Ενα πλοίο της εταιρείας αποστολών και εξερευνήσεων Eyos Εxpeditions έφτασε προ ημερών στο παγωμένο μεγαθήριο της Ανταρκτικής με την ονομασία A23a,  για να βρει τεράστιες σπηλιές και καμάρες σμιλευμένες στους παγωμένους τοίχους του.

Ο τεράστιος όγκος πάγου διαλύεται από τον θερμότερο αέρα και τα επιφανειακά ύδατα που συναντά στον δρόμο του, καθώς απομακρύνεται αργά από τη Λευκή Ηπειρο. Σύντομα αναμένεται να λιώσει και να εξαφανιστεί.

«Παρατηρήσαμε κύματα ύψους τριών ή τεσσάρων μέτρων να συντρίβονται στο βουνό» λέει στο BBC News ο αρχηγός της αποστολής Ιαν Στράχαν. «Αυτά δημιουργούσαν καταρράκτες πάγου – μια συνεχή κατάσταση διάβρωσης».

Το A23a αποκολλήθηκε από την ακτογραμμή της Ανταρκτικής το 1986, αλλά μόλις πρόσφατα ξεκίνησε μια μεγάλη μετανάστευση. Για περισσότερα από 30 χρόνια ήταν κολλημένο άκαμπτο στις λάσπες του βυθού της Θάλασσας Γουέντελ, σαν ένα στατικό «νησί πάγου» έκτασης περίπου 4.000 τ.χλμ.

Ο παγωμένος κολοσσός παρασύρεται επί του παρόντος στο κυκλικό πολικό ρεύμα της Ανταρκτικής, τη μεγάλη σάρωση νερού που κυκλώνει την ήπειρο κατά τη φορά των δεικτών του ρολογιού. Αυτό το ρεύμα, μαζί με τους δυτικούς ανέμους που επικρατούν, ωθεί τον A23a προς τη γενική κατεύθυνση των Νοτίων Νήσων Ορκνεϊ, που βρίσκονται περίπου 600 χλμ. βορειοανατολικά της άκρης της Ανταρκτικής Χερσονήσου.

Βρίσκεται σταθερά στην τροχιά αυτού που οι επιστήμονες αναφέρουν ως «αλέα παγόβουνου»: την κύρια οδό για την εξαγωγή πάγων από την ήπειρο. Η αλληλεπίδραση των ανέμων, των μετώπων των ωκεανών και των στροβιλισμών θα καθορίσει την ακριβή πορεία του τις επόμενες εβδομάδες, αλλά πολλά από αυτά τα γιγάντια παγόβουνα καταλήγουν να περνούν από τη Νότια Γεωργία, μια βρετανική υπερπόντια επικράτεια.

Η μοίρα τους είναι να κατακερματίζονται και να λιώνουν προς τη λήθη. Η κληρονομιά τους είναι η ζωή των ωκεανών που «σπέρνουν», καθώς αποβάλλουν μεταλλικά θρεπτικά συστατικά που συμπαρασύρουν στο διάβα τους. Από το πλαγκτόν μέχρι τις μεγάλες φάλαινες, όλα τα θαλάσσια πλάσματα επωφελούνται από την γονιμοποιητική επίδραση των πάγων που λιώνουν.

Τώρα η ομάδα Eyos έφτασε αρκετά κοντά στην A23a ώστε να τοποθετήσει εκεί ένα μη επανδρωμένο σκάφος. Οι απότομες, βραχώδεις άκρες του παγόβουνου, ύψους 30 μέτρων, καλύπτονταν από πυκνή ομίχλη. Τα παγόβουνα αυτής της κλίμακας δημιουργούν το δικό τους κλίμα.

«Είχε μια δραματική ομορφιά η φωτογράφιση» λέει στο BBC ο βιντεογράφος της Eyos, Ρίτσαρντ Σάιντι. «Είναι εντυπωσιακά μεγάλο. Στην πραγματικότητα δεν νομίζω ότι μπορούμε να καταλάβουμε πόσο μεγάλο είναι, γνωρίζουμε πόσο μεγάλο είναι μόνο από την επιστήμη. Είναι σίγουρα πολύ μεγάλο για να φωτογραφηθεί. Εκτείνεται όσο πιάνει το μάτι σας και στις δύο κατευθύνσεις».

Οι καταγραφές των δορυφόρων μπορούν να παρακολουθήσουν την κάλυψη της περιοχής του και να μετρήσουν το πάχος του, το οποίο κατά τόπους ξεπερνά τα 300 μέτρα. Οσον αφορά τη μάζα του, δεν απέχει πολύ από ένα τρισ. τόνους, αν και πλέον θα μειώνεται μέρα με τη μέρα.

Το μεγάλο ερώτημα είναι πόσον καιρό μπορεί να επιβιώσει το A23a καθώς απομακρύνεται από τα ψυχρότερα κλίματα της Ανταρκτικής. Οι πιο ήπιες θερμοκρασίες του αέρα δημιουργούν επιφανειακές λίμνες τήξης που στραγγίζουν το παγόβουνο, βοηθώντας στο άνοιγμα των καταγμάτων της επιφάνειάς του.

Αυτές οι θεαματικές επιφανειακές κατακόμβες και καμάρες θα καταρρεύσουν για να αφήσουν εκτεταμένες περιοχές βυθισμένου πάγου, που στη συνέχεια θα ανυψωθούν κάτω από τη δική τους άνωση για να ροκανίσουν τις άκρες του παγόβουνου. Αλλά ένα άλλο μεγάλο κομμάτι πάγου μπροστά από το A23a μπορεί να βοηθήσει την κατανόηση των πιθανοτήτων μακροζωίας του.

Το παγόβουνο D28, γνωστό με το πιο δημοφιλές παρατσούκλι «παγόβουνο τραπεζίτης», κινείται τώρα στον Νότιο Ατλαντικό, περίπου 200 χλμ. βόρεια της Νότιας Γεωργίας. Παρότι έχει χάσει περίπου το ένα τρίτο της έκτασής του μετά την αποκόλλησή του από το στρώμα πάγου Εϊμερι της Ανταρκτικής το 2019, το D28 έχει καταφέρει να διατηρήσει το βασικό, συμπαγές σχήμα του.

Θα μπορούσε άραγε το A23a, με τις δικές του τετράγωνες διαστάσεις, να αποκτήσει μια αντίστοιχη μακροβιότητα; Πολλοί επιστήμονες το πιστεύουν, αλλά μόνο ο χρόνος θα δείξει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News