Με 32 βλαβερές συνέπειες για την υγεία συνδέονται άμεσα τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα (ΥΕΤ), συμπεριλαμβανομένων του υψηλότερου κινδύνου καρδιακών παθήσεων, καρκίνου, διαβήτη τύπου 2, δυσμενούς ψυχικής υγείας και πρόωρου θανάτου, σύμφωνα με τη μεγαλύτερη ανασκόπηση του είδους στον κόσμο, αναφέρει σε άρθρο του στον Guardian ο Αντριου Γκρέγκορι, συντάκτης Υγείας της βρετανικής εφημερίδας.

Τα ευρήματα της πρώτης ολοκληρωμένης ανασκόπησης των στοιχείων έρχονται εν μέσω της ταχέως αυξανόμενης παγκόσμιας κατανάλωσης ΥΕΤ, όπως δημητριακά, μπάρες πρωτεΐνης, ανθρακούχα ποτά, έτοιμα γεύματα και fast food.

Να σημειωθεί ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις ΗΠΑ περισσότερο από το ήμισυ της μέσης διατροφής αποτελείται πλέον από υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα. Για ορισμένους, δε, ειδικά για άτομα νεότερης ηλικίας, φτωχότερα ή σε μειονεκτικές περιοχές, είναι χαρακτηριστική μια δίαιτα που περιλαμβάνει έως και 80% ΥΕΤ.

Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο British Medical Journal (The BMJ) και υποδηλώνουν ότι οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε υπερπεπεξεργασμένα τρόφιμα (YET) ενδέχεται να είναι επιβλαβείς για πολλές παραμέτρους της υγείας. Τα αποτελέσματα της ανασκόπησης των ερευνών, στις οποίες συμμετείχαν περίπου 10 εκατ. άνθρωποι, υπογραμμίζουν την ανάγκη λήψης μέτρων για τη στόχευση και τη μείωση της έκθεσης σε ΥΕΤ, δήλωσαν οι ερευνητές.

Στην ανασκόπηση συμμετείχαν εμπειρογνώμονες από μια σειρά κορυφαίων ιδρυμάτων, όπως η Σχολή Δημόσιας Υγείας Johns Hopkins Bloomberg στις ΗΠΑ, το πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ στην Αυστραλία και το πανεπιστήμιο της Σορβόνης στη Γαλλία.

Στη δημοσίευσή τους στο BMJ οι εμπειρογνώμονες κατέληξαν: «Συνολικά βρέθηκαν άμεσες συσχετίσεις ανάμεσα στην έκθεση σε εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα και σε 32 παραμέτρους υγείας, που καλύπτουν τη θνησιμότητα, τον καρκίνο και τα ψυχικά, αναπνευστικά, καρδιαγγειακά, γαστρεντερικά και μεταβολικά αποτελέσματα».

»Η μεγαλύτερη έκθεση σε ΥΕΤ συσχετίστηκε με υψηλότερο κίνδυνο δυσμενούς έκβασης στην υγεία, ιδιαίτερα στην έκβαση καρδιομεταβολικών νοσημάτων, κοινών ψυχικών διαταραχών και θνησιμότητας.

»Αυτά τα ευρήματα παρέχουν ένα σκεπτικό για την ανάπτυξη και αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της χρήσης μέτρων με βάση τον πληθυσμό και τη δημόσια υγεία, για τη στόχευση και μείωση της διατροφικής έκθεσης σε εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα για βελτιωμένη ανθρώπινη υγεία».

Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα –ανάμεσά τους περιλαμβάνονται συσκευασμένα αρτοσκευάσματα και σνακ, ανθρακούχα ποτά, δημητριακά με ζάχαρη και γεύματα έτοιμα προς κατανάλωση– υφίστανται πολλαπλές βιομηχανικές επεξεργασίες και συχνά εμπεριέχουν χρώματα, αρώματα, γαλακτωματοποιητές και άλλα πρόσθετα. Αυτά τα προϊόντα τείνουν επίσης να έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, λίπος ή/και αλάτι, αλλά είναι χαμηλά σε βιταμίνες και φυτικές ίνες.

Προηγούμενες μελέτες έχουν συνδέσει τα ΥΕΤ με την κακή υγεία, αλλά καμία ολοκληρωμένη ανασκόπηση δεν είχε παράσχει μια ευρεία αξιολόγηση των στοιχείων σε αυτόν τον τομέα.

Για να γεφυρώσουν αυτό το χάσμα, οι ερευνητές πραγματοποίησαν μια ανασκόπηση-ομπρέλα, δηλαδή μια περίληψη στοιχείων υψηλού επιπέδου, 45 διακριτών συγκεντρωτικών μετα-αναλύσεων από 14 δημοσιεύσεις ανασκοπήσεων, που συσχετίζουν τα ΥΕΤ με δυσμενή αποτελέσματα στην υγεία.

Ολες οι δημοσιεύσεις ανασκοπήσεων δημοσιεύθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια, αφορούσαν 9,9 εκατ. ανθρώπους και καμία δεν χρηματοδοτήθηκε από εταιρείες που ασχολούνται με την παραγωγή υπερεπεξεργασμένων τροφίμων.

Οι εκτιμήσεις της έκθεσης ελήφθησαν από έναν συνδυασμό ερωτηματολογίων συχνότητας τροφής, συνεντεύξεων για διατροφή 24ώρου και διατροφικού ιστορικού, και μετρήθηκαν ως προς την υψηλότερη έναντι της χαμηλότερης κατανάλωσης, τις πρόσθετες μερίδες ανά ημέρα ή μια αύξηση της τάξεως του 10%.

