«Τίποτα δεν θα είναι ίδιο» δήλωσε ο Εκρέμ Ιμάμογλου, και στην Τουρκία, που εξακολουθεί να θρηνεί δεκάδες χιλιάδες νεκρούς, ενώ προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της μετά τους καταστροφικούς σεισμούς του προηγούμενου μήνα, τα λόγια του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης «καταδεικνύουν πώς η καταστροφή πλέον διαποτίζει απόλυτα και κατευθύνει την εθνική πολιτική – με σοβαρές πιθανές συνέπειες για την εικοσαετή διακυβέρνηση του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος αντιμετωπίζει εκλογές στις 14 Μαΐου» επισημαίνει η τουρκάλα δημοσιογράφος και συγγραφέα Ελτσίν Ποϊραζλάρ σε ανάλυσή της στο Politico.

Υπενθυμίζει πως ο Ιμάμογλου είναι ένας από τους κύριους πολιτικούς της αντιπολίτευσης που επιδιώκουν να εκδιώξουν τον Ερντογάν και τους ημετέρους από την εξουσία. Εξηγεί επίσης πως, ενώ η αντιπολίτευση της Τουρκίας έχει συσπειρωθεί γύρω από τον πρώην γραφειοκράτη Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος εμφανίζεται ως ενωτικός υποψήφιος και σε θέση να νικήσει τον τούρκο πρόεδρο στην εκλογική μάχη για την προεδρία, ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης αναγνωρίζεται ήδη ως εν δυνάμει αντιπρόεδρος.

Απευθυνόμενος σε ένα πλήθος που τον υποδέχτηκε με ενθουσιώδεις ζητωκραυγές και παρατεταμένα χειροκροτήματα, το κύριο ζήτημα που έθιξε ο Ιμάμογλου σε εκδήλωση την προηγούμενη εβδομάδα ήταν η επιτακτική ανάγκη να θωρακιστεί η ίδια η Κωνσταντινούπολη –μια πόλη 16 εκατ. κατοίκων– ώστε να αντέξει στον επόμενο μεγάλο σεισμό, που θα μπορούσε να την ισοπεδώσει.

«Δυστυχώς, η 6η Φεβρουαρίου 2023 ήταν η αρχή» είπε ο Ιμάμογλου στο πλήθος που είχε μπροστά του, σε ένα πολυτελές συνεδριακό κέντρο με θέα τον Βόσπορο, στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης, αναφερόμενος στον σεισμό που σκότωσε περισσότερους από 46.000 ανθρώπους στη νοτιοανατολική Τουρκία και πάνω από 7.000 στη Συρία.

«Η αρχή, όμως, τίνος πράγματος ακριβώς; Καμία συζήτηση για την αντισεισμική ετοιμότητα δεν είναι απλώς θέμα σεισμολογίας και οικοδομικών υλικών. Η εθνική πολιτική επικεντρώνεται πλέον στον καταστροφικό αριθμό των νεκρών. Γιατί δεν έγιναν περισσότερα για την προστασία από έναν σεισμό; Γιατί κατέρρευσαν τόσες καινούργιες κατασκευές; Ποια είναι η σχέση μεταξύ του κυβερνώντος κόμματος του Ερντογάν και των εργολάβων που επωφελήθηκαν από την οικοδομική έκρηξη;» διερωτάται η Ελτσίν Ποϊραζλάρ, όπως και πολλά εκατομμύρια πολίτες σε ολόκληρη την Τουρκία.

Γράφει ότι στην Κωνσταντινούπολη, που είναι ένας «ευρύς, πολύμορφος μικρόκοσμος της Τουρκίας», τις ημέρες μετά την ανείπωτη καταστροφή το πολιτικό κλίμα άρχισε να οξύνεται  ανησυχητικά, με την αστυνομία να εντείνει την παρουσία της, κυρίως σε μερικούς από τους «κοσμικούς προμαχώνες» της πόλης, όπως το Καντίκιοϊ, οι κάτοικοι των οποίων παραδοσιακά είναι εχθρικά διακείμενοι απέναντι στον θρησκευτικό συντηρητισμό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Επιδιώκοντας να καταπνίξει τη διαφωνία και τη δυσαρέσκεια, η κυβέρνηση ενέτεινε, επίσης, την καταστολή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με περισσότερα από 100 άτομα που προέβησαν σε προσβλητικές –σύμφωνα πάντα με την τουρκική ηγεσία– αναρτήσεις να τίθενται το τελευταίο διάστημα υπό κράτηση και δημοφιλή διαδικτυακά φόρουμ να κλείνουν ξαφνικά.

