Χαρακτηρίστηκε «υπερόπλο». Εκανε την Ελλάδα, την Ιταλία και άλλες χώρες να πιούν νερό στο όνομά του. Αλλά έκανε και τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε να μην μπορεί να το χωνέψει με τίποτα. Ο λόγος για τον Μάριο Ντράγκι και για την πρόθεσή του να κάνει ό,τι περνά από το χέρι του για να σώσει το ευρώ.

Και τώρα που έφτασε η ώρα η γερμανική Δικαιοσύνη να τον… κρίνει, κέρδισε και σε αυτό το πεδίο μάχης, αφού το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας έκρινε πως δεν γίνεται να ακυρώσει το ΟΜΤ και ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή και ας δούμε τι είναι το ΟΜΤ, τι αποφάσισε η Καρλσρούη και τι σημαίνουν όλα αυτά για την ευρωπαϊκή –αλλά και παγκόσμια- οικονομία.

Τον Ιούλιο του 2012 και μεσούσης της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη, ο πρόεδρος της ΕΚΤ είχε αναφέρει ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα κάνει ό,τι είναι απαραίτητο για να προστατεύσει το κοινό νόμισμα. Μια εβδομάδα μετά, ανακοινώθηκε το πρόγραμμα ΟΜΤ (Outright Monetary Transactions) το οποίο περιλαμβάνει την αγορά κρατικών ομολόγων χωρών της ευρωζώνης με προβλήματα. Στις αρχές Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ αποφάσισε να αγοράζει σε περίπτωση ανάγκης απεριόριστα κρατικά ομόλογα κρατών-μελών που πλήττονται από την κρίση. Η δέσμευση αυτή συνέβαλε τότε καθοριστικά στην επάνοδο της ηρεμίας στις χρηματοοικονομικές αγορές και διασκέδασε τις ανησυχίες για το μέλλον του κοινού νομίσματος.

Οι προσφυγές απορρίφθηκαν. Οπότε, η ΕΚΤ έχει το δικαίωμα σε επείγουσες περιπτώσεις να στηρίζει και με γερμανική συμμετοχή χώρες της ευρωζώνης που πλήττονται οικονομικά αγοράζοντας κρατικά τους ομόλογα

Το πρόγραμμα αυτό δεν έχει εφαρμοστεί ποτέ από εκείνη την στιγμή, αλλά η ανακοίνωσή του ήταν αρκετή να σταθεροποιήσει την κατάσταση. Αρκετοί Γερμανοί προσέφυγαν στη συνέχεια στο συνταγματικό δικαστήριο της χώρας τους εγείροντας θέμα νομιμότητας για τις υπερεξουσίες που απολαμβάνει η ΕΚΤ. Οι επικριτές του προγράμματος θεώρησαν ότι το OMT αντιβαίνει στις ευρωπαϊκές συνθήκες, οι οποίες δεν επιτρέπουν στην ΕΚΤ να προβαίνει σε χρηματοδότηση κρατών. Δεδομένου, όμως, ότι το επίμαχο πρόγραμμα προβλέπει αγορά κρατικών ομολόγων, αυτό, κατά τους επικριτές και προσφεύγοντες, συνεπάγεται αναπόδραστα και χρηματοδότηση των αντίστοιχων κρατών που εκδίδουν τα ομόλογα αυτά.

Και σήμερα ήρθαν τα… μαντάτα, αφού συνεδρίασε το Ανώτατο Δικαστήριο στην Καρλσρούη και έβγαλε απόφαση.

Μια απόφαση που μπορεί μεν να κάνει τον Μάριο Ντράγκι να χαμογελά, ωστόσο ο προβληματισμός για το μέλλον των σχεδίων του παραμένει.

German Court says Bundesbank may take part in #OMT if volume of buys limited and purchases are not announced in advance

— Mauro Ippolito (@MauroIppolito) June 21, 2016

Ουσιαστικά, οι γερμανοί δικαστές ακολούθησαν τη μέση οδό. Αφενός υιοθέτησαν εν μέρει την απόφαση των συναδέλφων τους στο Δικαστήριο της ΕΕ, στο Λουξεμβούργο, οι οποίοι είχαν κρίνει νόμιμο το ΟΜΤ το 2014 και αφετέρου επεσήμαναν τους κινδύνους που θα έχει το ΟΜΤ για διάφορες χώρες και επιμέρους εθνικές τράπεζες. Αφενός δεν διακινδύνευσαν το κύρος τους και την αξιοπιστία τους, δηλαδή, και αφετέρου έμειναν στη «γραμμή» Σόιμπλε και στην απόφαση του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου, το οποίο είχε δικαιώσει όσους έκαναν προσφυγή.

Τι έκαναν, λοιπόν; Ουσιαστικά επικύρωσαν επί της αρχής το ΟΜΤ, έθεσαν, όμως, ρήτρες για την εφαρμογή του.

Στην πράξη, οι προσφυγές απορρίφθηκαν. Οπότε, η ΕΚΤ έχει το δικαίωμα σε επείγουσες περιπτώσεις να στηρίζει και με γερμανική συμμετοχή χώρες της ευρωζώνης που πλήττονται οικονομικά αγοράζοντας κρατικά τους ομόλογα. Κι ας υπάρχει αρκετός σκεπτικισμός στη Γερμανία, ιδιαίτερα στα think tanks και στα ινστιτούτα που επηρεάζουν την πολιτική που ακολουθεί το Βερολίνο.

Whatever #Karlsruhe ruling: #OMT is dead. Hard to imagine scenario of country under ESM program, issuing bonds in market, & needing ECB-OMT.

— Henrik Enderlein (@henrikenderlein) June 21, 2016

Αξίζει να τονιστεί πως αυτή είναι, γενικώς, μία πάγια τακτική που ακολουθεί το Ανώτατο Δικαστήριο της Γερμανίας, με τους δικαστές να μην προβάλουν ποτέ εμπόδια στην πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, διαχρονικά.

Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για το ΟΜΤ

• Προκειμένου να συμμετάσχει η γερμανική Bundesbank στο πρόγραμμα, η ΕΚΤ δεν θα πρέπει να έχει προαναγγείλει τις εκάστοτε αγορές κρατικών ομολόγων στο πλαίσιο του ΟΜΤ
• Η γερμανική κυβέρνηση και το κοινοβούλιο της χώρας θα πρέπει να επιβλέπουν τη διαδικασία και να επεμβαίνουν σε περίπτωση που κριθεί αναγκαίο

Τι σημαίνουν όλα αυτά για την οικονομία

Μπορεί το ΟΜΤ να έχει μείνει… στο ψυγείο και να μην έχει εφαρμοστεί μέχρι στιγμής, ο Μάριο Ντράγκι, ωστόσο, ενισχύεται σημαντικά από τις τελευταίες εξελίξεις.

Η ΕΚΤ αγοράζει, ήδη, ομόλογα κρατών και επιχειρήσεων στο πλαίσιο της πολιτικής ποσοτικής χαλάρωσης, ενώ στα σχέδιά της υπάρχει και ένα πρόγραμμα ύψους 1,7 τρις ευρώ, που αναμένεται να εφαρμοστεί μέχρι τον Μάρτιο του 2017.

Διαβάστε εδώ αναλυτικά την απόφαση.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News