Εδώ και δεκαετίες οι επιστήμονες προσπαθούν να… αποφασίσουν αν ισχυρισμοί όπως ότι οι άνδρες είναι «τσακωμένοι» με το multitasking ή ότι οι γυναίκες είναι καλύτερες στην επικοινωνία πηγάζουν από κοινωνικά στερεότυπα ή από τη βιολογία.

Τα τελευταία χρόνια, διάφορες μελέτες έχουν επισημάνει κάποιες διαφορές ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες, τόσο σε επίπεδο φυσιολογίας όσο και στον ψυχισμό. Αυτές οι διαφορές –που μέχρι πρότινος δεν είχαν διερευνηθεί– θα μπορούσαν να εξηγήσουν την ευαισθησία απέναντι σε ασθένειες, αλλά και το… μυστήριο γιατί οι γυναίκες ζουν περισσότερο από τους άνδρες (σε όλον τον κόσμο οι γυναίκες ζουν τουλάχιστον πέντε χρόνια περισσότερο).

Οπως εξηγεί στην Telegraph ο γενικός ιατρός Ζίαντ Τουκμάχι, η πιο προφανής (και εμφανής) διαφορά είναι, φυσικά, τα όργανα αναπαραγωγής, εσωτερικά και εξωτερικά: «Οι άνδρες έχουν προστάτη, που έχει βασικό ρόλο στη σεξουαλική λειτουργία και στην αναπαραγωγή, ενώ οι γυναίκες έχουν ωοθήκες».

 

Ολα ξεκινούν από το κεφάλι

Πέρα από αυτά τα προφανή, η επιστήμη έχει επιβεβαιώσει ότι ο εγκέφαλος λειτουργεί διαφορετικά στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες.

Η Telegraph αναφέρει μια μελέτη του Πανεπιστημίου Στάνφορντ που δημοσιεύθηκε πριν από λίγες ημέρες στο Proceedings of the National Academy of Sciences. Συγκρίνοντας μαγνητικές τομογραφίες ανδρικών και γυναικείων εγκεφάλων, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι στις γυναίκες οι πιο δραστήριες περιοχές αφορούσαν το μεταιχμιακό σύστημα, δίκτυα εγκεφάλου που εμπλέκονται στην ενδοσκόπηση και στην επεξεργασία σκέψεων και συναισθημάτων.

Προηγούμενη παρόμοια έρευνα είχε δείξει ότι οι γυναίκες διαθέτουν κατά μέσο όρο μεγαλύτερη ενσυναίσθηση και οξυδέρκεια, ενώ έχουν πιο αναπτυγμένη εσωτερική σκέψη.

Οι επιστήμονες, γράφει η Telegraph, θεωρούν ότι οι διαφορές στην εγκεφαλική λειτουργία πιθανώς σχετίζονται και με το γεγονός ότι οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες σε ψυχικές διαταραχές. Εχουν τουλάχιστον διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν κατάθλιψη, ενώ είναι και πολύ πιο ευάλωτες στις διατροφικές διαταραχές, σε σύγκριση με τους άνδρες.

Ωστόσο, όπως εξηγεί στην Telegraph η καθηγήτρια Μελίσα Χάινς, διευθύντρια του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Φύλου, στο Κέιμπριτζ, δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρο αν ο γυναικείος και ο ανδρικός εγκέφαλος λειτουργούν έτσι από τη φύση τους ή αν «εκπαιδεύτηκαν» να λειτουργούν κατ’ αυτόν τον τρόπο λόγω των κοινωνικών στερεοτύπων που επιτάσσουν συγκεκριμένους «ρόλους» για το κάθε φύλο. «Οι διαφορές υπάρχουν, αλλά ακόμη δεν ξέρουμε πώς προέκυψαν», λέει η Χάινς.