Αλλά οι αγανακτισμένοι Τούρκοι συνεχίζουν να μιλούν για τους φονικούς σεισμούς και τις ευθύνες της κυβέρνησής τους στα λεωφορεία, στα καφέ και στα μπαρ, στους δρόμους, στις πλατείες και στα γήπεδα ποδοσφαίρου – ακόμη και στην έδρα της Φενερμπαχτσέ, της αγαπημένης ομάδας του τούρκου προέδρου, εναντίον του οποίου στράφηκαν στα τέλη του προηγούμενου μήνα οι οπαδοί της φωνάζοντας «20 χρόνια ψέματα και εξαπάτηση, παραιτήσου!». Η κυβέρνηση απάντησε επιβάλλοντας στην ομάδα ποινή μίας αγωνιστικής κεκλεισμένων των θυρών, ενώ τώρα εξετάζεται το ενδεχόμενο να διεξάγονται όλοι οι ποδοσφαιρικοί αγώνες σε άδεια γήπεδα.

Ο Ερντογάν εδραιώνει τη βάση του

Ωστόσο, παρά την κυβερνητική καταστολή και τη λαϊκή οργή, «θα είναι δύσκολο να ξεπεραστούν οι βαθιές πολιτικές διαιρέσεις της Τουρκίας, διχόνοιες τις οποίες ο Ερντογάν εκμεταλλεύεται εδώ και δεκαετίες, καταφέρνοντας να καταστεί ένα είδος ισλαμιστή προδρόμου του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και της μάχης του ενάντια στις κοσμοπολίτικες ελίτ της Αμερικής» εξηγεί η τουρκάλα δημοσιογράφος.

Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι ο Ερντογάν είναι άτρωτος. Αντιθέτως, στην παρούσα φάση δείχνει ευάλωτος περισσότερο από κάθε άλλη φορά, όχι μόνο λόγω του σεισμού, αλλά και εξαιτίας του διψήφιου πληθωρισμού και της γενικευμένης ανησυχίας για την υπερσυγκέντρωση εξουσιών στον ίδιο και στις κλίκες του.

«Υπό κανονικές συνθήκες, αυτή η κυβέρνηση πολιτικά θα έπρεπε να βρισκόταν κάτω από τα ερείπια μετά τον σεισμό, αλλά, αντιθέτως, έχει περάσει στην επίθεση» αναφέρει στο Politico o Σολί Οζέλ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Καντίρ Χας της Κωνσταντινούπολης. «Παρατηρείται ένας προπαγανδιστικός βομβαρδισμός, στέλνουν ιμάμηδες στην περιοχή (που επλήγη από τον σεισμό), καθώς και κεφάλαια. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο σεισμός εδραίωσε τις κομματικές βάσεις, αντί να μετριάσει τις πολιτικές διαιρέσεις».

Ο τούρκος αναλυτής Οζέρ Σενκάρ, ιδρυτής της Metropoll, μιας από τις κορυφαίες εταιρείες δημοσκοπήσεων της Τουρκίας, σημειώνει από την πλευρά του ότι το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν έχασε μεν έδαφος μετά τον σεισμό, αλλά πολύ λιγότερο από όσο αναμενόταν.

Δημοσκόπηση της Metropoll δείχνει ότι το AKP απώλεσε τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες τον Φεβρουάριο, υποχωρώντας στην πιστή του βάση του 30%, ενώ το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) –το κύριο κοσμικό κόμμα της αντιπολίτευσης στην Τουρκία– έπεσε από το 22 στο 20%. Την ίδια ώρα, η συμμαχία του Ερντογάν διατήρησε προβάδισμα περίπου επτά ποσοστιαίων μονάδων έναντι του κοινού μετώπου της αντιπολίτευσης, με το ποσοστό της να αυξάνεται περαιτέρω μέσω της αναλογικής κατανομής των αναποφάσιστων.

