1064
Φωτογράφος κάνει κοντινή λήψη στα γραφεία της Cambridge Analytica, στο Λονδίνο | REUTERS Henry Nicholls

Το μακρύ, βρώμικο χέρι της Cambridge Analytica και πώς έφτανε σε όλο τον κόσμο

Protagon Team Protagon Team 24 Μαρτίου 2018, 08:40
Φωτογράφος κάνει κοντινή λήψη στα γραφεία της Cambridge Analytica, στο Λονδίνο
|REUTERS Henry Nicholls

Το μακρύ, βρώμικο χέρι της Cambridge Analytica και πώς έφτανε σε όλο τον κόσμο

Protagon Team Protagon Team 24 Μαρτίου 2018, 08:40

Οι αμερικανοί ψηφοφόροι σίγουρα έχουν πολλά ερωτήματα αναφορικά με τον ρόλο που φέρεται να διαδραμάτισε στις προεδρικές εκλογές του 2016 η βρετανική Cambridge Analytica (CA). Η εταιρεία αναλύσεων που πρόσφερε τις υπηρεσίες της (και) στο επιτελείο της προεκλογικής εκστρατείας του Ντόναλντ Τραμπ βρέθηκε στη δίνη του κυκλώνα αυτές τις ημέρες, μετά τις αποκαλύψεις περί υφαρπαγής και αθέμιτης εκμετάλλευσης εκατομμυρίων προσωπικών στοιχείων χρηστών του Facebook.

Αλλά η CA και οι δράσεις της δεν αποτελούν ζήτημα μόνον για τους Αμερικανούς. Η εταιρεία έχει δραστηριοποιηθεί σε χώρες όλου του κόσμου -μας πληροφορεί το BBC– όπως η Αυστραλία, η Βραζιλία, η Κένυα, η Νιγηρία, η Ινδία, η Μαλαισία, το Μεξικό αλλά και η Ουκρανία, η Ιταλία, η Τσεχία και η Βρετανία. Ως αποτέλεσμα, σήμερα, πολιτικά πρόσωπα σε αυτές τις χώρες παίρνουν τις απαραίτητες αποστάσεις, ζητώντας τη διερεύνηση της επιχειρηματικής δραστηριότητάς της στις πατρίδες τους.

Η CA ιδρύθηκε το 2013, αλλά είναι θυγατρική της SCL Group, μιας άλλης βρετανικής εταιρείας που λειτουργεί από το 1993. Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην ιστοσελίδα της, η SCL Group έχει διεξάγει «προγράμματα αλλαγής συμπεριφοράς σε περισσότερες από 60 χώρες». Προσδιορίζεται επίσης ότι η εταιρεία προσφέρει στοιχεία, αναλύσεις και στρατηγικές σε «κυβερνήσεις και στρατιωτικές οργανώσεις ανά τον κόσμο».

Περισσότερα στοιχεία για τις τακτικές που ακολουθεί η CA ώστε να επιτύχει τους όποιους σκοπούς της, ήρθαν στο φως χάρη σε έναν δημοσιογράφο του βρετανικού δικτύου Channel 4. Εμφανίστηκε ως εν δυνάμει πελάτης, εκπρόσωπος μιας εύπορης οικογένειας από τη Σρι Λάνκα που επιθυμούσε να αυξήσει την πολιτική της επιρροή. Κατά τις συναντήσεις τους, τις οποίες βιντεοσκόπησε, υψηλόβαθμα στελέχη της CA παρουσίασαν όλο το φάσμα των προσφερόμενων υπηρεσιών.

Μετά τις πρόσφατες αποκαλύψεις, η κριτική εστιάζεται κυρίως στις καταγγελίες περί υφαρπαγής προσωπικών δεδομένων από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αλλά ο Αλεξάντερ Νιξ, εκτελεστικός διευθυντής της CA έως και πριν από λίγες ημέρες, φέρεται να αναγνωρίζει, ο ίδιος, ότι μεταξύ των στρατηγικών που ακολουθούνταν από την εταιρεία για τον επηρεασμό της έκβασης εκλογικών αναμετρήσεων, συμπεριλαμβάνονταν ο σεξουαλικός εκβιασμός και η απόπειρα δωροδοκίας. «Σας παρακαλώ μην δίνεται ιδιαίτερη σημασία σε αυτά που λέω. Απλώς σας δίνω παραδείγματα όλων όσα μπορούν γίνουν και όλων όσα έχουν ήδη γίνει», προσδιόρισε στον συνομιλητή του ο κ. Νιξ.

