Ο Ζερόμ Ζίλμπερμαν, γνωστός με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Τζιν Γουάιλντερ, πέθανε στις 29 Αυγούστου 2016 σε ηλικία 83 ετών. Ο Μελ Μπρουκς, δια βίου φίλος του και συνεργάτης του σε μια σειρά σημαντικών ταινιών, τον αποχαιρέτησε λέγοντας: «Ο Τζιν Γουάιλντερ, ένα από τα πραγματικά μεγάλα ταλέντα της εποχής μας, έχει φύγει. Ευλογούσε κάθε ταινία που κάναμε μαζί με την ιδιαίτερη μαγεία του. Και ευλόγησε τη ζωή μου με τη φιλία του. Θα μου λείψει πάρα πολύ», μας θυμίζει το περιοδικό The Hollywood Reporter, με αφορμή την επικείμενη προβολή του «Remembering Gene Wilder».

Το στοργικά δουλεμένο ντοκιμαντέρ του Ρον Φρανκ για τη ζωή και την καριέρα του αείμνηστου κωμικού, καθώς και για τη μάχη του με τη νόσο του Αλτσχάιμερ, έκανε πρεμιέρα πέρυσι τον Μάιο στο Φεστιβάλ Εβραϊκού Κινηματογράφου του Λος Αντζελες και σύντομα αναμένεται στους κινηματογράφους. (Δείτε το trailer του ντοκιμαντέρ)

Γενιές θεατών γνώρισαν για πρώτη φορά τον Τζιν Γουάιλντερ ως Γουίλι Γουόνκα και ο Ρον Φρανκ υποστηρίζει ότι αυτό είναι το καλύτερο σημείο για να ξεκινήσει κανείς. Ηταν αναμφισβήτητα ο πρώτος και καλύτερος Γουίλι Γουόνκα της ταινίας «Ο Γουίλι Γουόνκα και το Εργοστάσιο Σοκολάτας» (1971). Οπως γράφει το People, εκείνη η ερμηνεία του είναι από τις πιο εμβληματικές στην ιστορία του κινηματογράφου.

Το «Remembering Gene Wilder» ανοίγει με τις αστραφτερές νότες του «Pure Imagination», θυμίζοντας στο κοινό την αθάνατη σκηνή του σοκολατοποιού να βγαίνει με το μπαστούνι του στο χέρι για να συναντήσει το κοινό, που τον λατρεύει.

Οπως πολλές από τις καλύτερες στιγμές του Γουάιλντερ, ήταν ένας αυτοσχεδιασμός που προκάλεσε έκπληξη στους συνεργάτες του κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, αποδεικνύοντας την ερμηνευτική του ευελιξία. Μπορούσε να βγάλει χιούμορ από την ένταση, τον εκνευρισμό ή το άγχος, αλλά η επιθυμία του να κρατά το κοινό σε εγρήγορση έδινε πάντα τη θέση της σε μια φιλική ζεστασιά, τόσο στην τέχνη του όσο και στη ζωή του, γράφει στον Guardian ο Τσαρλς Μπραμέσκο. ( Δείτε το trailer της κωμωδίας «Μπότες, Σπιρούνια και Καυτές Σέλες»)

Ωστόσο, η ταινία του Φρανκ αναγνωρίζει ότι συχνά η ιδιοφυία του Γουάιλντερ έθετε προκλήσεις για τις οποίες η Αμερική δεν ήταν πάντα έτοιμη. Η επιθετική απεικόνιση του διάσημου σοκολατοποιού του Ρόαλντ Νταλ, για παράδειγμα, μάγεψε τον κριτικό κινηματογράφου Ρότζερ Εμπερτ, ο οποίος έγραψε ότι ήταν η καλύτερη παιδική ταινία μετά τον «Μάγο του Οζ». Οι γονείς, όμως, ενοχλήθηκαν από τον Γουόνκα του Γουάιλντερ, έναν αλλοπρόσαλο τύπο που απολαμβάνει τα κακά πράγματα που συμβαίνουν στα κακά παιδιά.

