"Βάλαρ Μοργκούλις", δηλαδή "όλοι οι άνθρωποι πεθαίνουν" μαζί με την περιβόητη φράση "Ο χειμώνας έρχεται" είναι οι προτάσεις που περικλείουν μέσα τους όλη την ουσία του έπους του Τραγουδιού του Πάγου και της Φωτιάς, το οποίο μεταφέρεται αυτό τον καιρό στην τηλεόραση με τη μορφή της πολύ επιτυχημένης σειράς της HBO, το "Παιχνίδι των Θρόνων".  Η διάσημη σειρά των βιβλίων ηρωικής φαντασίας που έκανε τους κριτικούς παγκοσμίως να αποκαλούνε τον δημιουργό της, τον Τζορτζ Μάρτιν,  ως τον "Αμερικανό Τόλκιν" καθώς και η εξαιρετική τηλεοπτική σειρά που μεταφέρει αυτούσιο το σκοτεινό σύμπαν του συγγραφέα στις οθόνες, αποτελούν ένα φαινόμενο που έχει αιχμαλωτίσει τη φαντασία εκατομμυρίων θεατών και αναγνωστών στον βίαια όμορφο κόσμο του. Αίμα, βία, σεξ, έρωτας αγάπη, ομορφιά, σκοτάδι, προδοσία κι ελπίδα, όλα παρόντα όσο ποτέ άλλοτε δείχνουν ότι η μορφή και η φύση του έπους μπορεί να αλλάζουν στο ρου της ιστορίας αλλά η ψυχή του ανθρώπου διψάει πάντα για φαντασία και μύθο.

Στον κόσμο του Π.Θ., βλέπουμε ότι οι άνθρωποι δεν είναι τόσο έρμαια κάποιων θεών, όσο των παθών τους, των σκοτεινών επιθυμιών τους για εξουσία, για πλούτη, για σαρκική απόλαυση και ηδονή, αυτά που διέπουν με λίγα λόγια τον σύγχρονο κόσμο μας.  Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι το Π.Θ. είναι το έπος της εποχής μας: σκοτεινό, μοχθηρό, αβέβαιο, με στιγμές μεγαλειώδους ομορφιάς και ανείπωτης ασχήμιας, ένας κόσμος μεσαιωνικός που αντικατοπτρίζει τα σύγχρονα πάθη.  Κι έτσι γεννάται το εύλογο ερώτημα: Γιατί αυτό το βίαιο, σκληρό σύμπαν, χωρίς κάποιο ανώτερο ιδεώδες να διαφαίνεται στον ορίζοντα του, έχει αποκτήσει ορδές φανατικών αναγνωστών κι έχει γίνει παγκόσμιο φαινόμενο τηλεθέασης; 

Πιστεύω ότι για να απαντήσουμε σε αυτό, θα πρέπει να ανακαλέσουμε την πραγματική δύναμη που κρύβεται πίσω από το μύθο ή το έπος: τη μαγεία του παραμυθιού.  Στις λογοτεχνικές αποδράσεις της ανθρώπινης φαντασίας, που οικοδομούνε τον εντυπωσιακό πύργο των δοξασιών και των παραμυθιών θα βρούμε ότι ακόμη και στο βάθος ενός παγωμένου, ανήλιαγου δάσους, τρεμοπαίζει η αχτίνα της ελπίδας.  Οι τραγικοί χαρακτήρες του Π.Θ. είναι αδύναμοι μέσα στα παιχνίδια της μοίρας αλλά και δυνατοί συνάμα, λόγω των αποφάσεων τους.  Είναι αντι-ήρωες, γιατί πρωτίστως είναι άνθρωποι που βρέθηκαν σε ένα συγκεκριμένο τόπο τη δεδομένη χρονική στιγμή και ανάλογα με το χαρακτήρα τους πράττουν μέσα στο δικό τους σύμπαν.  Ο κόσμος στον οποίο ζούνε είναι σκληρός και πεζός, αλλά την ίδια στιγμή υπάρχουν δράκοι, είναι άσχημος και μοχθηρός αλλά την ίδια στιγμή υπάρχει αθωότητα και ομορφιά, είναι σκοτεινός, με τη σκιά του πολέμου να σκεπάζει τα πάντα αλλά μέσα του κυοφορεί ήδη την ελπίδα μια νέας αρχής, το φως που θα έρθει μετά το σκοτάδι.  Άρα, ακόμη και μέσα στο καταστροφικό χάος και την ανελέητη σκληρότητα ο επισκέπτης αυτού του σκοτεινά όμορφου κόσμου πορεύεται μαγεμένος, μαζί με τους τραγικούς χαρακτήρες που τον κατοικούνε, προς την αυγή μιας νέας αρχής, προς την Κάθαρση.  Όπως και στην Ιλιάδα, Θεοί, άνθρωποι και πάθη οδηγούνται σε μια σύγκρουση στο δρόμο προς την τραγική κάθαρση που θα επαναπροσδιορίσει όχι μόνο το μέλλον τους, αλλά το μέλλον ολόκληρου του κόσμου.  Με τον ίδιο τρόπο, όλο το σύμπαν του Π.Θ. οδηγείται και αυτό σε μια τελική σύγκρουση, που ενώ ξεκινά από διαφορετικές αφετηρίες ωστόσο αποζητά και αυτό την κάθαρση που θα επέλθει για να αλλάξει τα πάντα. 

Μπορούμε να πούμε με κάθε βεβαιότητα, ότι ενώ τα έπη, οι μύθοι και τα παραμύθια αλλάζουν στην πορεία των αιώνων, υπάρχει κάτι που θα μας μαγνητίζει πάντα, ακόμη και στον πιο σκληρό, πεζό και άσχημο κόσμο: δεν είναι η βία ή η ζωώδης γοητεία που αυτή εκπέμπει, είναι απεναντίας η ελπίδα, που γεννιέται, για δημιουργία και που η λάμψη της είναι ικανή να σκεπάσει όλες τις σκιές, ακόμη και στον δικό μας κόσμο.

*Ο Κωνσταντίνος Χαντζόπουλος είναι δημοσιογράφος.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News