Το πρώτο θύμα του πολέμου, λέει ένα παλιό ρητό, είναι η αλήθεια. Είναι κάτι που ισχύει κατ’ εξοχήν στην περίπτωση της επίθεσης με χημικά που εξαπέλυσε το καθεστώς Ασαντ στην επαρχία Ιντλίμπ και της απάντησης που αποφάσισε να δώσει ο πρόεδρος Τραμπ ρίχνοντας ούτε έναν ούτε δύο αλλά 59 πυραύλους Τόμαχοκ στην αεροπορική βάση της Συρίας από την οποία απογειώθηκε το μαχητικό  του καθεστώτος φορτωμένο με τα χημικά. Ομως, πώς ακριβώς έγιναν τα πράγματα; Θα ξέραμε εάν υπήρχαν σαφείς απαντήσεις σε τρία βασικά ερωτήματα. Μένει να φανεί αν θα δοθούν ποτέ.

 Γιατί χρησιμοποίησε χημικά αέρια ο Ασαντ;

Ο Μπασάρ αλ Ασαντ είχε το πάνω χέρι – με τη βοήθεια της Ρωσίας και του Ιράν είχε γονατίσει τους αντάρτες, ενώ ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ είχε δηλώσει ότι η αλλαγή του καθεστώς στη Συρία δεν ήταν πλέον ανάμεσα στις προτεραιότητες της Ουάσινγκτον. Τότε γιατί ρίσκαρε με μια χημική επίθεση; Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι αυτό που μοιάζει με μια ακατανόητη ενέργεια της Δαμασκού, είναι στην πραγματικότητα μέρος μιας στρατηγικής κλιμάκωσης της βίας απέναντι στους αμάχους. Από το 2012 και μετά, το καθεστώς έχει χρησιμοποιήσει τον πλέον βαρύ οπλισμό του εναντίον τους, ενώ ακόμη και μετά τη συμφωνία για την καταστροφή του χημικού του οπλοστασίου, έχει εξαπολύσει τουλάχιστον τρεις επιθέσεις με αέρια χωρίς να υπάρξει και καμιά φοβερή διεθνής αντίδραση. Με την επίθεση ήθελε πιθανότατα να επιφέρει ένα αποφασιστικό χτύπημα σε ένα από τα τελευταία προπύργια των ανταρτών πιστεύοντας λανθασμένα ότι η αντίδραση θα είναι και πάλι χλιαρή. Από την άλλη πλευρά, μπορεί να είναι μάταιο να αναζητά κανείς λογικά ερείσματα σε αυτήν την ενέργεια: «Η χρήση των χημικών δεν είναι λογική» σημειώνει αναλυτής. «Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα καθεστώτα δεν ενεργούν πάντα με τη λογική. Αυτό μας έχει διδάξει η Ιστορία».

Οι Ρώσοι γνώριζαν για την επίθεση;

Τα αμερικανικά μέσα πιθανολογούν κάποιο είδος «συνενοχής» των Ρώσων αφού η βάση του Σαριάτ χρησιμοποιείται και από τις ρωσικές δυνάμεις. Εάν, όπως λέει το Πεντάγωνο, έφυγε από εκεί το μαχητικό αεροσκάφος με τα αέρια, είναι δυνατόν να μην το γνώριζε η Μόσχα; Ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον υπενθύμισε ότι ο Ομπάμα δεν επενέβη στρατιωτικά το 2013 επειδή η Δαμασκός δεσμεύθηκε με την εγγύηση της Μόσχας ότι θα κατέστρεφε το χημικό της οπλοστάσιο. Οπότε δυο τινά συμβαίνουν: Είτε η Ρωσία γνώριζε είτε το καθεστώς Ασαντ την κορόιδεψε. Στοιχείο που έχει τη σημασία του: πέντε ώρες μετά την επίθεση, ένα μαχητικό αγνώστου ταυτότητας βομβάρδισε το νοσοκομείο όπου παρέχονταν οι πρώτες βοήθειες στα θύματα. Το Πεντάγωνο ερευνά εάν πρόκειται για ρωσικό μαχητικό, ο στόχος του οποίου ήταν να καταστρέψει τα αποδεικτικά στοιχεία της επίθεσης.