«Τη δεκαετία του 1970, όταν κυκλοφόρησε [η ταινία], πίστευαν ότι αυτό που έκανε στα παιδιά –ο Τζιν το περιέγραψε στο δικό του βιβλίο– ήταν σκληρό» λέει ο αμερικανός σκηνοθέτης στον Guardian. «Ενα παιδί εξαφανίζεται μέσα σε έναν σωλήνα σοκολάτας, ένα άλλο ανατινάζεται, κάποιο συρρικνώνεται. Οι μαμάδες πίστευαν ότι δεν ήταν καλό για τα παιδιά τους και στο box office η ταινία πάτωσε. Ζωντάνεψε οικονομικά μόνο με τις πωλήσεις βίντεο για το σπίτι».

Με τρόπους που δεν ήταν πάντα εύκολοι για το κοινό, το γελοίο και το σοβαρό συνυπήρχαν στο έργο του Γουάιλντερ, αρχής γενομένης από την παιδική του ηλικία. Συχνά επαναλάμβανε μια παιδική ανάμνηση, όταν ένας γιατρός τον ενημέρωσε ότι λόγω της καρδιακής πάθησης της μητέρας του έπρεπε να την κάνει να γελάει και όχι να τη θυμώνει, γιατί αλλιώς θα μπορούσε να πεθάνει.

Ο Γουάιλντερ μεγάλωσε με την ιδέα ότι η κωμωδία και ο πόνος ήταν πρώτα ξαδέλφια, κάτι που αποδείχτηκε εμφανές στην ανάπτυξη της κινηματογραφικής του περσόνας, που ακροβατεί διαρκώς στα όρια της κατάρρευσης. (Δείτε το trailer της πρώτης ταινίας που γύρισε με τον Μελ Μπρουκς, «Αυτοί οι τρελοί τρελοί παραγωγοί»)

Η οικογένειά του τροφοδοτούσε τα πάθη του και τη νεύρωσή του, όταν ο Γουάιλντερ αποφάσισε να ακολουθήσει την αδερφή του στη Νέα Υόρκη. «Την πρώτη φορά που είδε την αδερφή του να παίζει, ο Τζιν ήταν 11 ετών και εκείνη ήταν στη σκηνή κάνοντας ένα σόλο νούμερο» λέει ο Φρανκ. «Τα φώτα έσβησαν, το κοινό χειροκροτούσε, εκείνη κυριαρχούσε στη σκηνή και ο Τζιν παρασύρθηκε από όλα αυτά. Κυριευμένος από συγκίνηση, είδε και τον εαυτό του εκεί πάνω».

Μπήκε στον χώρο της ψυχαγωγίας ακριβώς τη στιγμή που η πλάκα της νεύρωσης ξέφυγε από τη stand-up comedy και έγινε mainstream. Με τις ΗΠΑ να βυθίζονται στην ψυχοθεραπεία, εκείνος έκανε επιτυχίες στο Μπρόντγουεϊ συνδυάζοντας κωμικό ταλέντο και προσωπική δυσλειτουργία. Η πρώτη του κινηματογραφική εμφάνιση έγινε στη θρυλική ταινία «Μπόνι και Κλάιντ» (1967) του Αρθουρ Πεν, στον ρόλο ενός τρομοκρατημένου νεκροθάφτη που, ως όμηρος του εγκληματικού ζευγαριού, αναπτύσσει το σύνδρομο της Στοκχόλμης σε χρόνο ρεκόρ.

