Συνήθως στις εκλογές κερδίζει αυτός που θα βρει τα βασικά ερωτήματα που απασχολούν την κοινωνία. Τις περισσότερες φορές, τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής δεν συμπεριλαμβάνονται σε αυτά τα ερωτήματα. Σπανίως, δε, καθορίζουν τη διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος. Μπορεί κανείς να θυμηθεί τα Ιμια, όταν ο Κώστας Σημίτης κέρδισε τον Μιλτιάδη Εβερτ, παρά τα όσα συνέβησαν εκείνο το σκληρό χειμωνιάτικο βράδυ του Ιανουαρίου 1996 και οδήγησαν στο «γκριζάρισμα» του Αιγαίου.

Στην τρέχουσα συγκυρία, όμως, και δη στη δεύτερη προεκλογική περίοδο, είναι δύο θέματα που άπτονται της εξωτερικής πολιτικής, δηλαδή η μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης και η διαχείριση του Μεταναστευτικού, αυτά που κυριαρχούν στη δημόσια σφαίρα. Και στην προσέγγιση αυτών των δύο θεμάτων εξωτερικής πολιτικής αντανακλώνται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τόσο η ιδεολογία όσο και η ταυτότητα των κομμάτων που διεκδικούν την εξουσία. Τελικά, γνωρίζουμε ποιος θα κερδίσει τις εκλογές της επόμενης Κυριακής, αλλά ξαφνικά το πράγμα απέκτησε πολιτικό ενδιαφέρον.

Από ένα σημείο και μετά, το ζήτημα της μουσουλμανικής μειονότητας άρχισε να κακοφορμίζει για τη Νέα Δημοκρατία. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ακολούθησε την πλέον σκληρή στρατηγική, επιλέγοντας να γνωστοποιήσει στο πανελλήνιο το κοινό μυστικό της περιοχής: στη Θράκη, το τουρκικό προξενείο έχει τη δύναμη να επηρεάζει σε τέτοιο βαθμό την ψήφο των μειονοτικών ώστε να εκλέγει βουλευτές της επιλογής του. Οπως είχαμε σημειώσει προσφάτως, αυτό ισχύει ανεξαρτήτως κόμματος. Χθες ήταν το ΠΑΣΟΚ, σήμερα είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, αύριο μπορεί να είναι η Νέα Δημοκρατία.

Τελικά, ήταν η τελευταία που αναγκάστηκε να αποσύρει από τα ψηφοδέλτια τον μουσουλμάνο υποψήφιό της, ο οποίος –όπως όλοι οι άλλοι– έχει μιλήσει στο παρελθόν περί «τουρκικής μειονότητας», επηρεαζόμενος σαφώς από το τουρκικό προξενείο. Ο Μουσταφά Κατραντζή, βέβαια, δεν εξελέγη τον Μάιο, καθώς το προξενείο είχε στρέψει αλλού τις δυνάμεις του. Στους κ.κ. Ζεϊμπέκ στην Ξάνθη και Οζγκιούρ στη Ροδόπη. Ειδικά η εκλογική άνοδος του δεύτερου σε σχέση με τις εκλογές του 2019 ήταν εκκωφαντική. Δεν αρκεί το γεγονός ότι πρόκειται για ένα στέλεχος με αξιόλογη πορεία στην περιοχή. Δεν φτάνεις έτσι απλά από τους 4.000 στους 12.000 σταυρούς.

Η πολιτική επιλογή του Μητσοτάκη δεσμεύει σε μεγάλο βαθμό την επόμενη κυβέρνηση. Αφενός, θα πρέπει να ακολουθήσει την πεπατημένη, όπως αυτή διαμορφώθηκε τις περασμένες ημέρες, παρακολουθώντας δηλαδή κατά βήμα τις κινήσεις των δύο βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ και φυσικά «κυνηγώντας» τους σε περίπτωση νέου παραστρατήματος. Αφετέρου οφείλει, με την πρώτη ευκαιρία, να φέρει τον Ερντογάν προ των ευθυνών του, απαιτώντας την άμεση διακοπή της ευθείας ανάμιξης της Αγκυρας σε εσωτερικά ζητήματα της Ελλάδας.