Οι ερευνητές βαθμολόγησαν τα στοιχεία ως πειστικά, άκρως υποδηλωτικά, υποδηλωτικά, αδύναμα και ανύπαρκτα. Αξιολόγησαν επίσης την ποιότητα των αποδεικτικών στοιχείων ως υψηλή, μέτρια, χαμηλή και πολύ χαμηλή.

Συνολικά, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η υψηλότερη έκθεση σε ΥΕΤ συσχετίστηκε σταθερά με αυξημένο κίνδυνο 32 δυσμενών εκβάσεων στην υγεία, ανέφερε η δημοσίευση στο βρετανικό περιοδικό υγείας The BMJ.

Τα πειστικά στοιχεία έδειξαν ότι η υψηλότερη πρόσληψη ΥΕΤ συσχετίστηκε με περίπου 50% αυξημένο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακή νόσο, 48%-53% υψηλότερο κίνδυνο άγχους και κοινών ψυχικών διαταραχών και 12% μεγαλύτερο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2.

Ιδιαίτερα ενδεικτικά στοιχεία έδειξαν επίσης ότι η υψηλότερη πρόσληψη επεξεργασμένων τροφίμων συσχετίστηκε με 21% μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από οποιαδήποτε αιτία, 40%-66% αυξημένο κίνδυνο θανάτου από καρδιακές παθήσεις, παχυσαρκία, διαβήτη τύπου 2 και προβλήματα ύπνου, και 22% αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης.

Υπήρξαν επίσης στοιχεία για συσχετίσεις μεταξύ ΥΕΤ και άσθματος, γαστρεντερικής υγείας, ορισμένων καρκίνων και καρδιομεταβολικών παραγόντων κινδύνου, όπως υψηλά λίπη στο αίμα και χαμηλά επίπεδα «καλής» χοληστερόλης – αν και οι ερευνητές προειδοποίησαν ότι τα στοιχεία για αυτές τις συνδέσεις παραμένουν περιορισμένα.

Οι ερευνητές αναγνώρισαν αρκετούς περιορισμούς στην ανασκόπηση-ομπρέλα, μεταξύ των οποίων και ότι δεν μπορούσαν να αποκλείσουν την πιθανότητα άλλοι μη μετρημένοι παράγοντες και παραλλαγές στην αξιολόγηση της πρόσληψης ΥΕΤ να έχουν επηρεάσει τα αποτελέσματά τους.

Ορισμένοι ειδικοί που δεν συμμετείχαν στην έρευνα τόνισαν επίσης ότι μεγάλο μέρος της έρευνας που συμπεριλήφθηκε στην ανασκόπηση-ομπρέλα ήταν αδύναμη. Επιπλέον, προειδοποίησαν ότι τα ευρήματα δεν αποδεικνύουν αιτία και αποτέλεσμα.

Ωστόσο, ο δρ Κρις βαν Τούλεκεν, αναπληρωτής καθηγητής στο University College του Λονδίνου και ένας από τους κορυφαίους εμπειρογνώμονες για τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα διεθνώς, δήλωσε στον Guardian ότι τα ευρήματα ήταν «απολύτως συνεπή» με έναν «τεράστιο αριθμό ανεξάρτητων μελετών που συνδέουν, πλέον, ξεκάθαρα μια δίαιτα υψηλή σε ΥΕΤ με πολλαπλά επιβλαβή αποτελέσματα για την υγεία, συμπεριλαμβανομένου του πρόωρου θανάτου».

«Εχουμε κατανοήσει καλώς τους μηχανισμούς με τους οποίους αυτά τα τρόφιμα προκαλούν βλάβες» προσέθεσε. «Εν μέρει υπεύθυνο είναι το φτωχό διατροφικό προφίλ τους. Συχνά έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά, αλάτι και ελεύθερη ζάχαρη«.

»Αλλά ο τρόπος επεξεργασίας τους είναι επίσης σημαντικός – παρασκευάζονται και διατίθενται στην αγορά με τρόπους που οδηγούν σε υπερβολική κατανάλωση. Για παράδειγμα, είναι συνήθως μαλακά και ενεργειακώς πυκνά τρόφιμα και διατίθενται επιθετικά, συνήθως σε μειονεκτούσες κοινότητες».

Σε ένα συνδεδεμένο άρθρο, ακαδημαϊκοί από τη Βραζιλία δήλωσαν ότι τα ΥΕΤ ήταν συχνά «χημικώς επεξεργασμένα φθηνά συστατικά» τα οποία «γίνονται εύγευστα και ελκυστικά με τη χρήση συνδυασμών αρωμάτων, χρωμάτων, γαλακτωματοποιητών, πυκνωτικών και άλλων πρόσθετων».

«Είναι πλέον καιρός οι υπηρεσίες του ΟΗΕ και τα κράτη-μέλη του να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν μια σύμβαση-πλαίσιο για τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα ανάλογη με το πλαίσιο για τον καπνό» προσέθεσαν.

Στο μεταξύ, μια ξεχωριστή μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Lancet Public Health υποστηρίζει ότι περισσότεροι από 9.000 θάνατοι σχετιζόμενοι με καρδιακές παθήσεις θα μπορούσαν να αποφευχθούν στη Βρετανία τις επόμενες δύο δεκαετίες εάν όλα τα εστιατόρια, τα καταστήματα fast food και takeaway, οι καφετέριες και οι παμπ προσθέσουν θερμίδες στα μενού τους.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News