Ολα ξεκίνησαν με έναν άνθρωπο και δυο ελέφαντες.

Ο προγραμματιστής Τζουντ Καρίμ έχει επισκεφτεί μαζί με έναν φίλο του τον ζωολογικό κήπο του Σαν Ντιέγκο στην Καλιφόρνια.

Ο Καρίμ ζητάει από τον φίλο του να τον τραβήξει με την κάμερα την ώρα που από πίσω οι δυο ελέφαντες τρώνε και κάνουν βόλτες στο κλουβί τους.

«Το ωραίο είναι ότι έχουν πραγματικά μακριές προβοσκίδες», ακούγεται να λέει ο Καρίμ στο σύντομο βίντεο.

Λίγες ώρες μετά, με αυτό το κατά γενική ομολογία βαρετό, αλλά απαραίτητο, για πιλοτικούς λόγους, παρθενικό βίντεο στο YοuΤube, ο Καρίμ έδινε το εναρκτήριο λάκτισμα σε έναν ιστότοπο που άλλαξε τη (διαδικτυακή) ζωή όλων μας.

Το ημερολόγιο μπορεί να έδειχνε 23 Απριλίου του 2005, αλλά οι βάσεις για το YouTube είχαν τεθεί δυο μήνες νωρίτερα: στις 14 Φεβρουαρίου του ίδιου έτους, ο σχεδιαστής ιστοσελίδων Τσαντ Χάρλεϊ και οι προγραμματιστές Στιβ Τσεν και Τζουντ Καρίμ, πρώην υπάλληλοι της PayPal, έγιναν οι εμπνευστές και ταυτόχρονα οι συνιδρυτές του νέου ιστοτόπου που επέτρεπε την κοινοποίηση, την αποθήκευση, την αναζήτηση και κυρίως την αναπαραγωγή ψηφιακών βίντεο και ψηφιακών ταινιών.

Και μπορεί το YouΤube στην αρχή τουλάχιστον να αποτέλεσε το βήμα για το «ανέβασμα» δεκάδων βίντεο με «ερασιτεχνικό» περιεχόμενο από ανώνυμους χρήστες του Διαδικτύου, ωστόσο σε λιγότερο από 2-3 χρόνια ο ιστότοπος γιγαντώθηκε τόσο πολύ, ώστε εξελίχθηκε τάχιστα σε έναν κολοσσό ψηφιακών βίντεο και ταινιών και αποτελεί σήμερα υπερδύναμη στον κόσμο της ψηφιακής ψυχαγωγίας.

Σε αυτό φυσικά συνετέλεσε και η δυνατότητα εμφάνισης των προβολών σε κάθε βίντεο, που υπήρξε καθοριστική για την οικονομική βιωσιμότητα του ιστοτόπου: όσο περισσότεροι έβλεπαν το βίντεό σου, τόσο περισσότερο μπορούσες να «κεφαλαιοποιήσεις» την επιτυχία του μελλοντικά.

Και όσο πιο δημοφιλής χρήστης ήσουν, τόσο περισσότεροι σε «ακολουθούσαν» περιμένοντας το επόμενο βίντεό σου.

Στο παιχνίδι μπήκαν κατόπιν όχι μόνο απλοί χρήστες και επίδοξοι μελλοντικοί «ΥouΤubers», αλλά και κωμικοί, ηθοποιοί, μπάντες ή καλλιτέχνες που μπορούσαν να μοιραστούν τα τραγούδια ή την πρόζα τους με εκατομμύρια ακόμα ανθρώπους.

Κάπως έτσι, επινοήθηκε και μια νέα λέξη όταν ένα βίντεο κατέληγε να το βλέπουν εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο: «βάιραλ» – viral αγγλιστί.

Τότε ήταν που ξεκινήσαμε να λέμε την έκφραση πως «ένα βίντεο κάνει τον γύρο του Διαδικτύου».

Τα κελεύσματα των καιρών περί όσο το δυνατόν μεγαλύτερης διαδραστικότητας των χρηστών στο Διαδίκτυο είχαν εισακουστεί και οι εμπνευστές του σύντομα έγιναν δισεκατομμυριούχοι.

Τον Οκτώβριο του 2006, το YouTube εξαγοράστηκε από την Google με ανταλλαγή μετοχών αξίας 1,65 δισ. δολαρίων και στα τέλη του 2006 ανακηρύχθηκε «Εφεύρεση της Χρονιάς» από το περιοδικό Time.