 

Μεγαλύτερη καρδιά και πνεύμονες

Υπάρχουν, φυσικά, και μια σειρά από ανατομικές διαφορές ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες. Οι άνδρες τείνουν να έχουν μεγαλύτερη (σε μέγεθος) καρδιά και μεγαλύτερο όγκο πνευμόνων. «Επειδή οι άνδρες έχουν περισσότερη μυϊκή μάζα από τις γυναίκες, ορισμένα όργανα που περιέχουν μυς, όπως η καρδιά, τείνουν να είναι λίγο μεγαλύτερα» σημειώνει ο δρ Τουκμάχι.

Και επειδή είναι μικρότερη σε μέγεθος, η γυναικεία καρδιά χτυπά πιο γρήγορα, ώστε να αντλεί την απαραίτητη ποσότητα αίματος για τη σωστή λειτουργία όλων των συστημάτων του οργανισμού της.

Στοιχεία της περίφημης κλινικής Mayo, τα οποία επικαλείται η Telegraph, αναφέρουν ότι λόγω αυτής της ανατομικής διαφοράς, οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες απέναντι στις επιπτώσεις του στρες, αλλά και του καπνίσματος στο καρδιαγγειακό σύστημα.

Πώς χτίζονται οι μύες και οι αθλητικές επιδόσεις

Η έναρξη της εφηβείας απελευθερώνει ένα «τσουνάμι» τεστοστερόνης που αυξάνει τη μυϊκή μάζα στους άνδρες σημαντικά περισσότερο από τις γυναίκες, ιδιαίτερα στο πάνω μέρος του σώματος. Φαίνεται όμως πως και η σύσταση των μυών είναι διαφορετική στα δύο φύλα.

Eτσι, οι μυϊκές ίνες των ανδρών είναι μεγαλύτερες και συστέλλονται ταχύτερα, ενώ οι μύες των γυναικών αποτελούνται από μικρότερες ίνες βραδύτερης συστολής. Αυτό κάνει τις γυναίκες πιο κατάλληλες για δραστηριότητες και αθλήματα αντοχής, όπως το κολύμπι, η ποδηλασία και τα δρομικά αγωνίσματα αντοχής.

 

Αποθήκευση λίπους και ορμονικές διαταραχές

Οι γυναίκες έχουν γενικά πολύ υψηλότερο ποσοστό σωματικού λίπους σε σύγκριση με τους άνδρες, και το αποθηκεύουν σε διαφορετικές περιοχές. Οι άνδρες τείνουν να αποθηκεύουν λίπος στην περιοχή της κοιλιάς, ενώ το γυναικείο σώμα συσσωρεύει λίπος γύρω από τους γοφούς και το άνω μέρος των μηρών.

Και επειδή οι άνδρες είναι σχεδιασμένοι με λιγότερο λίπος, επηρεάζονται πιο εύκολα από τις αλλαγές που σχετίζονται με την αυξομείωση του βάρους και την ορμονική ισορροπία. «Ο λιπώδης ιστός γύρω από την κοιλιά μπορεί να μετατρέψει την τεστοστερόνη σε οιστρογόνο. Ετσι, οι άνδρες που παίρνουν βάρος από τη μέση ηλικία και μετά, κινδυνεύουν να βρεθούν αντιμέτωποι με ορμονική ανισορροπία και με διαταραχές στη σεξουαλική λειτουργία» εξηγεί στην Telegraph ο δρ Μάεν Αλ Μράιατ, ενδοκρινολόγος στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Σαουθάμπτον, που είναι ενταγμένο στο βρετανικό ΕΣΥ.

 

Η φωνή και το ροχαλητό

Οι άνδρες έχουν πολύ πιο χοντρές φωνητικές χορδές, που φτάνουν σε μήκος έως και τα 25 mm, ενώ οι γυναικείες φωνητικές χορδές είναι πιο λεπτές και δεν ξεπερνούν σε μήκος τα 17,5 mm. Αυτό επηρεάζει το ύψος της φωνής και γι’ αυτό οι ενήλικες ανδρικές φωνές είναι συνήθως πιο βαθιές.

