Θεωρώ τον Δημήτρη Μπάση άξιο συνεχιστή των σπουδαίων λαϊκών τραγουδιστών του παρελθόντος. Και είμαι βέβαιος ότι στα χρόνια που θα έρθουν θα δικαιωθώ, αν δεν έχει συμβεί ήδη αυτό. Ο Μπάσης είναι καταρτισμένος τραγουδιστής. Το κατέχει το «άθλημα». Τον βοηθά απίστευτα το παρελθόν του, αλλά και η γνώση του στη βυζαντινή μουσική και είναι, κατά την άποψή μου, ένας από τους λίγους νεότερους ερμηνευτές που μπορεί να αποδώσει έναν αμανέ με τα απαραίτητα γυρίσματα και τσακίσματα. Αν στα παραπάνω προσθέσουμε και την αθόρυβη αλλά ουσιαστική πορεία του στο τραγούδι, εύκολα θα συμφωνήσουμε. Η πορεία του Δημήτρη Μπάση «κάνει στάση» στη Μικρή Επίδαυρο στις 18 και 19 Ιουλίου, όπου μαζί με τη Γιώτα Νέγκα θα παρουσιάσουν την παράσταση με τίτλο «το τραγούδι του μετανάστη». Μια ιστορική αναδρομή στα τραγούδια εκείνα που περιέγραψαν και συντρόφεψαν την έντονη μεταναστευτική δραστηριότητα των Ελλήνων διαχρονικά.

Τι θα περιλαμβάνει η εμφάνιση στη Μικρή Επίδαυρο από πλευράς ρεπερτορίου;

Ο τίτλος της παράστασης, όπως θα ξέρετε, είναι «το τραγούδι του μετανάστη». Επομένως, μιλάμε για τραγούδια που γράφτηκαν για τη μετανάστευση και για την ξενιτιά τα τελευταία εκατό χρόνια. Η μετανάστευση, η ξενιτιά και ο ξεριζωμός αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για πάρα πολλούς δημιουργούς. Ειδικά τις δεκαετίες 1950 και 1960 γράφτηκαν πάρα πολλά τραγούδια, επειδή υπήρξε ένα μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα από την Ελλάδα προς όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη. Έχουν γραφτεί τραγούδια ιστορικά και επειδή εγώ είμαι παιδί μεταναστών, που γεννήθηκε στη Γερμανία από Έλληνες γονείς που μετανάστευσαν τη δεκαετία του 1950 αναζητώντας ένα καλύτερο αύριο- όλη αυτή η θεματολογία υπήρχε από καιρό στο μυαλό μου. Όλο αυτό άρεσε και στο Φεστιβάλ Αθηνών που ενέκρινε το συγκεκριμένο project. 

Εσείς, σαν παιδί μεταναστών, έχετε ιδιαίτερη επαφή με αυτό το ρεπερτόριο; Αυτά τα τραγούδια που θα ερμηνεύσετε στη συναυλία, τα θυμόσαστε από παλιά;

Εμένα με στιγμάτισε η περίοδος εκείνη. Πολλές φορές, κάνοντας τον απολογισμό μου, ως μεγαλύτερος πια, πιστεύω ότι η αιτία που με ώθησε να ασχοληθώ με το τραγούδι ίσως να είναι και το ότι ήμασταν μετανάστες. Γιατί ακούγαμε συνεχώς ελληνικά τραγούδια από τα δισκάκια των 45 στροφών. Το τραγούδι ήταν εκείνο που ταξίδευε νοερά τους μετανάστες στην πατρίδα τους κι εγώ μεγάλωσα σε ένα σπίτι ακούγοντας συνεχώς το λαϊκό τραγούδι της εποχής. Οι φωνές του Μπιθικώτση, του Καζαντζίδη και του Διονυσίου ήταν εκείνες που άκουγα συνεχώς μέσα στο σπίτι. Πιστεύω ότι πήρα υποσυνείδητα ερεθίσματα. Όταν είσαι παιδί και στο σπίτι σου ακούγεται πολλή μουσική, κάποια στιγμή θα την αγαπήσεις. Από την άλλη, με στιγμάτισε γιατί σαν παιδάκι είδα πάρα πολλές φορές τους γονείς μου να κλαίνε ακούγοντας κάποια τραγούδια. Χωρίς να ξέρω γιατί κλαίνε. Ήμουν πέντε χρονών και σαν παιδάκι νόμιζα ότι μόνο οι μικροί κλαίνε και οι μεγάλοι δεν κλαίνε. Είχα τέτοια ερωτήματα μέσα μου. Οπότε, όλο αυτό το πράγμα με επηρέασε πάρα πολύ βαθιά.

