Η άλλη όψη του… ακριβού νομίσματος. Η φοροδιαφυγή είναι εξ αντικειμένου μια καταδικαστέα πράξη και οφείλει ο παραβάτης να πληρώνει μέχρι και το τελευταίο σεντ που απέκρυψε από τις οικονομικές Αρχές.

Η υπόθεση φοροδιαφυγής του Λιονέλ Μέσι και του πατέρα του, φέρνει όμως στην επιφάνεια μια άλλη διάσταση που έχει να κάνει με το αναφαίρετο δικαίωμα της «κεφαλαιοποίησης» της αναγνωρισιμότητας ενός εκάστου των μεγάλων αθλητών του κόσμου.

Ως γνωστόν, ο άσος της Μπαρτσελόνα, όπως και ο πατέρας του καταδικάστηκαν σε 21 μήνες φυλάκιση για το γεγονός ότι απέκρυψαν 4,1 εκατομμύρια ευρώ φτιάχνοντας εταιρείες «βιτρίνες» στην Ουρουγουάη και την Μπελίζε – κράτη που έχουν πολύ χαμηλή φορολογική δικαιοδοσία. Μέσι και υιός δεν θα οδηγηθούν στη φυλακή, καθώς στην Ισπανία υπάρχει μια ευεργετική διάταξη σύμφωνα με την οποία ποινές κάτω των δύο ετών δεν εκτίονται.

Το ότι αποφεύγονται έτσι τα δράματα, να δει κανείς τον καλύτερο ποδοσφαιριστή του κόσμου πίσω από τα κάγκελα, μας επιτρέπει να δούμε την καρδιά του ζητήματος, το οποίο σκιαγραφεί ο ιστότοπος Quartz. Το θέμα είναι το δικαίωμα του Μέσι και του… κάθε Μέσι να «πουλάει» την εικόνα του ανά τον κόσμο και να «εκμεταλλεύεται» την καθολική αποδοχή των ποδοσφαιρόφιλων.

Παρά το γεγονός ότι από χώρα σε χώρα της Ευρώπης οι φορολογικοί νόμοι είναι διαφορετικοί (ακόμη και στις ΗΠΑ υπάρχουν ποιοτικές διαφορές από πολιτεία σε πολιτεία), θεωρείται κοινά αποδεκτό και νόμιμο ένας αθλητής να μπορεί να εκμεταλλευτεί την εικόνα του – άρα και να την εμπορευτεί. Ο προσπορισμός (αρκετών) χρημάτων από τέτοιου είδους ενέργειες θεωρείται, γενικά, λογικός και παραδεκτός.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει αποφανθεί ότι είναι δικαίωμα του κάθε προσώπου να προστατεύει και να εκμεταλλεύεται την εικόνα του. Η απόφαση ελήφθη το 2012, όταν μια γερμανίδα αριστοκράτισσα ζήτησε να προστατευτεί το πρόσωπό της και να μη δημοσιευτούν φωτογραφίες της σε ένα περιοδικό ποικίλης ύλης. Το Δικαστήριο αποφάνθηκε ως εξής: «Το δικαίωμα της προστασίας της προσωπικότητας είναι ένα από τα βασικά στοιχεία της ατομικής εξέλιξης. Προϋποθέτει, κυρίως, το δικαίωμα του ατόμου να ελέγχει τη χρήση αυτής της εικόνας, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος να αρνηθεί τη δημοσίευση αυτής».

Κάθε άνθρωπος λοιπόν έχει δικαίωμα να ελέγχει την εικόνα του. Ιδίως δε όταν είναι δημόσιο πρόσωπο.

Στην Ευρώπη οι αθλητές συχνά λαμβάνουν ως αντάλλαγμα για τα δικαιώματα της δημόσιας εικόνας τους ένα ποσό από τις ομάδες τους. Ετσι αυτές μπορούν να τους χρησιμοποιούν για χορηγίες και μάρκετινγκ. Τους πληρώνουν δηλαδή πέρα από την αμοιβή τους για τις ποδοσφαιρικές υπηρεσίες τους ένα ξεχωριστό ποσό για την εκμετάλλευση της εικόνας τους.

Κάποιες φορές, οι αθλητές λαμβάνουν απευθείας το ποσό. Ωστόσο υπάρχουν και πάρα πολλές περιπτώσεις αθλητών που δημιουργούν δικές τους εταιρείες για να πουλούν μόνοι τους την εικόνα τους.

Οι ομάδες και οι χορηγοί πληρώνουν την εταιρεία του αθλητή που διαχειρίζεται τα δικαιώματά του, είτε μέσω μερίσματος είτε με δάνειο. Αυτά τα ποσά ούτως ή άλλως φορολογούνται με χαμηλότερο συντελεστή και είναι αποδεκτό από τις φορολογικές αρχές.

Το πρόβλημα ξεκινάει από το γεγονός ότι αυτού του είδους οι εταιρείες είναι ευεπίφορες σε λογής έκνομες πράξεις και αποτελούν τη βάση για να διωχθούν οι ευρωπαίοι αθλητές για φοροδιαφυγή. Από την πλευρές τους, οι ομάδες προσφέρουν στους αθλητές τους υψηλές αμοιβές και δεν έχουν κανένα πρόβλημα να εγγράψουν κάποια ποσά από το μισθό των παικτών ως αμοιβή για τη χρήση της εικόνας τους, καταβάλλοντάς τα στις εταιρείες τους. Είναι προφανές πως αυτό είναι ένα κοινό «κόλπο» για να γλιτώνουν χρήματα από την εφορία.

Η περίπτωση Μέσι

Αυτό οδήγησε τις ισπανικές Αρχές να βάλουν έναν «κόφτη» στο πόσα χρήματα μπορούν να δίνουν οι ομάδες στους αθλητές για τη χρήση της εικόνα τους. Αυτό που συνέβη στην περίπτωση του Μέσι είναι το εξής: ο αργεντινός σούπερ σταρ πούλησε τα δικαιώματά της δημόσιας εικόνας του σε μια εταιρεία που έχει έδρα τη Μπελίζε και η οποία ανήκει στη μητέρα του. Η «πώληση» άγγιξε το ευτελές ποσό των 50.000 δολαρίων. Η συγκεκριμένη εταιρεία, μέσω μιας ακόμη πώλησης, ήρθε σε συμφωνία με την εταιρεία Adidas ύψους εννέα εκατομμύριων ευρώ. Ωστόσο, τα χρήματά αυτά δεν φορολογήθηκαν στην Ισπανία όπου αγωνίζεται ο παίκτης.

Ο Μέσι δεν είναι ο μοναδικός αθλητής που έπεσε στα χέρια των οικονομικών Αρχών. Το ίδιο έχει συμβεί με τους συμπαίκτες του στην Μπάρτσα, Νεϊμάρ και Χαβιέ Ματσεράνο, αλλά το ίδιο συνέβη και με τον παλαίμαχο ποδοσφαιριστή Λουίς Φίγκο, ο οποίος «πιάστηκε» από τις φορολογικές Αρχές της Πορτογαλίας.

Φυσικά, η περίπτωση του Μέσι πήρε διαστάσεις επειδή ακριβώς πρόκειται για τον καλύτερο ποδοσφαιριστή του κόσμου. Σίγουρα, πάντως, δεν θα είναι ο τελευταίος που μπλέχτηκε σε τέτοιου είδους υποθέσεις. Είναι μαθηματικά βέβαιο πως θα ακολουθήσουν κι άλλοι. Που θα σκέφτονται ότι τελικά η δημόσια εικόνα τους δεν τους ανήκει και τόσο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News