Η αμερικανική επίθεση τι ζημιές προκάλεσε;

Σύμφωνα με διάφορους παρατηρητές, η βάση του Σαριάτ καταστράφηκε ολοσχερώς. Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι μόνο ο ένας από τους 59 Τόμαχοκ έχασε τον στόχο. Οι Ρώσοι, ωστόσο, λένε ότι μόνο 23 έκαναν τη δουλειά τους. Αλλες πληροφορίες θέλουν τη βάση να εκκενώθηκε εντελώς πριν από την επίθεση, κάτι που ενισχύει την υπόθεση ότι οι Αμερικανοί είχαν ενημερώσει τους Ρώσους, οι οποίοι με τη σειρά τους ενημέρωσαν τον Ασαντ. Οι ίδιοι οι Αμερικανοί υποστηρίζουν από την πλευρά τους ότι απέφυγαν να χτυπήσουν τους στρατώνες του προσωπικού. Ο απολογισμός , σύμφωνα με τη Δαμασκό, ήταν επτά στρατιώτες νεκροί και εννέα άμαχοι, μεταξύ των οποίων τέσσερα παιδιά. Σε κάθε περίπτωση, είναι δυνατόν  να πιστεύει η Ουάσινγκτον ότι μπορεί να αλλάξει την πορεία ενός τέτοιου πολέμου με συμβολικά χτυπήματα; Οι ειδικοί απαντούν πως όχι. Και άντε και καταστρέφουν την πολεμική αεροπορία του Ασαντ. Τι θα γίνει με τον πόλεμο εναντίον του ISIS;

Ρωτάς για να μάθεις την αλήθεια και το κουβάρι μπερδεύεται ακόμη περισσότερο.

Φωτό: Δορυφορική εικόνα που έδωσε στη δημοσιότητα το αμερικανικό υπουργείο Αμυνας από την επίθεση στη βάση του Σαριάτ. Πηγή: Digital Globe

Το εξώφυλλο του τελευταίου τεύχους του Economist δεν θα μπορούσε να είναι πιο σαφές. Εξίσου σαφές είναι και το νόημα του κύριου άρθρου του περιοδικού: η ψηφιακή ασφάλεια είναι σχήμα οξύμωρο. Γιατί είναι πλέον όλο και πιο δύσκολο, εάν όχι αδύνατο, να προστατεύσει κανείς τον υπολογιστή του (ή το smartphone του) από την επίθεση ενός χάκερ. Ο πυρήνας του προβλήματος βρίσκεται σε δυο λέξεις: χρήματα και εξουσία. Για να πάρει κανείς μια ιδέα, αρκεί να λάβει υπόψη τον περασμένο χρόνο μια ομάδα χάκερ που δεν έχει ακόμη ταυτοποιηθεί έκλεψε από την Κεντρική Τράπεζα του Μπαγκλαντές 81 εκατομμύρια δολάρια. Ή ότι μια άλλη ομάδα που ενεργούσε για λογαριασμό της Μόσχας επηρέασε το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών.

Πρόκειται για δυο γεγονότα εντελώς αδιανόητα έως πριν από δέκα χρόνια. Από την άλλη πλευρά, για την ασφάλεια υπολογιστών και σέρβερ οι επιχειρήσεις πρέπει να ξοδέψουν εκατομμύρια δολάρια. Γνωρίζοντας επιπλέον ότι, παρά το τίμημα που θα έχουν καταβάλει, θα υπάρχει πάντα κάποιος που θα έχει την ικανότητα να βρει τη χαραμάδα και να περάσει. Η συνειδητοποίηση αυτού του γεγονότος κάνει πολλές επιχειρήσεις απρόθυμες να συνεργαστούν με τις αρχές και να επενδύσουν χρήμα σε κάτι που δεν θα τους αποφέρει τίποτε σε αντάλλαγμα – ούτε άλλο χρήμα, αλλά ούτε ασφάλεια. Και κάπως έτσι, ο ψηφιακός είναι ένας κόσμος που μοιάζει με τον πραγματικό: ένα μέρος όπου ας πούμε ακόμη και η Τζοκόντα δεν μπορεί να αισθάνεται εντελώς ασφαλής.

Φωτό: Το ευρηματικό σκίτσο είναι του Jon Berkekey. Πηγή: Economist

«Hands off our Rock», «Κάτω τα χέρια από τον Βράχο μας» απειλούσε προ ημερών η Sun. «Αφήστε μας έξω από τον πόλεμο του Brexit» συμπληρώνουν οι κάτοικοι του Γιβραλτάρ. Τι έχει συμβεί; Το Λονδίνο λέει ότι η βρετανική κυριαρχία σε αυτό το άκρο της ιβηρικής χερσονήσου πρέπει να εξαιρεθεί από τις διαπραγματεύσεις για την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ. Οι Βρυξέλλες απαντούν ότι δεν μπορεί να υπάρξει συμφωνία χωρίς να έχει συζητηθεί το καθεστώς ανάμεσα στη Βρετανία και την Ισπανία.

