Το ξενικό λεοντόψαρο «Pterois miles» (ή λεονταρόψαρο ή devil firefish ή common lionfish) είναι τροπικό ψάρι το οποίο κατάγεται από τον Ινδικό Ωκεανό, όπου φτάνει από την Ερυθρά Θάλασσα, τον Περσικό Κόλπο και τη Νότια Αφρική στα δυτικά, μέχρι την Ινδονησία και τη Σουμάτρα, στα ανατολικά. Το είδος εισήλθε στη «γειτονιά» μας, στη Μεσόγειο, μέσω της Διώρυγας του Σουέζ και δεν είναι ένας απλώς «μετανάστης», αφού ο πληθυσμός του δείχνει γρήγορη εξάπλωση για αυτό και κατατάσσεται μεταξύ των χωροκατακτητικών εισβολέων. Υπάρχουν φορές που έχει εντοπιστεί και σε ελληνικά νερά. Στη Μεσόγειο για πρώτη φορά εθεάθη το 1991 στον Κόλπο της Χάιφας, στο Ισραήλ. Οπου κι αν βρεθεί, πάντως, θεωρείται μείζων οικολογική απειλή.

Πρόκειται για ένα σαρκοφάγο και άκρως επιθετικό ψάρι που, δυνητικά, μπορεί να ανατρέψει την ισορροπία των οικοσυστημάτων εκτοπίζοντας τους ροφούς και άλλους θηρευτές που βρίσκονται στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας. Μπορεί, επίσης, να μειώσει τους πληθυσμούς φυτοφάγων ψαριών και να αυξήσει έτσι σε υπερβολικό βαθμό την ανάπτυξη των φυκιών. Μια τέτοια αλλαγή μπορεί, με τη σειρά της, να προσελκύσει κι άλλα χωροκατακτητικά είδη λόγω εξασθένισης της τοπικής χλωρίδας και πανίδας. Μπορεί να φτάσει ακόμα στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας, αφού το αποφεύγουν ακόμα και οι καρχαρίες.

Πάντως, δεν θα πλησιάσει τον άνθρωπο αν ο ίδιος δεν το ενοχλήσει, εκτός και αν πρόκειται για κάποιον δύτη ο οποίος έχει στο δίχτυ του «λιχουδιές», όπως χταπόδια ή άλλα ψάρια που μπορεί να το προελκύσουν. Το ίδιο ισχύει και για τον λαγοκέφαλο, ο οποίος, μάλιστα, δεν είναι καν επικίνδυνος στην επαφή, είναι δηλητηριώδης μόνο όταν καταναλώνεται. Αν, λοιπόν, δείτε το λεοντόψαρο μέσα στο νερό, μη φοβηθείτε, απλώς αποφύγετε να το πλησιάσετε. Ο κίνδυνος, όπως λένε οι ειδικοί, προκύπτει όταν δεν το βλέπουμε και το πατάμε ή ερχόμαστε σε επαφή μαζί του χωρίς να το καταλάβουμε.

Αυτή η επαφή με τον άνθρωπο μπορεί να είναι θανατηφόρα, σε περιπτώσεις που το θύμα υποφέρει από αλλεργίες, έχει επιβαρυμένη υγεία ή είναι παιδί ή ηλικιωμένος. Ακόμα και αν δεν επιφέρει τον θάνατο όμως, το τσίμπημα του λεοντόψαρου μπορεί να προκαλέσει έντονο πόνο, ναυτία, πυρετό, μούδιασμα, δυσκολία στην αναπνοή, διάρροια, ακόμα και προσωρινή παράλυση. Μάλιστα, τα συμπτώματα αυτά μπορούν να διαρκέσουν αρκετές ημέρες.

Δεν γνωρίζουμε ακόμη την πλήρη σύσταση των δηλητηρίων που εκκρίνει το λεοντόψαρο. Ξέρουμε, ωστόσο, ότι είναι πρωτεϊνικής φύσεως και ότι έχουν ακετυλοχολίνη. Πρόκειται για μια ουσία την οποία εκκρίνει σε πολύ μικρές δόσεις και ο ανθρώπινος οργανισμός: είναι ένας νευροδιαβιβαστής που δίνει «σήμα» για την ενεργοποίηση των μυών, εμπλέκεται στη λειτουργία του συμπαθητικού και του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος καθώς και του εγκεφάλου, όπου αλλάζει τον τρόπο επεξεργασίας των πληροφοριών από τα διάφορα εγκεφαλικά συστήματα. Σε μεγάλες δόσεις, ωστόσο, η ακετυλοχολίνη μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνη. Το δηλητήριο του λεοντόψαρου την έχει σε αρκετά υψηλές συγκεντρώσεις και σε συνδυασμό με άλλες ουσίες.

Οι στενοί συγγενείς του λεοντόψαρου που είναι αυτόχθονες στη χώρα μας είναι οι σκορπίνες – γνωστές επίσης και ως σκόρπαινες ή σκορπιοί. Στην Ελλάδα έχουμε έξι είδη, με πιο διαδεδομένα τον κόκκινο σκορπιό (Scorpaena scrofa) και τον μαυροσκορπιό (Scorpaena porcus). Το λεοντόψαρο πρωτοεμφανίστηκε στο Αιγαίο, στη Ρόδο, το καλοκαίρι του 2015. Ενα από αυτά αλιεύθηκε, με δίχτυα, στις 20 Ιανουαρίου 2016 στα ρηχά νερά της περιοχής Φαληράκι κι ένα δεύτερο στη Λίνδο, στις 24 Μαΐου της ίδιας χρονιάς. Επίσης, τον Ιούλιο της περασμένης χρονιάς ένα λεοντόψαρο εντοπίστηκε για πρώτη φορά στη θαλάσσια περιοχή του Αγίου Παντελεήμονα του νομού Λασιθίου, σύμφωνα με τα όσα ανακοίνωσε τότε το Ενυδρείο Κρήτης του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσιών Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ).

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News