Μια συναυλία με κεντρικό θέμα τα τραγούδια του μετανάστη και της μετανάστευσης, στην εποχή μας ενέχει και μια πολιτική θέση;

Κοιτάξτε να δείτε: εμείς θα πούμε τα τραγούδια αυτά διότι, όπως σας είπα, εμένα με στιγμάτισε η περίοδος της μετανάστευσης, μεγάλωσα σε μια ξένη χώρα και γνώρισα την πατρίδα μου μετά την επιστροφή μας. Δεν προσπαθούμε να περάσουμε κάποιο πολιτικό μήνυμα μέσα από αυτή τη συναυλία. Απλώς, ζούμε πάλι μια ανάλογη περίοδο, κάπως διαφορετική, αρκετές δεκαετίες μετά. Η πατρίδα μας περνάει πάλι μια οικονομική κρίση διαφορετική, η οποία κατά συνέπεια προεκτείνεται και σε μια κοινωνική κρίση. Υπάρχει και πάλι ένα μεταναστευτικό ρεύμα ανάμεσα στους νέους, οπότε θα έλεγα ότι, κατά κάποιο τρόπο, η συγκεκριμένη θεματολογία είναι αρκετά επίκαιρη.

Μιλάτε για μια ανάδειξη του σύγχρονου μεταναστευτικού ρεύματος με «όχημα» τα παλαιά τραγούδια;

Αναδεικνύουμε τα πολύ σπουδαία τραγούδια που γράφτηκαν τις προηγούμενες δεκαετίες με θέμα τη μετανάστευση. Υπάρχουν δημοτικά τραγούδια πάρα πολύ σπουδαία, τα οποία μιλάνε για τη μετανάστευση και τον ξενιτεμό. Αναδεικνύουμε, λοιπόν, τα τραγούδια και προβάλλουμε ένα θέμα που υπάρχει και σήμερα. Οι νέοι, βλέποντας ότι η πατρίδα τους δεν είναι αξιοκρατική απέναντί τους, παίρνουν τα διπλώματά τους και τα βιογραφικά τους και πηγαίνουν στο εξωτερικό.

Σωστό είναι αυτό, όπως το επισημαίνετε. Τα τραγούδια της παράστασης ποιος τα διάλεξε, δεδομένου ότι τα μεταναστευτικά τραγούδια (αν είναι δόκιμος ο όρος) είναι πάρα πολλά και δεν χωράνε σε μια συναυλία;

Είναι πάρα πολλά, όντως. Η Γιώτα Νέγκα, ο μαέστρος μας, και εδώ και αρκετά χρόνια συνεργάτης μου, Γιάννης Παπαζαχαριάκης κι εγώ κάτσαμε κάτω αρκετούς μήνες πριν και ο καθένας έφερε τα τραγούδια του. Αυτά που του άρεσαν πάρα πολύ και αυτά που μιλούσαν για τη συγκεκριμένη θεματολογία. Στα περισσότερα συμπέσαμε. Στήσαμε λοιπόν ένα πρόγραμμα ευρέος φάσματος πάνω σε αυτή τη θεματολογία. Απαντώ λοιπόν στην ερώτηση, λέγοντας ότι εμείς φτιάξαμε το πρόγραμμα. Δεν αναθέσαμε, δηλαδή, σε κάποιον εξωτερικό συνεργάτη να κάνει την επιμέλεια. Τη συγκεκριμένη συναυλία με τη συγκεκριμένη θεματολογία, πρέπει να πω ότι, την είχα στο μυαλό μου εδώ και πολύ καιρό. Γιατί έχω ξαναπαίξει στη Μικρή Επίδαυρο το 2007, με μια άλλη θεματολογία τότε, με τίτλο «Από το Βυζάντιο στο σήμερα». Πάλι ήτανε μια διαδρομή της εξέλιξης του τραγουδιού, από την εκκίνησή του με τους Βυζαντινούς ύμνους, τα ρεμπέτικα και τα σμυρναίικα, για να φτάσει μέχρι σήμερα. Κατά καιρούς, δηλαδή, ψάχνομαι με τον εαυτό μου και τη μουσική και όταν κάτι μου κάνει «κλικ» το καταθέτω και το δουλεύω και λίγο παραπάνω.

Αυτή την παράσταση, υπάρχει περίπτωση να την δούμε και αλλού, εκτός από την Επίδαυρο;

Υπάρχει μια τέτοια σκέψη, αλλά αυτή τη στιγμή η παράσταση ανήκει στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, θα παιχτεί πρώτα εκεί και θα δούμε. Πάντως, έχουμε στην άκρη του μυαλού μας, αυτό το πράγμα να μη σταματήσει μόνο στη Μικρή Επίδαυρο.