Οι άνδρες έχουν επίσης πολύ μεγαλύτερους ανώτερους αεραγωγούς, γεγονός που διπλασιάζει την πιθανότητα να ροχαλίζουν ενώ κοιμούνται. Για τον ίδιο λόγο οι άνδρες είναι πιο ευάλωτοι στο να εμφανίσουν υπνική άπνοια, μια σοβαρή κατάσταση που αυξάνει τον κίνδυνο χρόνιων παθήσεων και διαταράσσει μια σειρά από συστήματα του οργανισμού.

 

Γερά οστά

Στο μυοσκελετικό σύστημα οι άνδρες φαίνεται πως έχουν πλεονέκτημα. Εκτός από τους μεγαλύτερους μύες, έχουν και πιο πυκνά και ισχυρότερα οστά, τένοντες και συνδέσμους, λόγω των υψηλότερων επιπέδων τεστοστερόνης.

Από την άλλη, τα οιστρογόνα εμπλουτίζουν τα γυναικεία οστά με ωφέλιμα στοιχεία, π.χ. μέταλλα. Οταν όμως σταματά η παραγωγή τους, κατά την εμμηνόπαυση, μπορεί να υπάρξει ταχεία απώλεια οστικής μάζας, που οδηγεί σε οστεοπόρωση και κατάγματα. Και οι άνδρες έχουν οστική απώλεια, αλλά με πιο αργούς ρυθμούς και συνήθως μετά τα 70.

 

Κύματα ορμονών

Οι διακυμάνσεις στα επίπεδα των ανδρικών και γυναικείων ορμονών μπορούν να επηρεάσουν την ευαισθησία απέναντι σε διαφορετικά προβλήματα υγείας. Οι άνδρες τείνουν να εκδηλώνουν καρδιοπάθεια πολύ νωρίτερα από τις γυναίκες, κάτι που πιστεύεται ότι προκαλείται από το γεγονός ότι οι γυναίκες έχουν υψηλότερα επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης: και τα δύο έχουν προστατευτική επίδραση στην καρδιά.

Την ίδια ώρα, τα «κύματα» ορμονών έχουν επίπτωση και στην κοινωνική συμπεριφορά των δύο φύλων. Η ωκυτοκίνη, για παράδειγμα, κάνει τις γυναίκες να δένονται και να κάνουν πιο εύκολα φιλίες, ενώ στους άνδρες η ίδια ορμόνη ενισχύει την ανταγωνιστικότητα.

Είναι αλήθεια η… ανδρική γρίπη;

Ολοι έχουμε τουλάχιστον μία εμπειρία κάποιου μικρού ή μεγαλύτερου άνδρα με… δέκατα και βηχαλάκι που βλέπει τη ζωή να περνάει καρέ-καρέ μπροστά από τα μάτια του… Στα αγγλικά, μάλιστα, υπάρχει και ειδική φράση που περιγράφει την κατάσταση: ανδρική γρίπη (man flu)!

Η επιστήμη, πάντως, αναγνωρίζει ότι οι άνδρες είναι πιο ευάλωτοι στις λοιμώξεις που κυκλοφορούν ανά εποχή, ενώ οι γυναίκες φαίνεται να έχουν καλύτερη ανοσοαπόκριση.

Η Telegraph αναφέρει ως παράδειγμα τον πρώτο χρόνο της πανδημίας Covid-19: μεταξύ Μαρτίου 2020 και Ιανουαρίου 2021, σε όλη την Αγγλία και την Ουαλία τα θύματα του κορονοϊού ήταν κατά 18% περισσότερο άνδρες.

Εκείνη την εποχή, ο καθηγητής Φίλιπ Γκούλντερ, ανοσολόγος στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, είχε δηλώσει ότι μέσα από την πανδημία οι επιστήμονες είχαν αρχίσει να κατανοούν και να συνειδητοποιούν καλύτερα τις σημαντικές διαφορές μεταξύ του ανοσοποιητικού συστήματος των ανδρών και των γυναικών.