Η υφαρπαγή της δημοκρατίας στην Κένυα και η νεοαποικιοκρατία των δεδομένων

Ενδεικτική της δράσης της CA είναι η περίπτωση της Κένυας. Τόσο ο Νιξ όσο και ο Μαρκ Τέρνμπουλ, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, αποκάλυψαν πως είχαν αναλάβει μυστικά τη διεξαγωγή των (νικηφόρων) προεκλογικών εκστρατειών του προέδρου της αφρικανικής χώρας Ουχούρου Κενυάτα το 2013 και το 2017. Πέρυσι η εταιρεία αρνήθηκε να εξηγήσει σε κενυάτες δημοσιογράφους ποιος υπήρξε ο ρόλος της κατά την προεκλογική εκστρατεία για τις πρόσφατες προεδρικές εκλογές ενώ στην ιστοσελίδα της υπάρχουν αναφορές μόνον σε κάποιες αναλύσεις στοιχείων και δημοσκοπήσεων που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο των εκλογών του 2013.

Αλλά στο βίντεο του Channel 4, ο  Τέρνμπουλ δηλώνει ξεκάθαρα πως η CA διαδραμάτισε καίριο ρόλο στην προεκλογική εκστρατεία του προέδρου Κενυάτα καθώς «επαναπροσδιορίσαμε την ταυτότητα του κόμματος δύο φορές, επαναδιατυπώσαμε το μανιφέστο του και πραγματοποιήσαμε δύο γύρους των 50.000 δημοσκοπήσεων». Πέρυσι τον Αύγουστο ο Κενυάτα αναδείχτηκε νικητής των εκλογών. Αλλά η αντιπολίτευση αμφισβήτησε το τελικό αποτέλεσμα ενώ στη συνέχεια ακυρώθηκε με απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της χώρας. Προκηρύχθηκαν νέες εκλογές, για τον Οκτώβριο, στις οποίες επικράτησε τελικά ο Κενυάτα, έπειτα, όμως, από την αποχώρηση του κύριου αντιπάλου του Ράιλα Οντίνγκα. Σημειώνεται ότι κατά τη διάρκεια της εκλογικής περιόδου, οι βίαιες συγκρούσεις μεταξύ των δυνάμεων ασφαλείας και των υποστηρικτών της αντιπολίτευσης είχαν ως αποτέλεσμα το θάνατο 92 ανθρώπων.

25 Οκτωβρίου 2017. Ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης στην Κένυα Ράιλα Οντίνγκα ανακοινώνει στους ψηφοφόρους του ότι αποσύρετασι από τον προεκλογικό αγώνα. Η Cambridge Analytica έπαιξε κομβικό ρόλο στην αποδόμηση Οντίγκα, με βρώμικο πόλεμο, όπως αποκάλυψε κενυάτης δημοσιογράφος (φωτό:EPA/Kabir Dhanji)
25 Οκτωβρίου 2017. Ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης στην Κένυα Ράιλα Οντίνγκα ανακοινώνει στους ψηφοφόρους του ότι αποσύρεται από τον προεκλογικό αγώνα. Η Cambridge Analytica έπαιξε κομβικό ρόλο στην αποδόμηση του Οντίγκα, με βρώμικο πόλεμο, όπως αποκάλυψε κενυάτης δημοσιογράφος (φωτό:EPA/Kabir Dhanji)

«Αυτό που ξέρουμε είναι ότι η Cambridge Analytica συνέλαβε στην υφαρπαγή της δημοκρατίας στην Κένυα. Χειραγώγησε ψηφοφόρους με αποκαλυπτικού χαρακτήρα μηνύματα και αμαύρωσε τον Ράιλα Οντίνγκα, παρουσιάζοντάς τον ως βίαιο, διεφθαρμένο και επικίνδυνο», επισήμανε, μεταξύ άλλων ο κενυάτης δημοσιογράφος  Λάρι Μαντόουο  σε μια οργισμένη παρέμβασή του στην Washington Post. «Οι δύο αντίπαλοι μπορεί να τα βρήκαν στη συνέχεια […] αλλά αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι χάθηκαν ζωές αθώων ανθρώπων εξαιτίας μιας διχαστικής προεκλογικής εκστρατείας και πως αναζωπυρώθηκαν φυλετικές διαμάχες με μακροχρόνιες συνέπειες. Είναι εξοργιστικό να ακούμε τον Αλεξάντερ Νιξ να δηλώνει ανάλαφρα ότι τα πράγματα “δεν πρέπει απαραίτητα να είναι αληθή αρκεί να είναι πιστευτά”. Αυτό αποτελεί νεοαποικιοκρατία των δεδομένων (data neocolonialism), πρόκειται για του ίδιου τύπου έξωθεν παρεμβάσεις κατά των οποίων προσποιούνταν ότι τασσόταν ο Κενυάτα», υποστήριξε ο αγανακτισμένος δημοσιογράφος.