Η άνοδος του νέου Μέσου (που, για όσους το είχαν καταλάβει νωρίς, ήταν το μήνυμα…) ήταν μετεωρική και πολλά κινηματογραφικά στούντιο, βλέποντας τη δημοφιλία του, δέχτηκαν να αναπαράγονται στην πλατφόρμα ολόκληρες ταινίες και τηλεοπτικές εκπομπές.

Στην πορεία ήρθαν και τα πρώτα βίντεο σε «ζωντανή μετάδοση» στο YouΤube: η συναυλία των U2 το 2009 και η συνέντευξη του Μπαράκ Ομπάμα τον Φεβρουάριο του 2010.

Σημαντική χρονιά για το YouTube Live ήταν το 2012, όταν όχι μόνο ξεκίνησε τις πρώτες εκπομπές σε real time στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012 στο Λονδίνο, αλλά τρεις μήνες μετά, τον Οκτώβριο, περισσότεροι από οκτώ εκατομμύρια άνθρωποι παρακολούθησαν το παράτολμο άλμα του αλεξιπτωτιστή Φέλιξ Μπάουμγκάρτνερ από το Διάστημα στη γήινη ατμόσφαιρα.

Η σημαντικότερη, ωστόσο, καινοτομία του νέου Μέσου ήταν η δημιουργία ενός νέου επαγγέλματος: αυτό του YouΤuber και μετέπειτα influencer.

Ο οποιοσδήποτε vlogger με μια κάμερα και λίγο χρόνο στη διάθεσή του, μπορούσε να γίνει ο «βασιλιάς» του Διαδικτύου και τα βίντεο του YouTube έγιναν η νέα διαφημιστική «Γη της Επαγγελίας».

Πλέον, το YouΤube μπορεί να επαίρεται πως έχει δύο εκατομμύρια ενεργούς χρήστες τον μήνα, όταν το 2014 δεν ήταν ούτε οι μισοί.

Πριν από μερικές εβδομάδες, η εταιρεία Alphabet (στην οποία ανήκει η πλατφόρμα) έδωσε για πρώτη φορά στη δημοσιότητα σχετικά στοιχεία: το 2019 τα έσοδα από τις διαφημίσεις στο YouΤube ανήλθαν στα 15 δισ. ευρώ!

Οι αρνητικές πτυχές του φαινομένου

Oσο δημοφιλές είναι το μέσο, όμως, άλλο τόσο η επιτυχία του αυτή επισκιάζεται από την κριτική που δέχεται για την παντελή έλλειψη ελέγχου του περιεχομένου του, για τη διάδοση προπαγάνδας και εξτρεμισμού και την προώθηση προσβλητικών, ρατσιστικών ή ακόμη και παράνομων βίντεο με θέμα αυτοκτονίες, δολοφονικές επιθέσεις, έως και παιδική πορνογραφία.

«Ξέρω ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε καλύτερα. Φτάνουμε σε σημείο όπου έχουμε λύσει πολλά από αυτά τα προβλήματα και έχω την αίσθηση ότι έχουμε σημειώσει ήδη μεγάλη πρόοδο» υποστήριξε πρόσφατα η CEO του YouTube, Σούζαν Βουτζίσκι, προσθέτοντας σχεδόν με παράπονο ότι «πάντα, όλοι θα είναι θυμωμένοι μαζί σου» και επισημαίνοντας ότι οι 300 ώρες βίντεο που ανεβάζουν κατά μέσο όρο οι χρήστες ανά λεπτό καθιστούν τη σχετική προσπάθεια ελέγχου εξαιρετικά δύσκολη.

Από την άλλη, θα αναρωτηθεί κάποιος εύλογα, η εταιρεία βγάζει τόσα δισ. δολάρια τον χρόνο, δεν μπορεί να ρίξει κάποια χρήματα και να προβεί στη χρήση κάποιων έξυπνων αλγόριθμων, οι οποίοι να μπλοκάρουν ή να σταματούν τη διάδοση επίμαχων βίντεο;

Αρκετοί ειδικοί επί της τεχνολογίας αμφιβάλλουν ότι το YouΤube κάνει όντως αρκετά για να θέσει την κατάσταση υπό έλεγχο.

Ειδικά καθώς πριν από μερικούς μήνες, διάφοροι πρώην υπάλληλοι του κολοσσού κατηγόρησαν την πλατφόρμα ότι ο έλεγχος του αναρτώμενου περιεχομένου πάντα θα είναι σε δεύτερη μοίρα…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News