«Η ανοσολογική απόκριση, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής, στα εμβόλια και στις λοιμώξεις, είναι συνήθως πιο επιθετική και πιο αποτελεσματική στις γυναίκες. Διάφοροι παράγοντες συμβάλλουν σε αυτό. Ενας από αυτούς είναι το διπλό χρωμόσωμα Χ, το οποίο κουβαλάει μερικά πολύ κρίσιμα για το ανοσοποιητικό γονίδια» εξηγεί σήμερα ο Γκούλντερ.

Ετσι, οι γυναίκες, ενώ έχουν πιο ισχυρή άμυνα, ταυτόχρονα είναι και πιο επιρρεπείς στα αυτοάνοσα νοσήματα – που εκδηλώνονται όταν η άμυνα του οργανισμού στρέφεται κατά του εαυτού της.

Το δέρμα και ο χαλασμένος «θερμοστάτης»

Εδώ η επιστήμη δικαιώνει κάθε γυναίκα που έχει βρεθεί «υπόλογη» για τα παγωμένα πόδια της!

Το δέρμα των ανδρών είναι περίπου 25% παχύτερο από το γυναικείο και αυτό, σε συνδυασμό με τον υψηλότερο μεταβολικό ρυθμό εν ώρα ανάπαυσης –λόγω της μεγαλύτερης μυϊκής μάζας– σημαίνει ότι οι άνδρες αισθάνονται λιγότερο το κρύο.

Αυτό θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κάθε φορά που μια γυναίκα ανεβάζει λίγο τη θερμοκρασία στο καλοριφέρ…

Παραδείγματα βγαλμένα από τη ζωή

Το σαβουάρ βιβρ του δρόμου: Μια μελέτη νευροεπιστημόνων από το Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια διαπίστωσε ότι ο κογχομετωπιαίος φλοιός (μια περιοχή του προμετωπιαίου φλοιού του εγκεφάλου), που εμπλέκεται στον έλεγχο της επιθετικότητας, είναι πολύ μεγαλύτερος στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες. Αυτό ίσως σημαίνει ότι οι γυναίκες μπορούν καλύτερα να συγκρατούν τα νεύρα τους και να περιορίζουν τα «γαλλικά» κατά την οδήγηση.

Κάντε και καμιά δουλειά: οι γυναίκες κάνουν τις περισσότερες δουλειές στο σπίτι επειδή οι άνδρες δεν βλέπουν το χάος με τον ίδιο τρόπο, υποστηρίζουν ακαδημαϊκοί του Κέιμπριτζ. Οι άνδρες αντιλαμβάνονται τα πιάτα στον νεροχύτη ως μια απλή ακαταστασία, ενώ οι γυναίκες βλέπουν μια δουλειά που πρέπει να γίνει. «Οι άνδρες θα πρέπει να ενθαρρύνονται να αντιστέκονται στις έμφυλες νόρμες βελτιώνοντας την ευαισθησία τους στα οικιακά καθήκοντα». Δεν το λέμε εμείς, το Κέιμπριτζ το λέει…

Προς τα πού να πάω: Η έρευνα του Στάνφορντ και άλλες μελέτες υπαινίσσονται ότι οι άνδρες φαίνεται να επιδεικνύουν μεγαλύτερη οπτική και χωρική επίγνωση κατά μέσο όρο από τις γυναίκες, μαζί με καλύτερη λειτουργική μνήμη. Αυτά τους επιτρέπουν καλύτερο σχεδιασμό μιας διαδρομής.

Πάλι το ξέχασες: σύμφωνα με σχετικές μελέτες, οι γυναίκες είναι καλύτερες στο να θυμούνται ό,τι πρέπει να θυμηθούν. Η ερευνήτρια Λιάνα Παλέρμο του Πανεπιστημίου Aston το θέτει ως εξής: «Στην καθημερινή ζωή οι γυναίκες μπορεί να εκτελούν εργασίες που περιλαμβάνουν προοπτικές δεξιότητες μνήμης-προγραμματισμού περισσότερο από τους άνδρες, ενισχύοντας έτσι την απόδοσή τους στο να θυμούνται».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News