Οι «εσωτερικοί δαίμονες» των ψηφοφόρων

Όλοι γνωρίζουν, ωστόσο, ότι η CA δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε η μοναδική εταιρεία που εφαρμόζει ανάλογες πρακτικές. Οι μηχανορράφοι και οι διαστρεβλωτές της αλήθειας υπάρχουν από τότε που υπάρχουν και οι εκλογές. Και δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος λόγος -υποστηρίζει η Washington Post– για να δηλώσουμε με βεβαιότητα ότι οι όποιες ενέργειες της εταιρείας καθόρισαν αποφασιστικά το αποτέλεσμα πρόσφατων εκλογικών αναμετρήσεων ανά τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων της νίκης του Ντόναλντ Τραμπ και της επιτυχίας των υποστηρικτών του Brexit.

«Χρησιμοποιήσαμε το Facebook για να συγκεντρώσουμε τα προφίλ εκατομμυρίων ανθρώπων. Και δημιουργήσαμε μοντέλα για να εκμεταλλευτούμε αυτά που γνωρίζαμε γι' αυτούς» δήλωσε ο γουάιλι (φωτό: REUTERS/ Dado Ruvic File Photo)
«Χρησιμοποιήσαμε το Facebook για να συγκεντρώσουμε τα προφίλ εκατομμυρίων ανθρώπων. Και δημιουργήσαμε μοντέλα για να εκμεταλλευτούμε αυτά που γνωρίζαμε γι’ αυτούς» δήλωσε ο Κρίστοφερ Γουάιλι (φωτό: REUTERS/ Dado Ruvic/ File Photo)

Όπως σημείωσε η αρθρογράφος του Guardian Γκάμπι Χίνσλιφ «το επιχειρηματικό μοντέλο της Cambridge Analytica αποτελεί μια υπερβολική εκδοχή ενός πράγματος που τα κόμματα κάνουν εδώ και χρόνια: εντοπίζουν εν δυνάμει υποστηρικτές, καταρτίζουν λεπτομερείς εκθέσεις όσον αφορά το τι τους διεγείρει, και συντάσσουν στοχευμένα μηνύματα για κάθε διαφορετική ομάδα ανάλογα με το τι θέλουν να ακούσουν». Αλλά πρόσθεσε πως η επιθετική υφαρπαγή εκατομμυρίων δεδομένων ενδέχεται να αποτελέσει ένα «σημείο καμπής». Γιατί, όπως αποκάλυψε ο Κρίστοφερ Γουάιλι, πρώην εργαζόμενος της CA, στον Observer, «χρησιμοποιήσαμε το Facebook για να συγκεντρώσουμε τα προφίλ εκατομμυρίων ανθρώπων. Και δημιουργήσαμε μοντέλα για να εκμεταλλευτούμε αυτά που γνωρίζαμε γι’ αυτούς και να στοχεύσουμε τους εσωτερικούς δαίμονες τους». 

Πάντως η εταιρεία αρνείται τους ισχυρισμούς του Γουάιλι, υποστηρίζοντας ότι διέγραψε όλα τα στοιχεία που έλαβε από το Facebook μόλις αποκαλύφτηκε ο τρόπος με τον οποίο είχαν συγκεντρωθεί. «Τα εν λόγω στοιχεία του Facebook δεν χρησιμοποιήθηκαν από την Cambridge Analytica στο πλαίσιο των υπηρεσιών που παρασχέθηκαν για την προεκλογική εκστρατεία του Ντόναλντ Τραμπ. Ούτε στοχευμένες διαφημιστικές εκστρατείες πραγματοποιήθηκαν για αυτόν τον πελάτη», τόνισε σε ανακοίνωσή της, κατηγορώντας ταυτόχρονα το Channel 4 για «παγίδευση και παραποίηση». 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News

Διαβάστε ακόμη...

Διαβάστε ακόμη...