Πώς αισθάνεται άραγε μια γυναίκα, το πρόσωπο της οποίας χρησιμοποιείται για απάτες διαδικτυακού ρομάντζου; Η Βανέσα λαμβάνει καθημερινά μηνύματα από μοναχικούς άντρες που πιστεύουν ότι έχουν δημιουργήσει online σχέση μαζί της. Δεν τους γνωρίζει, δεν τους έχει δει ποτέ ούτε στην πραγματικότητα, ούτε ψηφιακά, αλλά κάποιοι εξ αυτών πιστεύουν ότι είναι μέχρι και παντρεμένοι μαζί της!

Το εύρος του θυμού τους αγγίζει τα όρια του εκφοβισμού. Την κατηγορούν ότι καταχράστηκε τα χρήματά τους, τα οποία της έστειλαν για τα καθημερινά της έξοδα ή για έξοδα νοσηλείας συγγενών της. Η Βανέσα ζει καθημερινά έναν καφκικό εφιάλτη, βασισμένο σε μια δημοφιλή απάτη. Οι φωτογραφίες και τα βίντεο της –προερχόμενα από την προηγούμενη ζωή της, ως πορνοστάρ– έχουν χρησιμοποιηθεί ως δόλωμα σε διαδικτυακές ρομαντικές απάτες που χρονολογούνται από τα μέσα της δεκαετίας του 2000.

Τα θύματα εκβιάστηκαν μέσω πλαστών διαδικτυακών προφίλ που χρησιμοποιούσαν το όνομα ή το πορτρέτο της Βανέσα, σε ένα είδος ρομαντικής απάτης που αποκαλείται «catfishing». Η πλημμύρα των μηνυμάτων που περιείχαν ιστορίες για χαμένα χρήματα και κατεστραμμένες ζωές έχουν αρχίσει να επηρεάζουν άσχημα την ψυχολογία της νεαρής γυναίκας.

«Αρχισα να πέφτω σε κατάθλιψη και να κατηγορώ τον εαυτό μου. Σκεφτόμουν ότι αν δεν υπήρχαν οι φωτογραφίες μου εκεί έξω, αυτοί οι άνδρες ίσως να μην έπεφταν θύματα εξαπάτησης» λέει η Βανέσα, της οποίας το επώνυμο αποκρύπτει το podcast του BBC News για να προστατεύσει την ταυτότητά της.

Για περίπου οκτώ χρόνια η ίδια εργαζόταν ως «camgirl», μεταδίδοντας ακατάλληλο πορνογραφικό υλικό με πρωταγωνίστρια την ίδια, «ζωντανά» στο Διαδίκτυο μέσω web κάμερας. Επειδή ήταν λίγο ντροπαλή όταν ξεκίνησε, αποφάσισε να δημιουργήσει ένα alter ego με το όνομα Τζανέσα Μπραζίλ. «Δεν είμαι πραγματικά εγώ, είναι η Τζανέσα, οπότε δεν θα ντραπώ», σκέφτηκε.

Επέλεξε το επώνυμο Μπραζίλ, όχι μόνο επειδή γεννήθηκε στη Βραζιλία, αλλά και επειδή είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς όρους αναζήτησης στο Διαδίκτυο. Ηταν μια σοφή επαγγελματική απόφαση. «Μισώ αυτό το όνομα» λέει τώρα. «Αλλά με βοήθησε να γίνω δημοφιλής πολύ γρήγορα». Για ένα διάστημα τα πράγματα κυλούσαν εξαιρετικά για την ίδια.

Η Βανέσα απολάμβανε τη σχέση με τους θαυμαστές της, οι οποίοι πλήρωναν έως και 22 ευρώ το λεπτό για να την παρακολουθήσουν και να αλληλεπιδράσουν μαζί της. «Ηθελα να τους ευχαριστήσω. Ηθελα να διασκεδάσω μαζί τους. Και σύντομα εθίζονταν στις συνομιλίες μας», αποκαλύπτει.

Στο απόγειο της καριέρας της ισχυρίζεται ότι κέρδιζε περίπου ένα εκατομμύριο δολάρια τον χρόνο. Η Τζανέσα είχε τη δική της ιστοσελίδα, ένα επιτυχημένο επιχειρηματικό brand name και μια ζωντανή διαδικτυακή παρουσία. Ομως, το 2016, το διαδικτυακό προφίλ της ξαφνικά εξαφανίστηκε. Το BBC χρειάστηκε εννέα μήνες για να καταφέρει να ανακαλύψει την τοποθεσία της.

Οταν τελικά το podcast του BBC News την εντόπισε και μίλησε με τη Βανέσα στο λιτό διαμέρισμά της στην ανατολική ακτή των ΗΠΑ, τους είπε ότι ένας λόγος που σταμάτησε να παρέχει διαδικτυακό περιεχόμενο ήταν για να προσπαθήσει να σταματήσει τις ηλεκτρονικές απάτες των επιτήδειων. «Δεν θέλω πλέον να τους δώσω τη δύναμη να χρησιμοποιήσουν οτιδήποτε δικό μου ποτέ ξανά», εξηγεί.

Η Βανέσα αντιλήφθηκε για πρώτη φορά ότι απατεώνες προσποιούνταν πως ήταν εκείνη, όταν ένας άνδρας δημοσίευσε στο chat μιας ζωντανής εκπομπής της τον ισχυρισμό ότι ήταν ο σύζυγός της και του είχε υποσχεθεί πως θα σταματήσει να εκδίδεται μπροστά στην κάμερα. Σκέφτηκε ότι ήταν φάρσα, αλλά του ζήτησε να της στείλει email.

