Ένα συνηθισμένο θέμα συζήτησης στους μουσικούς κύκλους είναι αυτό της διασκευής ενός πρωτότυπου έργου και ο διαχωρισμός της από μια επανεκτέλεση. Συχνό φαινόμενο είναι η σύγχυση μεταξύ των δύο εννοιών. Τις προηγούμενες μέρες, ο Δημήτρης Ζερβουδάκης αντέδρασε σε μια διασκευή (άνευ αδείας), του τραγουδιού του με τίτλο «Τα ανείπωτα», από τον τραγουδιστή Ηλία Βρεττό. Σύμφωνα με τη δημόσια διαμαρτυρία του, ο Δημήτρης Ζερβουδάκης ουδέποτε έδωσε άδεια για τη διασκευή αυτή, η οποία ωστόσο κυκλοφόρησε κανονικά στον τελευταίο δίσκο του τραγουδιστή. Το σημαντικό εδώ, είναι να γίνει σαφές ότι η διασκευή κάθε πρωτότυπου έργου απαιτεί την συγκατάθεση του/των δημιουργού/δημιουργών αυτού ή των νομίμων κληρονόμων του. Η επανεκτέλεση ενός έργου, από την άλλη, δεν χρειάζεται την έγκριση των προαναφερθέντων και απλώς δηλώνεται ως τέτοια. Πώς, όμως προκύπτουν όλα αυτά τα θέματα; Με μία πρωτότυπη «βάφτιση» ή ονοματοδοσία, αν προτιμάτε.

Πιο συγκεκριμένα, όταν μια διασκευή «βαφτιστεί» επανεκτέλεση, όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, δεν χρειάζεται άδεια. Έτσι, στο παρελθόν έχουν συμβεί διάφορα περιστατικά. Ο Σωκράτης Μάλαμας που δεν έφερε αντιρρήσεις στην ερμηνεία του Βασίλη Καρρά στην «Πριγκηπέσα», παλαιότερα, είχε απαγορεύσει στον Δημήτρη Μητροπάνο να συμπεριλάβει σε δίσκο το «Τσιγάρο ατέλειωτο» (στίχοι: Γιώργος Αθανασόπουλος). Κατόπιν κυκλοφορίας. Κάτι αντίστοιχο συνέβη και στην περίπτωση του Αντώνη Ρέμου όταν επανεκτέλεσε (ή διασκεύασε) το «Να 'χα τη δύναμη» του Γιάννη Γλέζου και του Κώστα Κινδύνη, αλλά και στην περίπτωση του Κώστα Καραφώτη και του τραγουδιού «Μη σταμάτας» του Πέτρου Δουρδουμπάκη. Πολλές τέτοιες περιπτώσεις κυκλοφόρησαν βαφτισμένες ως επανεκτελέσεις (σε κάποιες περιπτώσεις ίσως και να ήταν), οπότε δεν χρειάστηκαν την άδεια εκ των προτέρων. Ωστόσο, εκ των υστέρων, ο δημιουργός του έργου, επικαλούμενος το ηθικό του δικαίωμα, μπόρεσε να προστατέψει την αισθητική του αποσύροντας τις περισσότερες φορές την κυκλοφορία των δίσκων. Στις μέρες μας, βέβαια, με την ψηφιακή τεχνολογία, αυτές οι απαγορεύσεις λίγη σημασία έχουν. Τα έργα και οι διαφορετικές τους εκδοχές κυκλοφορούν δίχως ουσιαστικό έλεγχο με μοναδικό πια κριτή το κοινό.

Ευτυχώς ή δυστυχώς, σαφής ορισμός του τι είναι διασκευή δεν υπάρχει. Έτσι, αποκλειστικός υπεύθυνος να απαντήσει σε αυτό είναι ο δημιουργός (ή ο νόμιμος κληρονόμος) του έργου που επανεκτελείται ή διασκευάζεται. Και η μουσικολογία είναι κοινωνική επιστήμη που δεν διέπεται, σε όλες τις εκφάνσεις της, από αυστηρούς νόμους και κριτήρια για να μπορεί να δίνει λύσεις σε όλα αυτά τα θέματα. Σε κάθε περίπτωση, μια κακή επανεκτέλεση ή μια κακή διασκευή, μάλλον ακυρώνονται από μόνες τους, αφού ο κόσμος τις αποδοκιμάζει και τις προσπερνά. Μεγάλο το θέμα και όλες οι γνώμες σωστές. Όσον αφορά στις τέχνες, άλλωστε, όλοι έχουμε δίκιο. Τελικώς αρμόδια, πάντως, (και) σε αυτές τις περιπτώσεις είναι τα ελληνικά δικαστήρια. 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News