Ας αρχίσουμε από ένα σχόλιο του πολύπειρου αναλυτή Μάρτιν Γουλφ. Στο άρθρο του με τίτλο «Οι τράπεζες έχουν σχεδιαστεί για να (μπορούν να) πτωχεύουν — και το κάνουν», ο επικεφαλής οικονομικός αρθρογράφος των Financial Times στέκεται στο προφανές: «Οι τράπεζες χρεοκοπούν. Οταν το κάνουν, εκείνοι που κινδυνεύουν με απώλειες ουρλιάζουν για μια κρατική διάσωση. Εάν το κόστος της χρεοκοπίας είναι αρκετά μεγάλο, το αίτημα θα ικανοποιηθεί. Ετσι, κρίση με την κρίση, δημιουργήσαμε έναν τραπεζικό τομέα που θεωρητικά είναι ιδιωτικός, αλλά στην πράξη είναι μια πτέρυγα του κράτους». 

Με το σχόλιο αυτό ο Γουλφ μοιάζει να περιγράφει και όσα συνέβησαν στη μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση που άρχισε το 2008 στις ΗΠΑ και πέρασε το 2009-2010 στις χώρες της ευρωζώνης, με πρώτη την Ελλάδα. Πρόκειται για ένα σημαίνον γεγονός στη διεθνή οικονομική ιστορία, για τη μεγαλύτερη κρίση μετά το Κραχ του 1929, και ασφαλώς γεγονότα τέτοιας κλίμακας δεν είναι συγκρίσιμα με την αναταραχή των τελευταίων λίγων ημερών. 

Δεκαπέντε χρόνια μετά το 2008, ο πανικός που κυρίευσε τις τελευταίες ημέρες τις αγορές σχετίζεται προς το παρόν κυρίως με τα προβλήματα τριών τραπεζών. Η γραμμή που συνδέει την πτώση των αμερικανικών Silicon Valley Bank και Signature Bank (που διασώθηκαν από την κυβέρνηση Μπάιντεν) με το μεγάλο στρίμωγμα της ελβετικής Credit Suisse (που δέχθηκε σανίδα σωτηρίας 50 δισ. ελβετικών φράγκων από την Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας) είναι η εξής: η μείωση της ρευστότητας στο σύστημα λόγω της αύξησης της επιτοκίων φέρνει σε δύσκολη θέση και στο «μάτι» των αγορών όσους έχουν αδυναμίες. Κανείς δεν ξέρει αυτή τη στιγμή, αν πρόκειται για ένα σύντομο επεισόδιο ή για μια νέα κρίση που θα έχει βάθος και μήκος. 

Είναι ωστόσο προφανές ότι στο νέο περιβάλλον ανησυχίας, είτε πρόκειται για τράπεζα, είτε για χώρα, καλό είναι να μην συγκαταλέγεσαι στους αδύναμους και τους προβληματικούς. Γιατί οι «σκελετοί» μπορεί πολύ πιο εύκολα να βγουν από την ντουλάπα και να σε φέρουν σε δύσκολη θέση. 

Το 2008, τη μεγαλοστομία της τότε κυβέρνησης της ΝΔ και του τότε υπουργού Οικονομικών Γιώργου Αλογοσκούφη, «η ελληνική οικονομία είναι θωρακισμένη», την θυμόμαστε πολύ πικρά. Η «θωρακισμένη» Ελλάδα έγινε ένα χρόνο μετά η πρώτη χώρα που χτύπησαν οι αγορές -το 2009- και η τελευταία που βγήκε από την διεθνή κρίση δέκα χρόνια μετά. 

Σήμερα, οι ελληνικές τράπεζες δεν κινδυνεύουν να αντιμετωπίσουν προβλήματα όπως αυτά που είδαμε στις αμερικανικές τράπεζες ή την Credit Suisse. Εχουν μειώσει τα κόκκινα δάνεια, έχουν συντηρητική έκθεση σε κρατικούς τίτλους και είναι κερδοφόρες. «Η Ελλάδα είναι στις ασφαλείς χώρες και το δικό μας τραπεζικό σύστημα έχει κέρδη, ενώ έχει ανακτηθεί η εμπιστοσύνη» δήλωσε την Πέμπτη ο επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του Πρωθυπουργού, Αλέξης Πατέλης. «Οι ελληνικές τράπεζες έχουν σήμερα από τον υψηλότερο λόγο καταθέσεων προς δάνεια στην Ευρώπη και το ρυθμιστικό πλαίσιο είναι πάρα πολύ αυστηρό. Η άνοδος των επιτοκίων παγκοσμίως θα συνεχίσει να δημιουργεί προβλήματα στην παγκόσμια οικονομία και στις αγορές, ωστόσο η χώρα μας δεν είναι πια στο επίκεντρο», πρόσθεσε. 

Μέχρι να βεβαιωθούμε ότι αυτό που ζούμε είναι μια παροδική κρίση μεμονωμένων τραπεζών, και όχι η αρχή κάτι ευρύτερου, δεν επιτρέπεται εφησυχασμός. Ο διάσημος αμερικανός οικονομολόγος, Νουριέλ Ρουμπινί, ο οποίος είχε προφητεύσει την κρίση του 2008, δήλωσε την Τετάρτη στην τηλεόραση του Bloomberg ότι τυχόν κατάρρευση της Credit Suisse θα ήταν «μια στιγμή αντίστοιχη της Lehman Brothers», της εμβληματικής πτώχευσης που σκόρπισε τον πανικό στις ΗΠΑ και σε όλο τον κόσμο το 2008.

Προς το παρόν, η διάσωσή της απέτρεψε μια νέα περιδίνηση και έφερε ανακούφιση στις αγορές. Οι περισσότεροι αναλυτές συμφωνούν ότι οι δικλείδες ασφαλείας αυτή τη φορά είναι περισσότερες. 

Στην Ελλάδα, η κυβέρνηση δίνει σαφώς και πολιτική διάσταση στις επισημάνσεις για την οικονομία. Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών  Θεόδωρος Σκυλακάκης εκτίμησε μιλώντας ευρύτερα ότι «θα υπάρχουν επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία διεθνώς από αυτές τις εξελίξεις». Μιλώντας την Πέμπτη στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ τόνισε ότι «η Ελλάδα είναι πολύ λιγότερο εκτεθειμένη σε χρηματοπιστωτικούς κινδύνους» και στάθηκε εμμέσως πλην σαφώς στο λεγόμενο country risk, τον «πολιτικό κίνδυνο» από μια κυβέρνηση που θα ήταν απέναντι στις μεταρρυθμίσεις. «Αν ήμασταν στο 2019 η το 2015 θα ήμασταν και εμείς στο κέντρο προσοχής των επενδυτών» επεσήμανε περίπου στο ίδιο κλίμα, νωρίτερα, ο κ. Πατέλης. 

Αν ο μη γένοιτο, η αναταραχή στο διεθνές τραπεζικό σύστημα και τις αγορές συνεχιστεί, κυβερνητικοί παράγοντες επισημαίνουν ότι «πρέπει να μας συμβεί ένας συνδυασμός ατυχημάτων για να βρεθούμε σε δύσκολη θέση». Για την ώρα, παρά την ανάσα στις αγορές το πρωί της Πέμπτης, το domino effect δεν μπορεί να αποκλειστεί όπως και οι κρατικές παρεμβάσεις υποστήριξης για τη διάσωση των πιο αδύναμων. Το παρήγορο είναι ωστόσο ότι ούτε η Ελλάδα, ούτε οι ελληνικές τράπεζες ανήκουν αυτή τη στιγμή στους αδύναμους κρίκους.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News