Σύμφωνα, πάντα, με τις έρευνες της Metropoll, το 39% των υποστηρικτών του AKP κατηγορεί τις κατασκευαστικές εταιρείες για τις τρομακτικές απώλειες των σεισμών, ενώ το 20% επιρρίπτει την ευθύνη στους δήμους και μόλις ένα 11% κατηγορεί την κυβέρνηση. «Η κυβερνητική βάση βλέπει τους σεισμούς ως θέλημα Θεού ή επιρρίπτει την ευθύνη σε κατασκευαστικούς ομίλους και δήμους» σημειώνει ο Σενκάρ. «Υπάρχουν αρκετές πιθανότητες η κυβέρνηση να μη χάσει σημαντικό αριθμό ψήφων».

«Πολλοί ψηφοφόροι του ΑΚΡ βλέπουν τον Ερντογάν ως απελευθερωτή – ως τον άνθρωπο που έφτιαξε δρόμους, σχολεία και νοσοκομεία σε παραμελημένες παραγκουπόλεις και απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές, κυρίως λόγω του πάθους του για τις κατασκευές. Εθεσε επίσης τις βάσεις ούτως ώστε οι θρησκευόμενοι Τούρκοι να διαδραματίζουν μεγαλύτερο ρόλο στον δημόσιο βίο, δίνοντας μάχη κατά των περιορισμών που επιβλήθηκαν από την παλιά κοσμική ελίτ της χώρας» συνοψίζει η δημοσιογράφος από την Τουρκία.

Μηνύματα ενότητας στον Βόσπορο

Στον απόηχο των φονικών και καταστροφικών σεισμών και ενόψει της εξαιρετικά κρίσιμης εκλογικής αναμέτρησης του Μαΐου, η κυβέρνηση Ερντογάν έχει αρχίσει να διεξάγει μια άκρως επιθετική επικοινωνιακή εκστρατεία, με την Κωνσταντινούπολη να είναι κατάμεστη με μηνύματα ενότητας και εθνικού πένθους σε διαφημιστικές πινακίδες και οθόνες, τα οποία, όμως, μηνύματα δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

Η Ελτσίν Ποϊραζλάρ αναφέρει ενδεικτικά ότι στη συνοικία Εσενλέρ της Κωνσταντινούπολης, ένα από τα προπύργια του AKP, οι υποστηρικτές του Ερντογάν καταστρέφουν αφίσες με τα πρόσωπα των ηγετών της αντιπολίτευσης, αν και ακόμη και εκεί (όπου το κυβερνών κόμμα στις δημοτικές εκλογές του 2019 είχε λάβει ποσοστό 60%) υπάρχουν άνθρωποι που επικρίνουν την κυβέρνηση (παρότι λιγότεροι από όσο αναμενόταν), δίχως ωστόσο να επικροτούν την αντιπολίτευση.   

Ο Νεκάτι Οζκάν, επικοινωνιολόγος και σύμβουλος του δημάρχου Ιμάμογλου, σημειώνει πως ενδέχεται, ούτε η οικονομική κρίση που ταλανίζει εδώ και καιρό τη Τουρκία, ούτε οι καταστροφικοί σεισμοί που την ισοπέδωσαν τον προηγούμενο μήνα να επαρκούν για να επέλθει μια ουσιαστική θεσμική αλλαγή.

Εξηγεί ότι στα αυταρχικά καθεστώτα, παρά τις όποιες μεγάλες κρίσεις και καταστροφές, απαιτείται χρόνος για να ανατραπεί το στάτους κβο. «Η αντιπολίτευση χρειάζεται ένα νέο αφήγημα όσον αφορά το πώς η Τουρκία και οι ζωές των πολιτών της θα μπορούσαν να βελτιωθούν. Ο σεισμός μάς έδειξε ότι το έδαφος είναι έτοιμο για αλλαγή, αλλά αυτή η διαδικασία δεν θα εξελιχθεί αυτόματα» τονίζει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News