Μπορεί μια βιογραφική ταινία να περιορίζεται σε μόλις πέντε χρόνια της ζωής του πρωταγωνιστή της, ειδικά αν αυτός είναι ο Μπομπ Ντίλαν; «Θεωρητικά ναι, αλλά στην πραγματικότητα όχι» απαντά ο διακεκριμένος ιταλός κριτικός κινηματογράφου Πάολο Μερεγκέτι σε κείμενό του στην Corriere della Sera.

Γιατί αν η νέα ταινία του Τζέιμς Μάνγκολντ παρουσιάζει τα πρώτα χρόνια της εξαιρετικής καριέρας του κορυφαίου δημιουργού (από την επίσκεψή του στον Γούντι Γκάθρι το 1961 στο νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν και όπου έτυχε να συναντήσει και τον Πιτ Σίγκερ, έως το Φεστιβάλ Φολκ Μουσικής του Νιούπορτ το 1965, όπου κατέπληξε τους πάντες παίζοντας τρία τραγούδια με –όχι ακουστική, αλλά– ηλεκτρική κιθάρα), είναι επίσης αλήθεια ότι όσοι δεν γνωρίζουν πολλά για τη ζωή και την καριέρα του Ντίλαν, αφού δουν την ταινία θα έχουν πολλές απορίες.

Πάντως, και μόνο ο τίτλος –«A Complete Unknown»– αποσαφηνίζει ότι το φιλμ δεν υπόσχεται αποκαλύψεις ή ανατροπές για μια προσωπικότητα που είναι επίσης διάσημη για τη «μανία» της με τη διακριτικότητα. Και αυτή η επιλογή, τελικά, αποδεικνύεται εξαιρετικά εύστοχη, σύμφωνα με τον ιταλό κριτικό.

Στις πρώτες σκηνές o μετέπειτα (πολλές δεκαετίες μετά) νομπελίστας τροβαδούρος εμφανίζεται ήδη με την κιθάρα του. Η ταινία δεν μας λέει τίποτα για την οικογένειά του ούτε για το πώς μπήκε η μουσική στη ζωή του: ο Ντίλαν (τον υποδύεται ο Τιμοτέ Σαλαμέ) μεταβαίνει στη Νέα Υόρκη για να συναντήσει τον θρύλο της αμερικανικής φολκ μουσικής Γούντι Γκάθρι (Σκουτ ΜακΝέρι).

Οταν τελικά τον βρίσκει σε ένα νοσοκομείο στο Νιου Τζέρσεϊ, χτυπημένο από νευροεκφυλιστική ασθένεια, ο νεαρός εικοσάχρονος μουσικός τού παίζει μια από τις συνθέσεις του, την εκτιμούν ιδιαιτέρως τόσο ο Γκάθρι όσο και ο Πιτ Σίγκερ (Εντουαρντ Νόρτον), ένας άλλος θρύλος της αμερικανικής φολκ μουσικής, ο οποίος είχε τύχει να επισκεφθεί τον Γκάθρι την ίδια μέρα με τον Ντίλαν.

Χάρη στον Σίγκερ, ο Ντίλαν, αρχικά γνωστός απλά ως Μπόμπι μεταξύ φίλων και γνωστών, αρχίζει να παίζει σε μουσικές σκηνές της φολκ, καταλήγοντας, έπειτα από λίγα χρόνια, να ανεβεί στη σκηνή του Φεστιβάλ Φολκ Μουσικής του Νιούπορτ.

Στο μεταξύ ο Μπομπ γνωρίζει τη Σιλβί (Ελ Φάνινγκ). Στο σενάριο των Τζέιμς Μάνγκολντ και Τζέιμς Κοξ (από το βιβλίο του Ελάιτζ Γουόλντ «Dylan Goes Electric») δεν έχει το όνομα της πρώτης του κοπέλας ονόματι Σουζ Ροτόλο –προφανώς για λόγους ιδιωτικότητας– αλλά πρόκειται για αυτήν. Σε αυτό το σημείο η ταινία αποφεύγει κάθε ηδονοβλεπτικό ολίσθημα: δεν βλέπουμε ούτε ένα φιλί, ούτε τότε ούτε λίγο καιρό αργότερα, όταν στη ζωή του νεαρού Μπομπ Ντίλαν μπαίνει η Τζόαν Μπαέζ (Μόνικα Μπαρμπάρο).

Σε αυτό το πλαίσιο η αφηγηματική δομή της ταινίας είναι προφανής, όπως εξηγεί ο Πάολο Μερεγκέτι: αντί να εικάζονται όλα όσα ο ίδιος ο Ντίλαν δεν θέλησε ποτέ να αφηγηθεί ή να εξηγήσει, απλώς παραλείπονται, και αυτό επιτυγχάνεται με μια αφήγηση μάλλον ελλειπτική, στόχος της οποίας είναι να παρουσιάσει ορισμένες σημαντικές στιγμές της ζωής και της καριέρας του νεαρού Ντίλαν.

Οσο για τα τραγούδια που ακούγονται, από το «Song to Woody» μέχρι τα «Blowin’ in the Wind», «Masters of War», «Like a Rolling Stone» κ.ά., τα ερμηνεύει όλα εξαιρετικά σε playback ο ίδιος ο Σαλαμέ, παίζοντας κιθάρα και φυσαρμόνικα, σαν να ήταν ο ίδιος μουσικός, αντί σταρ του Χόλιγουντ.

Φυσικά, οι γνώστες της ζωής και της καριέρας του Ντίλαν, καθώς και οι λάτρεις των χρονολογιών, θα θυμηθούν βλέποντας την ταινία ότι οι κατηγορίες περί προδοσίας της φολκ μουσικής και στροφής στη ροκ δεν εκτοξεύθηκαν σε βάρος του Ντίλαν («Ιούδα» τον φώναζαν) στις ΗΠΑ, αλλά στο Μάντσεστερ της Αγγλίας, κατά την ευρωπαϊκή περιοδεία του το 1966.

Επισπεύδοντας αυτή την εξέλιξη κατά ένα έτος, με τον Ντίλαν να απογοητεύει τους λάτρεις της φολκ εμφανιζόμενος στο Φεστιβάλ του Νιούπορτ το 1965, οι σεναριογράφοι «αναγκάζουν» τον νεαρό τραγουδοποιό-ποιητή να αξιολογήσει τη μουσική του εξέλιξη με βάση εκείνους που δεν θέλουν να απομακρυνθούν από το παρελθόν, όπως ο Πιτ Σίγκερ και η Τζόαν Μπαέζ, και όποιον τον παρακινεί να αλλάξει πορεία, όπως ο Τζόνι Κας (Μπόιντ Χόλμπρουκ): αυτή η σκηνοθετική επιλογή εξυψώνει την ηλεκτρική στροφή του Μπομπ Ντίλαν σε σχεδόν επαναστατική πράξη.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News