Στο μεταξύ, το ίδιο το Γιβραλτάρ παραμένει ένα μυστηριώδης τόπος. Οι 33.οοο κάτοικοί του –τουλάχιστον οι μεγαλύτεροι από αυτούς– μιλούν μια περίεργη γλώσσα, ένα είδος διασταύρωσης ανάμεσα στα αγγλικά και τα ισπανικά με μια προφορά που ανακατεύει τη διάλεκτο της Ανδαλουσίας, εκείνη της Γένοβας, καθώς και τα εβραϊκά, τα μαλτέζικα και τα αραβικά. Αυτό το μείγμα λέγεται «γιανίτο» και κάποιοι φοβούνται ότι θα χαθεί επειδή στην τηλεόραση μιλούν μόνο αγγλικά – ανήσυχος για το μέλλον των «γιανίτο» δήλωνε στους Financial Times ο chief minister του Γιβραλτάρ Φάμπιαν Πικάρντο.

Μυστήρια πράγματα. Γιατί το 96% των κατοίκων του είχε ψηφίσει υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ, αλλά την ίδια ώρα το 99% είχε δηλώσει σε ένα τοπικό δημοψήφισμα που είχε πραγματοποιηθεί το 2002 την πίστη στου βρετανικό στέμμα απορρίπτοντας εμμέσως την ισπανική μοναρχία. Ανάμεσα στους πιστούς του στέμματος είναι η Καϊάνε Αλντορίνο Λόπεζ, πρώην Μις Κόσμος και σήμερα δήμαρχος της πόλης. «Είμαι υπερήφανη που είμαι Βρετανίδα» δήλωνε προ ημερών. «Το Γιβραλτάρ ανήκει στη Βρετανία και θα ανήκει για πάντα. Γιατί θα έπρεπε να αλλάξουμε τη σημαία μας;».

Και μην ρωτήσει κανείς πώς μεταφράζεται όλο αυτό στα «γιανίτο».

Φωτό: Στα Ιμια με κάτι τέτοια κάνουμε πόλεμο. Πηγή: The Sun

«Καλύτερα να μην το λέμε δυνατά. Αλλά οι τζιχαντιστές με έχουν βάλει στο σημάδι και ζω υπό αστυνομική προστασία» αποκάλυπτε ανήσυχος το περασμένο καλοκαίρι ο Ζιλ Κεπέλ. Ενα πραγματικά προσωπικό σοκ γι’ αυτόν τον φημισμένο γάλλο διανοούμενο που εδώ και 35 χρόνια ξεχωρίζει για τις μελέτες του πάνω στην εξάπλωση του ριζοσπαστικού Ισλάμ. Ο Κεπέλ ήταν από τους πρώτους που είχαν διακρίνει, στα τέλη της δεκαετίας του 1980, τις ιδεολογικές ρίζες της Αλ Κάιντα στην περιθωριοποιημένη ιντελιγκέντσια της Αιγύπτου. Πρόσεχε πάντοτε όμως να μην συγχέει το Ισλάμ με τους εξτρεμιστές, ενώ τον χωρίζει χάσμα με το Εθνικό Μέτωπο και γενικότερα τα ξενοφοβικά κινήματα της Ευρώπης. Η θέση του ήταν πάντα στην Αριστερά.

Στο πορτρέτο του που φιλοξενεί το New York Times Magazine, δεν παραλείπει να επισημάνει, ωστόσο, ότι μεγάλο μέρος της αριστερής διανόησης στη Γαλλία δεν καταλαβαίνει τη φύση της απειλής που έχει η χώρα του απέναντί της «όχι μόνο από ξένους τρομοκράτες, αλλά και από ισλαμιστές προβοκάτορες στα υποβαθμισμένα προάστια των πόλεων» – τα γνωστά και ως «μπανλιέ». Ο αγώνας του εναντίον της μαντίλας εδώ και μια εικοσαετία, εξηγεί ακόμη, δεν γινόταν από άρνηση στο Ισλάμ αλλά από μια διάθεση να υπερασπιστεί τις οικουμενικές αξίες που διαμορφώθηκαν στη Γαλλία από την εποχή της επανάστασης του 1789.

Και κάπως έτσι ο Κεπέλ βρέθηκε στην κορυφή της λίστας με τους στόχους των τζιχαντιστών που δρουν στη Γαλλία. Θέλουν να τον σκοτώσουν. Και από τότε ζει υπό την προστασία οπλισμένων σωματοφυλάκων. «Είναι σαν το αντικείμενο που μελετώ εδώ και χρόνια να στράφηκε εναντίον μου» λέει στο περιοδικό. Μοιάζει με sci fi εφιάλτη.

Φωτό: Πηγή: Ο Ζιλ Κεπέλ ταξιδεύοντας με το τρένο έξω από το Παρίσι. Πηγή: The New York Time/ Magnum/ Jérôme Sessini