535
|

Αρκτική. Ομορφιά πέρα από τα όρια του πολιτισμού

Αρκτική. Ομορφιά πέρα από τα όρια του πολιτισμού

Τα όνειρα, κυρίως παιδικά και εφηβικά, δεν πρέπει ποτέ να είναι διαπραγματεύσιμα. Πολύ δε περισσότερο οφείλουν να μη μένουν ξέπνοα, ημιθανή. Η επιδίωξή τους, χωρίς την παραμικρή έκπτωση, είναι επιτακτική ∙ επιφέρει ζύμωση ζωτικής σημασίας. Η πραγμάτωσή τους ωριμάζει ∙ χαρίζει την απόλαυση μιας μεστότητας, μιας «ολοκλήρωσης».

Στέκεσαι απορημένος μπροστά στο σακίδιο. Τι να πακετάρεις; Κοιτάς τον χάρτη. Πρέπει να τον ξεδιπλώσεις όσο δεν πάει ∙ μέχρι τα ψηλότερά του…
Αρχιπέλαγος Svalbard ∙ αυτό, που ανακάλυψε το 1596 ο Willem Barents αναζητώντας το βορειοδυτικό θαλάσσιο πέρασμα προς Κίνα και Ινδία. Spitsbergen: το νησί, όπου το επίθετο «βορειότερος» είναι κυριολεκτικό. Βορειότερος καταυλισμός, βορειότερο αεροδρόμιο, βορειότερη ορθόδοξη εκκλησία, βορειότερο άγαλμα του Λένιν. Περίπου 1.000 χλμ. από τον Πόλο. Αλάσκα και Σιβηρία; Τις κοιτάς «αφ’ υψηλού»…

Το αρχιπέλαγος και τα νησιά του δεν είναι τόπος διακοπών. Τρεις καταυλισμοί είναι τα ακροτελεύτια σύνορα πολιτισμού προς τον αιώνιο πάγο. Κάποιες στιγμές ακούς ακόμη τα βήματα του Roan Amudsen, ο οποίος ξεκίνησε από εδώ τη μοιραία εξόρμησή του.
Η κορυφή του πλανήτη χαρακτηρίζεται από ακρότητες, όπως ακριβώς επιβάλλονται από την οριακή της θέση. Είναι από εκείνα τα μοναδικά σημεία, όπου επικρατούν με αυστηρότητα και βία συνθήκες τέτοιες, που το ακραίο διατρανώνει με σαφήνεια το ανυπέρβλητο της φύσης. Κάθε ανθρώπινη αλαζονεία σμπαραλιάζεται…

Αυτά τα πιο βόρεια κομμάτια γης χωρίς ιδιαίτερη βάσανο τα λες «απάνθρωπα». Γηγενείς δεν υπάρχουν. Οι κάτοικοι, στην πλειοψηφία τους μετανάστες, οπλοφορούν συνεχώς, ακόμη και μέσα στους καταυλισμούς, αφού τα μέρη αυτά είναι το βασίλειο της απρόβλεπτης πολικής αρκούδας. Από τις πιο γνωστές η ιστορία του κυνηγού Georg Nielsen, ο οποίος εξαφανίστηκε χωρίς ίχνος τα Χριστούγεννα του 1921 έξω από την καλύβα κάποιων συντρόφων του. Γύρω στα 1990 μία σουηδική αποστολή ανακάλυψε το ξεθωριασμένο από τον ήλιο, τον πάγο και τον αέρα τουφέκι του με σφηνωμένο ένα φυσίγγιο στη θαλάμη…

Παγωμένες εκτάσεις ∙ η παρουσία του ανθρώπου ανύπαρκτη. Αέρηδες λυσσομανούν μετατρέποντας τη μέση θερμοκρασία των -20 βαθμών Κελσίου σε αφόρητο αγώνα επιβίωσης. Με κάθε σημείο του σώματος καλυμμένο, η όραση εκσφενδονίζεται αστραπιαία ∙ εκπλήσσεται από την πιο αφιλόξενη εκδοχή της πλάσης. Το όμορφο ξεδιπλώνεται άγριο, μεγαλειώδες, με τρόπο, που η ανάσα σχεδόν στερεύει. Αναπάντεχη μια έλξη, που μόνο η μάνα-γη μπορεί να πλημμυρίσει σε κάθε εσώτερο
Η αρκτική έρημος δεν έχει τίποτε το ηρωικό. Από αυτήν όμως ο νους παρασύρεται ταλαντευόμενος ανάμεσα στην άχλη παγανιστικών μύθων και τη σύμμεικτη αίσθηση απρόσιτων ανερμήνευτων θρυλημάτων. Το πλέον αφιλόξενο και άγονο, το πιο απόμακρο, διεκτραγωδούν με μιας την ύπαρξη και την καλούν να υποκλιθεί στο μερισματικό της. Ο ήλιος ανατέλλει μία μόνο φορά τον χρόνο και για κάποιο διάστημα δε μεσουρανεί, παίζοντας ένα απίθανο κρυφτό με χρυσίζουσες βουνοπλαγιές. Τότε το λευκό δεν είναι άσπρο, αλλά έχει την πιο θελκτική απόχρωση του μπλε. Εκεί ακριβώς το «είναι» ξεχειλώνει σε μια τεράστια χοάνη, που να ρουφήξει θέλει όλα τα γύρω και στο τέλος να απορροφήσει την ίδια της την ύπαρξη ∙ για μια στιγμή το αέναο γίνεται απτό…

Το πιο εμβληματικό όμως είναι, πως εκεί, κάπου πιο βόρεια από τον 78ο παράλληλο, η φύση μιλά ξεκάθαρα, αδυσώπητα: στα μέρη αυτά ταφές δε γίνονται ∙ η μάνα-γη «ξερνάει» τα παιδιά της…

Την ώρα που αποχαιρετούσα την Αρκτική με μια πέτρα της σφιχτά στο χέρι, μια επιγραφή με κέντρισε:
«Ο κόσμος είναι ένα βιβλίο. Αν δεν ταξιδέψεις, μένεις για πάντα στην πρώτη σελίδα».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News