Η Νέα Δημοκρατία έχει επενδύσει στον χειρισμό των εθνικών θεμάτων και δη στην ενίσχυση των αποτρεπτικών δυνατοτήτων της Ελλάδας έναντι του τουρκικού αναθεωρητισμού. Και φαίνεται ότι η επικέντρωση της έως πρότινος κυβερνητικής παράταξης στη Θράκη θέλει να τονίσει ακριβώς αυτό: ότι είναι αυτή που μπορεί να διαχειριστεί καλύτερα τις διεθνείς – και δη τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Ομως, η Νέα Δημοκρατία στόχευσε μέσω της μειονότητας και στο εσωτερικό και δη στα δεξιά της. Το επιτελείο του Μητσοτάκη πιστεύει ότι η μετωπική σύγκρουση με τον ΣΥΡΙΖΑ στη Ροδόπη και την Ξάνθη επαναφέρει το κόμμα εγγύτερα στη λαϊκή συντηρητική βάση του. Σε αυτούς που ψήφισαν Ελληνική Λύση, Νίκη κι άλλα μορφώματα του ευρύτερου χώρου. Εδώ, βέβαια, υπάρχει μια αντινομία: Ο,τι έχασε η Νέα Δημοκρατία στη Μακεδονία και τη Θράκη, δεν το έχασε λόγω διαλλακτικότητας με την Τουρκία. Το έχασε από την κυβερνητική θέση στο ρωσο-ουκρανικό ζήτημα, αλλά και την υποχρεωτικότητα των εμβολίων κατά της Covid.

Από την άλλη πλευρά, κανείς –ειδικά όσοι τον γνωρίζουν– δεν μπορεί να πει ότι ο Αλέξης Τσίπρας δεν είναι πατριώτης. Ως επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ, όμως, έχει μια τελείως διαφορετική προσέγγιση για τα τεκταινόμενα στη Θράκη. Θεωρεί ότι η τουρκική επιρροή στους βουλευτές του δεν είναι τόση όση επικαλείται η Νέα Δημοκρατία – ή έστω πιστεύει ότι είναι σε θέση να απογαλακτίσει τα στελέχη του από το προξενείο. Πρεσβεύει, πάντως, σίγουρα ότι η στρατηγική του Μητσοτάκη περιθωριοποιεί ακόμα περισσότερο τη μουσουλμανική μειονότητα και διχάζει το σύνοικο στοιχείο στη Ροδόπη και τη Ξάνθη.

Γενικότερα, στον ΣΥΡΙΖΑ, όπως και παραδοσιακά στην ανανεωτική Αριστερά, υπάρχει μεγαλύτερη ανεκτικότητα πέριξ των ταυτοτικών ζητημάτων που αφορούν τη μειονότητα. Κι αυτό φάνηκε από το γεγονός ότι ο Τσίπρας αγνόησε τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ της Ροδόπης που έφεραν στο φως της δημοσιότητας τις σχέσεις του υποψηφίου του με το προξενείο. Επέλεξε να αγνοήσει το πρόβλημα, παραμένοντας στη γραμμή του και στηρίζοντας τόσο τον Οζγκιούρ, όσο και τον Ζεϊμπέκ στην Ξάνθη.

Και αντί για τη δήλωση που ζητά η Νέα Δημοκρατία ότι οι δύο θα υπηρετήσουν ως βουλευτές τα συμφέροντα της μουσουλμανικής και όχι της «τουρκικής» μειονότητας, ο ΣΥΡΙΖΑ μιλάει για μετεμφυλιακές πρακτικές μιας σκληρής Δεξιάς που μοιάζει περισσότερο με αυτή της δεκαετίας του 1950. Ιδεολογικοποίησε, δηλαδή, το ζήτημα, με τους δικούς του όρους. «Είναι αριστεροί», ήταν μια τελευταία αποστροφή του Αλέξη Τσίπρα για τα δύο στελέχη του.

Το ερώτημα, πάντως, που προκύπτει μπορεί να αντιμετωπίζεται παντελώς διαφορετικά από τα δύο κόμματα, αφορά όμως όλο το πολιτικό σύστημα: Τα όσα συμβαίνουν στη Θράκη είναι εθνικό ή εσωτερικό ζήτημα; Αντιμετωπίζουμε τη μειονότητα ως έναν εν δυνάμει μοχλό πίεσης της Αγκυρας έναντι της Αθήνας ή σπρώχνουμε το πρόβλημα κάτω από το χαλί προκειμένου να διατηρούνται αφενός η εκλογική επιρροή, αφετέρου οι ισορροπίες εντός της μειονότητας;

Oσον αφορά το Mεταναστευτικό, τα πράγματα είναι κάπως πιο ξεκάθαρα. Σε βαθμό σχεδόν ακατανόητο, ο Αλέξης Τσίπρας έκανε μια βουτιά στο κινηματικό παρελθόν του. Μπορεί να έλαβε εισηγήσεις ότι μια εβδομάδα πριν από τις εκλογές θα ήταν προσφορότερο να στραφεί στα αριστερά του, ώστε να περιχαρακώσει –έστω– το ποσοστό της 21ης Μαΐου.

