Σε μια ιστορική συμφωνία για τη δημιουργία του πρώτου ολοκληρωμένου ρυθμιστικού πλαισίου σχετικά με την Τεχνητή Νοημοσύνη κατέληξε η Ευρωπαϊκή Ενωση.

Στόχος αυτής της παρέμβασης είναι να διασφαλιστεί ότι θα αξιοποιείται με τρόπο διαφανή, δίκαιο, ασφαλή και φιλικό προς το περιβάλλον, χωρίς ωστόσο να περιορίζονται οι δυνατότητες και οι ευκαιρίες για τις ευρωπαϊκές νεοφυείς επιχειρήσεις που σχετίζονται με την ΤΝ, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Μεταξύ άλλων διασφαλίζεται ότι το περιεχόμενο που θα παράγεται από ΤΝ θα πρέπει να έχει πάντα τη σχετική σήμανση, ενώ τα συστήματα ΤΝ που αλληλεπιδρούν με ανθρώπους, υποχρεωτικά θα ενημερώνουν τον χρήστη ότι βρίσκεται σε επαφή με μια μηχανή. Προβλέπονται επίσης συστήματα ελέγχου των μηχανών από τον άνθρωπο, αλλά και η εγκατάσταση συστημάτων διαχείρισης κινδύνου.

Ταυτόχρονα, γίνεται ένας διαχωρισμός των συστημάτων τα οποία χαρακτηρίζονται ως «υψηλού κινδύνου», δηλαδή αυτά που χρησιμοποιούνται σε ευαίσθητους τομείς, όπως οι κρίσιμης σημασίας υποδομές, η εκπαίδευση, οι ανθρώπινοι πόροι, η διατήρηση της τάξης. Ειδικά στην τελευταία κατηγορία περιορίζεται η χρήση συστημάτων βιομετρικής αναγνώρισης εξ αποστάσεως προσώπων σε δημόσιους χώρους ώστε να αποφευχθεί η μαζική παρακολούθηση πληθυσμών.

Η Ευρώπη μπορεί να μην είναι σε θέση να ηγηθεί τεχνολογικά στην εξέλιξη της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, και αυτό είναι ένα τεράστιο πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Ωστόσο απέδειξε ότι μπορεί να αξιοποιήσει την οργανωμένη αγορά της και τους θεσμούς της για να αποπειραθεί να επιβάλει κάποιες θεμελιώδεις αρχές και αξίες σε μια ανεξέλεγκτη τεχνολογία που ακόμα και οι δημιουργοί της συμφωνούν ότι δεν μπορεί να παραμείνει χωρίς καμία ρύθμιση.

Ας μη γελιόμαστε: η τεχνολογία θα είναι πάντα πιο γρήγορη από οποιαδήποτε γραφειοκρατική διαπραγμάτευση για έναν κανονισμό.

Μέσα σε τέσσερις μήνες έγινε η μετάβαση από το ChatGPT 3 στο ChatGPT 4 και αυτό σήμαινε ότι από ένα σύστημα 175 δισ. παραμέτρων περάσαμε σε ένα σύστημα ενός τρισεκατομμυρίου παραμέτρων. Το ίδιο χρονικό διάστημα που το ChatGPT «επανεφηύρε» τον εαυτό του, δεν αρκούσε για να περάσει ο κανονισμός από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Συμβούλιο, διανύοντας την απόσταση του μόλις ενός χιλιομέτρου που χωρίζει τα δύο κτίρια στην καρδιά των Βρυξελλών.

Αν συνυπολογίσουμε μάλιστα ότι η βάση του κειμένου είχε παρουσιαστεί το 2021 και ο κανονισμός δεν αναμένεται να τεθεί σε ισχύ πριν από το 2025, γίνεται κατανοητή η τεράστια διαφορά ως προς τον χρονισμό. Παρά ταύτα, η σημασία της ευρωπαϊκής απόφασης δεν μειώνεται. Η ΕΕ είναι η πρώτη διεθνής οντότητα που καταφέρνει να επιβάλει κάποιους ρυθμιστικούς κανόνες στην εξέλιξη της Τεχνητής Νοημοσύνης. Θέτει –για πρώτη φορά– σημαντικές παραμέτρους διαφάνειας, λογοδοσίας και ελέγχου, ενώ κάνει την τεχνολογία πιο ανθρωποκεντρική.

Η Ευρώπη απέδειξε ότι παραμένει ο πιο ευαισθητοποιημένος διεθνής δρων στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αλλά και στη θωράκιση θεμελιωδών αρχών και αξιών.

Δημιουργεί πλέον τη βάση για να αναπτυχθεί περαιτέρω ένα πιο ενισχυμένο ρυθμιστικό πλαίσιο σε διεθνές επίπεδο. Δημιουργεί ένα μοντέλο που θα μπορούσε να ακολουθηθεί ευρύτερα, με τις προσαρμογές που κάθε χώρα μπορεί να επιθυμεί να κάνει. Βεβαίως, είναι πολύ πιθανό να δούμε τους ίδιους κανόνες να εφαρμόζονται στην πράξη και εκτός ΕΕ, για λόγους λειτουργικότητας των πλατφορμών.

Επίσης, ανοίγει τον δρόμο για μια αντίστοιχη παρέμβαση σε επίπεδο Ηνωμένων Εθνών και Διεθνούς Δικαίου, κάτι που αν ο ΟΗΕ δεν είχε βυθιστεί στο τέλμα της αναποτελεσματικότητας και της απλής παρατήρησης των μεγάλων διεθνών εξελίξεων θα όφειλε πράξει άμεσα.

Σε κάθε περίπτωση, η ΕΕ δείχνει να έχει πάρει το μάθημα από την ανεξέλεγκτη γιγάντωση των τεχνολογικών κολοσσών, που με μεγάλη καθυστέρηση προσπάθησε να αντιμετωπίσει, αφού πρώτα είχαν εξελιχθεί σε πλατφόρμες διαθέσιμες για τη διασπορά ψευδών ειδήσεων και ρητορικής μίσους με ιδιαίτερα σημαντικές κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις.

Γι’ αυτό και η κανονιστική παρέμβασή της για την ΤΝ, σε συνέχεια αντίστοιχων νομοθετημάτων για τις ψηφιακές υπηρεσίες κ.λπ., αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό βήμα, όσο μικρό και αν μοιάζει να είναι.

* Ο Παναγιώτης Κακολύρης είναι αντιπρόεδρος στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Πολιτικών Ιδρυμάτων με έδρα στις Βρυξέλλες

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News