Στη συνέχεια, στην κωμωδία του Γούντι Αλεν «Τα πάντα γύρω από το σεξ» (1972) υποδύθηκε τον δρ Ρος, έναν ψυχίατρο που ερωτοτροπεί με ένα πρόβατο, την Νταίζη, που είναι η ερωμένη ενός πελάτη του, τον οποίο υποδύεται ο Τίτος Βανδής. (Δείτε τη σκηνή με το πρόβατο)

Ο Γουάιλντερ ανέδειξε και τις δύο πλευρές του με τον ρόλο του Λέοπολντ Μπλουμ στη μαύρη κωμωδία «Αυτοί οι τρελοί τρελοί παραγωγοί» (1967), την πρώτη συνεργασία του με τον Μελ Μπρουκς. Ο Φρανκ δομεί το ντοκιμαντέρ του με αφηγητή τον Τζιν, μέσω του audiobook των απομνημονευμάτων του. «Δεν ήθελα να δω άλλη μια ταινία τύπου συνέντευξης με τον Τζιν» λέει ο αμερικανός ντοκιμαντερίστας. «Πέθανε το 2016, οπότε δεν είχαμε καν αυτή την επιλογή. Τον αφήνουμε να πει τη δική του ιστορία σε πρώτο πρόσωπο».

Στην αφήγηση μιας ανέκδοτης ιστορίας, ο επικεφαλής της Embassy Pictures, Τζόζεφ Λεβίν, διέταξε τον Μπρουκς να απολύσει τον Γουάιλντερ, ο οποίος είχε θεωρηθεί δυσάρεστος και όχι αρκετά διάσημος. «Σίγουρα» απάντησε ο Μπρουκς, συνέχισε ωστόσο τα γυρίσματα με τον Γουάιλντερ έως ότου να έχουν τόσα πολλά πλάνα που να είναι αδύνατο να ξεκινήσουν από την αρχή. «Ετσι δούλευε ο Μελ» λέει γελώντας ο Φρανκ στον Guardian. «Ακουγε τους παραγωγούς, έγνεφε καταφατικά και μετά δεν έκανε τίποτε από όσα του είχαν πει».

Ο Γουάιλντερ και ο Μπρουκς έδωσαν στο κοινό μερικές από τις σπουδαιότερες ανατρεπτικές κωμωδίες όλων των εποχών, όπως το «Μπότες, Σπιρούνια και Καυτές Σέλες» (1974) και το «Φρανκενστάιν Τζούνιορ» (1974), που απογείωσε την καριέρα του Τζιν Γουάιλντερ. Αργότερα θα πρωταγωνιστούσε μαζί με τον Ρίτσαρντ Πράιορ στο «Ασημένιο Τρένο» (1977). Θα ήταν η απαρχή της φιλίας και της μνημειώδους συνεργασίας του κωμικού δίδυμου σε άλλες τέσσερις ταινίες.

Τη δεκαετία του 1990, έπειτα από μια σειρά από ταινίες που απέτυχαν εισπρακτικά και προβλήματα υγείας που άρχισαν σταδιακά να εμφανίζονται, ο Τζιν Γουάιλντερ αποφάσισε να αποσυρθεί από την υποκριτική δράση. Είχε τέσσερις γάμους, τον τελευταίο το 1991 με την Κάρεν Γουέμπ, μια δασκάλα νοηματικής γλώσσας που τον είχε εκπαιδεύσει για να ερμηνεύσει τον ρόλο ενός κωφού στην κωμωδία «Δεν Βλέπω Τίποτα, Δεν Ακούω Τίποτα» (1989), με τον Πράιορ σε ρόλο τυφλού.

«[Το έργο του] ήταν μια επέκταση του χαρακτήρα του» λέει ο Φρανκ στον Guardian. «Ηταν μια ευγενική ψυχή. Δεν θα έκανε κακό ούτε σε μύγα, κυριολεκτικά, σύμφωνα με την Κάρεν. Τα πήγαινε καλά με τους ανθρώπους, υπέροχα, ακόμα και με αυτούς που έλεγαν ότι ήταν δύσκολοι».

Οταν άφησε την υποκριτική, τον ευχαριστούσε να γράφει (μυθιστορήματα και τα απομνημονεύματά του), να ζωγραφίζει, να παίζει μουσική και να ξαναβρίσκει τις ρίζες του παίζοντας στο θέατρο. Δεν ήταν τύπος του Χόλιγουντ, ένιωθε περισσότερο στο στοιχείο του στην παλιά αγροικία του στο Κονέκτικατ, όπου έζησε μαζί με τη γυναίκα του μέχρι τον θάνατό του.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News