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ έγραψε στην Εφημερίδα των Συντακτών περί «πολιτικής φόβου, στην οποία επένδυσε η ελληνική κυβέρνηση ανάμεσα στο 2019 και το 2023». Κατηγόρησε τη Νέα Δημοκρατία ότι μετέτρεψε την Ελλάδα σε «φυλακή στην οποία εγκλωβίζονται οι τυχεροί που καταφέρνουν να φτάσουν έως εδώ», μιλώντας για την «ανάδυση μιας αντιδραστικής αντίληψης που περιφρονεί το διεθνές δίκαιο στο όνομα μιας ψευδεπίγραφης ασφάλειας, που τελικά γεννά ανθρώπινες τραγωδίες και σέρνει τις ευρωπαϊκές κοινωνίες στη δίνη της ανασφάλειας».

Μοιάζει παράδοξο, αν θυμηθεί κανείς ότι ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ αυτός που μετέτρεψε τρία ελληνικά νησιά σε buffer zone μεταξύ Τουρκίας και Ευρωπαϊκής Ενωσης. Που επί τέσσερα χρόνια κατέστησε εξαιρετικά δύσκολη την καθημερινότητα των κατοίκων σε Λέσβο, Χίο και Σάμο. Που εγκλώβισε χιλιάδες αιτούντες άσυλο σε απαράδεκτα κέντρα όπως αυτό της Μόριας. Που εν τέλει απέτυχε παταγωδώς στη διαχείριση κάθε πλευράς του προσφυγικού ζητήματος, περιοριζόμενος να μαζεύει συγχαρητήρια απλών επισκεπτών του χάους.

Ακόμα και σήμερα, ο ΣΥΡΙΖΑ αγνοεί τη διεθνή συγκυρία και την ώρα που η Ευρώπη κυλάει προς την Ακροδεξιά, προσφεύγει στις εύκολες λύσεις του παρελθόντος. Αλλά αυτή είναι η ιδεολογία του. «Η Ελλάδα στο παρελθόν υποδέχτηκε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, που η παρουσία τους ανανέωσε και ανανεώνει την κοινωνία μας. Και εντάχθηκαν στον κοινωνικό ιστό» γράφει ο Αλέξης Τσίπρας, αλλά η κυβέρνησή του επί τέσσερα χρόνια δεν έκανε τίποτα για την κοινωνική ενσωμάτωση έστω μιας μικρής μερίδας όσων κατατρεγμένων έφτασαν κακήν κακώς στη χώρα.

Από την άλλη πλευρά, η Νέα Δημοκρατία χειρίστηκε το Μεταναστευτικό εκ διαμέτρου αντίθετα. Αντιστάθηκε πειστικά στην επιχείρηση εργαλειοποίησης της Τουρκίας. Εδωσε προτεραιότητα στην αποκατάσταση της κανονικότητας στις τοπικές κοινωνίες, ενώ διά της αυστηρής φύλαξης των συνόρων με τη χρήση ποικίλων αποτρεπτικών μέσων εξέπεμψε σήμα προς όλους όσοι σχεδίαζαν να φτάσουν παρανόμως στην Ελλάδα, ότι το πιο πιθανό θα ήταν να χάσουν τα λεφτά που θα έδιναν στους διακινητές.

Η πολιτική του Μητσοτάκη, αποτελεσματική όσον αφορά τη μείωση των αφίξεων, σαφώς στραμμένη και στο εσωτερικό ακροατήριο, δέχθηκε σφοδρή κριτική από οργανώσεις και διεθνή κι εγχώρια μίντια για επαναπροωθήσεις και ναυάγια. Είναι, πάντως, μια πολιτική που αποτυπώνει μια ιδεολογία εντελώς διαφορετική από αυτή της Αριστεράς. Το ποια προσέγγιση είναι περισσότερο ανθρωποκεντρική επαφίεται στην κοινωνία να το κρίνει.

Συνηθίσαμε τα τελευταία χρόνια να ακούμε ότι στα βασικά ζητήματα –οικονομία, ανάπτυξη, επενδύσεις, ευρωπαϊκό πλαίσιο στοχοθεσίας– η πολιτική των κομμάτων εξουσίας είναι πανομοιότυπη. Να όμως που στις προκλήσεις της σύγχρονης εποχής αναζητούνται νέες απαντήσεις – κι αυτές που δίνουν Νέα Δημοκρατία και ΣΥΡΙΖΑ διαφέρουν σαν τη μέρα με τη νύχτα. Στον κόσμο που αλλάζει με ραγδαίους ρυθμούς, η ιδεολογία επανέρχεται στην πολιτική. Αν έλειψε ποτέ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News