Περισσότερα θύματα εμφανίστηκαν με παρόμοιες ιστορίες, δημοσιεύοντας σχόλια κατά τη διάρκεια των εκπομπών της και ζητώντας της να αποδείξει την ταυτότητά της. Παράλληλα, εμφανίστηκαν απατεώνες με περίεργα αιτήματα για αυτήν –όπως να φορέσει ένα κόκκινο καπέλο–, εικόνες που στη συνέχεια χρησιμοποιούσαν για να ξεγελάσουν τα θύματά τους.

Τα συνεχή σχόλια, τα email και η τεταμένη ατμόσφαιρα άρχισαν να επηρεάζουν τις επαγγελματικές επιδόσεις της. «Ηταν ένας εφιάλτης» λέει η Βανέσα. «Αλλά ένιωθα άσχημα για αυτούς τους τύπους. Τι μπορούσα να κάνω;» Στην αρχή προσπάθησε να απαντά σε κάθε email που λάμβανε, διαδικασία που απαιτούσε αρκετές ώρες καθημερινώς.

Λέει ότι ο τότε σύζυγός της, ο οποίος ήταν και μάνατζέρ της, άρχισε επίσης να παρακολουθεί τα μηνύματα. Είπε στα θύματα της απάτης ότι ο ίδιος και η Βανέσα δεν ήταν υπεύθυνοι για τα χρήματα που είχαν χάσει οι εξαπατημένοι. «Αν ήμουν αποδέκτης των χρημάτων που έστελναν αυτοί οι άνθρωποι σε όλους αυτούς τους απατεώνες, θα ήμουν δισεκατομμυριούχος σήμερα, δεν θα καθόμουν εδώ στο διαμέρισμά μου», εξηγεί.

Η Βανέσα πιστεύει ότι είναι στη φύση πολλών ανδρών να θέλουν να φροντίζουν τις γυναίκες, γεγονός που εξηγεί γιατί καταλήγουν να στέλνουν χρήματα σε κάποια που δεν έχουν γνωρίσει. «Ακόμα και αν δεν έχουν τα χρήματα, δηλώνουν πρόθυμοι να τα δώσουν, απλώς για να νιώσουν ότι τους αγαπούν» λέει.

Πρόκειται για μια δημοφιλή και επιτυχημένη απάτη, σημειώνει η δρ Ανουνσούλ Ρέτζι, εμπειρογνώμονας ποινικής δικαιοσύνης από τη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ, που έχει μελετήσει πολλές διαδικτυακές ρομαντικές απάτες. Ισχυρίζεται ότι τα μηνύματα στέλνονται συχνά από εγκληματικά δίκτυα που εργάζονται σε ομάδες, οι οποίες «καλλιεργούν» συστηματικά τα θύματά τους, μοιράζοντας εικόνες και πληροφορίες.

Εχει βρει μέχρι και εγχειρίδια που χρησιμοποιούν – πρακτικούς οδηγούς «know how», που αναφέρουν μεταξύ άλλων και δικαιολογίες για να αποφύγουν ένα απευθείας τηλεφώνημα με το θύμα, που θα μπορούσε να τους εκθέσει. Οι απάτες ακολουθούν ένα συγκεκριμένο μοτίβο:  βομβαρδισμό εκδηλώσεων αγάπης, απειλές για χωρισμό και στη συνέχεια αιτήματα για οικονομική βοήθεια, για να επιτρέψουν, υποτίθεται, στο ζευγάρι να είναι, επιτέλους, μαζί.

Οι τακτικές είναι τόσο τυποποιημένες ώστε να είναι ανατριχιαστικά οικείες σε οποιονδήποτε έχει τύχει να βρεθεί στην άλλη άκρη μια τέτοιας επαφής, αλλά λειτουργούν. «Ως ανθρώπινα όντα είμαστε φτιαγμένοι να βοηθάμε ο ένας τον άλλον. Ετσι είμαστε φτιαγμένοι», εξηγεί η δρ Ρέτζι.

Η Βανέσα λέει ότι μισεί αυτές τις σκληρές τακτικές απάτης. «Δείχνουν αγάπη και μετά την αφαιρούν. Τα παιδιά απελπίζονται και είναι πρόθυμοι να κάνουν τα πάντα για να την πάρουν πίσω», εξηγεί. Το 2016 δεν άντεξε άλλο και αποφάσισε να τα παρατήσει. Μάζεψε τα πράγματά της, παράτησε το σπίτι και τον σύζυγό της και έφυγε για μια νέα ζωή. Πλέον εκπαιδεύεται ως θεραπεύτρια και γράφει τα απομνημονεύματά της – επιχειρώντας να ανακτήσει τον έλεγχο της δικής της ιστορίας.

Η Βανέσα δεν έχει απευθυνθεί ποτέ στις Αρχές για να αναφέρει την απάτη που παίζεται με τη χρήση της εικόνας της. Δεν πιστεύει ότι θα έπαιρναν στα σοβαρά τα παράπονά της. «Θα με βλέπουν σαν κοινή πορνοστάρ και θα με περιγελούν κατά πρόσωπο», ισχυρίζεται. Με τα χρόνια έχει γίνει πιο ανθεκτική. Γνωρίζει ότι οι απατεώνες μπορεί να μη σταματήσουν ποτέ να προσποιούνται ότι είναι εκείνη, αλλά καταλαβαίνει γιατί κάποια θύματα θα πιάνονται πάντα στην παγίδα.

«Στα ερωτικά ζητήματα μπορούμε να είμαστε τόσο χαζοί» λέει. «Ξέρω, έχω βρεθεί και εγώ σε αυτή την κατάσταση. Σκέφτομαι, “Διάολε! Είμαι πιο έξυπνη για να πέσω σε τέτοια παγίδα!”. Ομως, μπορεί να συμβεί, τελικά, σε όλους μας».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News