Μιλήστε μου λίγο για τη Γιώτα Νέγκα. Ήταν δική σας επιλογή να συνεργαστείτε, ήταν κοινή επιλογή; Ούτως ή άλλως, είναι μια τραγουδίστρια με την οποία έχετε συνεργαστεί ξανά στο παρελθόν.

Έχουμε ξανασυνεργαστεί με τη Γιώτα το 2009, κάνοντας μια καλοκαιρινή περιοδεία. Τη Γιώτα την εκτιμώ πάρα πολύ και θεωρώ ότι είναι μια από τις σπουδαιότερες γυναικείες φωνές που έχουμε. Θα έλεγα ότι μιλάμε την ίδια γλώσσα στη μουσική. Έχουμε μια κοινή αισθητική. Είναι μια τραγουδίστρια που μπορεί να πει πάρα πολλά τραγούδια, από λαϊκά, δημοτικά, έντεχνα, σύγχρονα έντεχνα κ.λπ. Μου αρέσει πάρα πολύ η φωνή της και σκέφτηκα αυτή την ιδέα που είχα για τα τραγούδια του μετανάστη να τη μοιραστώ μαζί της. Της έκανα την πρόταση και ανταποκρίθηκε αμέσως, γεγονός που με ικανοποίησε ιδιαίτερα γιατί πιστεύω ότι ταιριάζουμε στη σκηνή.

Το πιστεύω κι εγώ αυτό, να σας πω την αλήθεια, αν έχει καμία σημασία.

Έχει πολύ μεγάλη σημασία γιατί μας ενδιαφέρει η άποψη των ανθρώπων του χώρου. Των ανθρώπων, δηλαδή, που καταπιάνονται με τα μουσικά πράγματα. Εμείς καταθέτουμε τις απόψεις μας και τις ιδέες μας, αλλά από εκεί πέρα θέλουμε να αρέσει αυτό που κάνουμε.

Τελευταία ερώτηση: έχετε ξαναεμφανιστεί στη Μικρή Επίδαυρο. Πώς είναι να τραγουδάει κανείς σε έναν τέτοιο χώρο;

Το συναίσθημα δεν περιγράφεται. Έχει τρομερή ενέργεια ο χώρος αυτός. Τον νιώθεις, τον αισθάνεσαι. Εμφανίστηκα το 2007 εκεί. Ξαναπαίζουμε σε μια εβδομάδα. Περιμένουμε, και η Γιώτα και εγώ, πώς και πώς τη στιγμή. Νομίζω είναι μια μοναδική στιγμή για κάθε καλλιτέχνη. Το ίδιο συναίσθημα ένιωσα όταν ανέβηκα για πρώτη φορά στη σκηνή του Ηρωδείου. Και μόνο ότι σου δίνουνε αυτόν το χώρο για να παίξεις, το θεωρώ πολύ μεγάλη τιμή. Νομίζω ότι επί σκηνής σε αυτόν το χώρο, ακόμα και αν ακουστεί υπερβολικό, ο καλλιτέχνης μεταμορφώνεται, γίνεται καλύτερος.

Το φαντάζομαι. Και υποθέτω ότι κάτι αντίστοιχο, μιας και διανύουμε περίοδο Μουντιάλ, είναι για έναν ποδοσφαιριστή το να παίξει στο Μαρακανά, για παράδειγμα.

Κάτι τέτοιο. Ανεβαίνεις επί σκηνής εκεί -γιατί θα πάμε και μια μέρα πριν για να κάνουμε πρόβα τζενεράλε- και αλλάζει η διάθεσή σου. Ήδη, μάλιστα, όλοι το αντιμετωπίζουμε σαν κάτι ξεχωριστό. Και η Γιώτα και εγώ το αντιμετωπίζουμε σαν το κορυφαίο γεγονός στην καλοκαιρινή μας περιοδεία – γιατί ο καθένας θα κάνει και τα δικά του πράγματα. Σε αυτό το σταθμό μας, στην Επίδαυρο, θεωρούμε ότι θα κάνουμε τη σημαντικότερη εμφάνισή μας για αυτό το καλοκαίρι. Το αντιμετωπίζουμε με έναν σεβασμό όλο αυτό το πράγμα. Το περιμένουμε όλοι μας. Ήδη έχουμε ντοπαριστεί. Είναι σαν αυτό που είπες. Είναι σαν να παίζεις στο Μαρακανά και πρέπει να τα δώσεις όλα. Γιατί ο κόσμος που θα έρθει στην Επίδαυρο θα έχει κάνει ταξίδι ως εκεί. Πρέπει, λοιπόν, αυτόν τον κόσμο να τον κερδίσεις, δίνοντας τον καλύτερό σου εαυτό. Όλες αυτές οι σκέψεις που υπάρχουν στο μυαλό, σε κάνουν να γίνεσαι καλύτερος επί σκηνής. Αυτό πιστεύω.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News