με τις τιμές όμως να κάνουν εσχάτως βουτιά. Μέσα σε όλα, η κυβέρνηση έχει «παντρευτεί» μια μορφή σοσιαλισμού που δεν απαντάται πουθενά αλλού στον κόσμο.

Ο ιστότοπος Ozy συνομίλησε με τον Λουίς Βιθέντε Λεόν, ένας από τους πλέον προβεβλημένους κριτές των κυβερνητικών σχεδίων και έναν άνθρωπο που έχει εξελιχθεί σε σταρ του Twitter. Πάνω από όλα, όμως, είναι καθηγητής Οικονομικών σε δύο Πανεπιστήμια της χώρας, τακτικός αρθρογράφος σε έξι έντυπα και πρόεδρος της εταιρείας Datanalisis, που προσφέρει οικονομικές συμβουλές. Αρα, αυτοδίκαια είναι ο κατάλληλος άνθρωπος για να εξηγήσει τη μη λειτουργικότητα της οικονομίας της Βενεζουέλας και τις πιθανότητες που έχει η χώρα να ξεφύγει από τη στενωπό στην οποία έχει περιπέσει.

Κατά τον Λεόν, υπάρχει ένας συνδυασμός πραγμάτων που αναγκάζουν την οικονομία της Βενεζουέλας να βρίσκεται σε τόσο κακή κατάσταση. Τα βασικά προβλήματά της είναι ο πληθωρισμός και οι ελλείψεις αγαθών. «Κατά τη διάρκεια της εποχής του Τσάβες, η κυβέρνηση άρχισε να φοβάται τον ιδιωτικό τομέα και υιοθέτησε μια πρωτόγονη στρατηγική παρεμβατισμού, με αποτέλεσμα να απαλλοτριωθεί μέρος της οικονομίας. Η κυβέρνηση άσκησε έλεγχο στις τιμές με αποτέλεσμα να αυξηθεί το κόστος παραγωγής – πολύ πιο πάνω από τα έσοδά των εταιρειών. Παράλληλα, το υπερτιμημένο εθνικό νόμισμα είχε στόχο την τόνωση φθηνών εισαγωγών. Το 2008, η κυβέρνηση ήταν υπεύθυνη για το 8% των συνολικών εισαγωγών. Σήμερα, το ποσοστό έχει φτάσει στο 50%», σημειώνει με έμφαση ο Λεόν.

Η κρίση μέχρι πρότινος δεν είχε κάνει την εμφάνισή της, καθώς η κυβέρνηση είχε χρήματα μέσω του πετρελαίου. Οταν, όμως, άρχισαν να πέφτουν οι τιμές και μάλιστα κατακόρυφα, τα έσοδα μειώθηκαν δραστικά. Η κυβέρνηση αναγκάστηκε να αθετήσει πολλές εσωτερικές πληρωμές, ενώ οι προμηθευτές από το εξωτερικό σταμάτησαν να στέλνουν τα προϊόντα τους. Η τοπική παραγωγή είναι ανύπαρκτη, ενώ οι δημόσιες εταιρείες οδεύουν προς την καταστροφή. Κάπως έτσι εμφανίζονται σοβαρές ελλείψεις σε γάλα, καφέ, ζάχαρη, τσιμέντο, σίδηρο και μια πλειάδα άλλων αγαθών.

Στην ερώτηση αν ευθύνεται για όλη αυτή την κατάσταση ο σοσιαλισμός, ο Λουίς Βιθέντε Λεόν, σημειώνει: «Ο σύγχρονος σοσιαλισμός αναγνωρίζει την αναγκαιότητα του ιδιωτικού τομέα και την ανάγκη να κάνει συμφωνίες με τους παραγωγούς. Δεν γίνεται να φυλακιστεί η χώρα από τον υπόλοιπο κόσμο και ελεγχθούν οι συναλλαγματικές ισοτιμίες. Το πρόβλημα δεν είναι ο σοσιαλισμός, αλλά η εφαρμογή της κυβέρνησης, η οποία είναι απολύτως παράλογη και προσπαθεί να επιστρέψει σε έναν πρωτόγονο σοσιαλισμό».

Αυτό που χρειάζεται, κατά την απόψή του, είναι να επανακτήσει η οικονομία την εμπιστοσύνη της και να γίνει παραδοχή των λαθών του παρελθόντος. «Η Βενεζουέλα αυτή τη στιγμή είναι μια φυλακή. Είναι σαν να λέει η κυβέρνηση στους επενδυτές ”φέρτε τα δολάριά σας, αλλά δεν θα μπορέσετε να τα πάρετε πίσω. Φέρτε τα δολάριά σας, αλλά θα ελέγξω τις τιμές, ενώ εσείς θα χάσετε χρήματα για το καλό της πατρίδας”. Κανένας επενδυτής δεν πρόκειται να το κάνει αυτό», συμπληρώνει.

Η πρόθεση αλλαγών δεν φτάνει από τη στιγμή που πρέπει να συμπεριλάβει τα πάντα: το μοντέλο διαχείρισης, αλλά και την κυβέρνηση. «Χρειάζεται να ανοίξει η αγορά, να υπάρξει συνδιαλλαγή με τον ιδιωτικό τομέα και παράλληλα, η κυβέρνηση να διαμορφώσει ένα μηχανισμό στήριξης των φτωχών στρωμάτων. Τίποτα από όλα αυτά δεν γίνει όσο δεν υπάρχουν χρήματα από το πετρέλαιο ή από το ΔΝΤ. Κανείς δεν θα προσφέρει βοήθεια όσο δεν ανακτάται η εμπιστοσύνη».

Ο Λεόν σημειώνει πως παλαιότερα η κυβέρνηση είχε ζητήσει τα… φώτα του, αλλά πλέον τον θεωρεί έντονα επικριτικό. «Θα πρέπει να καταλάβει ο Μαδούρο πως δεν είμαι εχθρός», λέει χαρακτηριστικά.

Οσο για τα δύο σενάρια, τα οποία ενδέχεται να βιώσει η χώρα, σημειώνει: «Το πρώτο θα είναι η ανομία. Η χώρα θα γίνεται ολοένα και πιο πρωτόγονη και οι άνθρωποι θα το αποδέχονται. Η κυβέρνηση θα συνεχίζει να παρέχει φθηνά προϊόντα πρώτης ανάγκης για τους φτωχούς, θα επιτρέψει στην μεσαία και ανώτερη τάξη να δημιουργήσει μια «παράλληλη» οικονομία, η κατανάλωση θα είναι μικρότερη και οι άνθρωποι θα ζουν με λιγότερα. Ολα αυτά δεν είναι πολύ δημοφιλή, αλλά είναι πολύ πιθανό να συμβούν. Η δεύτερη δυνατότητα συνεπάγεται μια ριζοσπαστικοποίηση της κοινωνίας πριν από τις προεδρικές εκλογές (το 2019) που μπορεί να οδηγήσει σε μια κοινωνική έκρηξη και την εκπαραθύρωση του Μαδούρο με τη βοήθεια του στρατού και ορισμένα μέλη της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News