Το έργο του John Pielmeier, «Η Αγνή του Θεού» καθοδηγεί τον  αναγνώστη /θεατή/ ακροατή σε προβληματισμούς ουσίας, σχετιζόμενους με ένα είδος διχασμού ανάμεσα στην πίστη και με ό, τι  εκπορεύεται δυνητικά απ’ αυτήν. Το εστιακό σημείο αυτής της «διαμάχης» ανιχνεύεται κυρίως στην ενδότερη, στην εσωτερική ζωή της ανθρώπινης οντότητας, η οποία διαβιεί σε διάφορα και διαφορετικά μεταξύ τους επίπεδα, επί των οποίων αποτυπώνεται η αγωνία του οικουμενικού ανθρώπου απέναντι στην εν κοινότητι ύπαρξη και συνύπαρξη. Διακρίνουμε εντούτοις τρία βασικά υπαρκτικά επίπεδα, εκείνα της φιλοσοφίας, της επιστήμης και της θρησκείας βάσει των οποίων στοιχειοθετείται  και κατηγοριοποιείται ενδεχομένως η συμπεριφορά του κοινωνικού όντος. Σημειωτέον ότι σημείο τριβής, που συνενώνει τα ως άνω τρία επίπεδα, αναδεικνύεται η αναζήτηση της αλήθειας, μίας αλήθειας ανακουφιστικής για τον άνθρωπο της οιασδήποτε κοινωνικο-ιστορικής πραγματικότητας. Η φιλοσοφία λοιπόν αναζητεί εναγωνίως και συχνά ματαίως την δική της αλήθεια την οποία ουδέποτε κατακτά, ουδέποτε προσεγγίζει με λογικά και εξώλογα κριτήρια, αρκούμενη στα λογικά παράδοξα που παράγει η σκέψη καθώς και σε ορισμένα «προσωρινά» συμπεράσματα. Η επιστήμη, από τη δική της σκοπιά επιχειρεί να διατυπώσει έναν λόγο της αλήθειας αντιμετωπίζοντας μολαταύτα την βάσανο της αποδεικτικής διαδικασίας που εστιάζει στο γνωστό, αποστομωτικό, θα λέγαμε, «όπερ έδει δείξαι». Απόδειξέ το λοιπόν, αφού το βρήκες ως λεκτικό εννοιολόγημα εφαρμόσιμο στην πρακτική ζωή του Είναι. Αν δεν το αποδείξεις  σε πραγματιστικές συνθήκες, σημαίνει ότι δεν γνωρίζεις καμία αλήθεια. Στο σημείο αυτό εμφανίζεται η θρησκεία, η οποία εποικοδομεί, μπορούμε να πούμε, στα δύο προηγούμενα επισφαλή συστήματα: η θρησκεία κατέχει όλες τις αλήθειες λειτουργώντας αποκαλυπτικά απέναντι σε έναν έκαστο των ανθρώπων της Γης. Συνεπώς, η πίστη που καθίσταται εξ αποκαλύψεως πλαίσιο αληθολογίας ενός υπέρτερου όντος, ενώ ο άνθρωπος, διαχειρίζεται, μόνος ή συλλογικά, την προσωπική ενοχή  στο δίκαιο μίας παγκόσμιας αλήθειας. Αυτό ανακουφίζει τον θνητό, ο οποίος πιστεύει στην υπόσχεση και απωθεί, κατ’ αυτόν τρόπο, δια της πίστεως δηλαδή, τις δυνάμεις που παράγει το «κράτος της  ζόφου».

Η «Αγνή του Θεού» στην προσεγμένη μετάφραση του Χρήστου Καρχαδάκη αποτυπώνει δραματικά την αγωνιώδη αυτή διάσταση του ανθρώπου όπως την υλοποιεί σκηνοθετικά η εξαιρετικά φροντισμένη παράσταση της Χρυσάνθης Κορνηλίου, στο θέατρο του πολυχώρου «Διέλευσις».  Η σκηνοθεσία της κ. Κορνηλίου εμπνέεται από τα ποικίλα και πολυσχιδή ερωτήματα που εκφύονται από την ίδια την πραγματικότητα η οποία περιβάλλει τον άνθρωπο. Υπ’ αυτό το πρίσμα, η σκηνοθεσία δίνει την δυνατότητα στο κείμενο του συγγραφέα να «αναπνεύσει» τον αέρα της διαρκώς ανανεούμενης επικαιρότητας, παρουσιάζοντας τον εσωτερικό μύθο και την πλοκή του έργου σε διαρκή «επαγρύπνηση». Στον απέριττο, μετωνυμικά συλληφθέντα, διάκοσμο του Άγγελου Δελή και υπό το επιβλητικό μέλος του «Ave Maria» ξετυλίγεται η ιστορία της μικρής Αγνής του καθολικού μοναστηριού, στο οποίο κυριαρχεί η μορφή της φαινομενικά σκληρής και πανταχού παρούσας ηγουμένης, την οποία υποδύεται με σπάνια επιτελική εσωτερικότητα η Μαρία Δούση. Η ηθοποιός επιστρατεύει και συνδέει αρμονικά την εξωτερική εικόνα της Ηγουμένης,  Μύριαμ Ρουθ, με το εσώτατο είναι μίας γυναίκας που έχει προηγουμένως βιώσει την ηθική χαλαρότητα και τις ανάλογες εμπειρίες. Η Ηγουμένη της κ. Δούση αποτελεί προσωποποίηση της αμαρτίας που έχει προ πολλού μεταλλαχθεί σε υψηλό θρησκευτικό φρόνημα.

Στον ρόλο της ψυχιάτρου –ανακρίτριας κ. Λίβινγκστόουν, η Μαρία Βασιλέλλη διεκπεραιώνει με άνεση και με ολοκληρωμένες κινήσεις το πρόσωπο της αναφοράς, καταφέρνοντας να ερμηνεύσει μαζί με την Ηγουμένη την αποτύπωση  μιας διαμάχης που εξελίσσεται σε σύγκλιση. Ανάμεσά τους, αντικείμενο της προσοχής τους, η νεαρή καλόγρια, «Αδελφή Αγνή», την οποία υποδύεται με ακρίβεια και άρτιους χειρισμούς η Αναστασία Παπασπύρου. Η κ. Παπασπύρου αποδίδει καθ’ ολοκληρίαν τον σύνθετο ρόλο της Αγνής του Θεού δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις ισορροπίες που επιβάλλει ο χαρακτήρας, πλάθοντας έτσι μία αμφιλεγόμενη μορφή, παραπαίουσα ανάμεσα στο έλλογο και το εξώλογο στοιχείο.

*Η Μαρίκα Θωμαδάκη είναι καθηγήτρια θεωρίας και σημειολογίας του θεάτρου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News