Τον περίφημο κριτικό λογοτεχνίας Εντουαρντ Σαΐντ επικαλείται σε άρθρο του ο Φράνκλιν Φορ του The Atlantic, γράφοντας όχι για κάποιον λογοτέχνη αλλά για τον Λιονέλ Μέσι. Ο αμερικανοπαλαιστίνιος Σαΐντ, ο οποίος υπήρξε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Columbia και ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της εποχής μας, επινόησε τον όρο «όψιμο στιλ» (late style)  για να περιγράψει τα τελευταία έργα ενός συγγραφέα ή ενός συνθέτη, εκείνα που δημιουργεί «όταν η φθορά του σώματος δεν μπορεί παρά να επηρεάζει την καλλιτεχνική έκφραση, όταν η δημιουργικότητα είναι εμποτισμένη με τα χτυπήματα, τους μώλωπες και τη σοφία μιας ζωής σχεδόν πλήρως βιωμένης», γράφει ο αμερικανός δημοσιογράφος.

Μην όντας συγγραφέας, ούτε συνθέτης αλλά ποδοσφαιριστής, φέροντας στις πλάτες του 35 χρόνια ζωής, ο Λιονέλ Μέσι είναι δυστυχώς γηραιός. Ωστόσο το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου του Κατάρ που ολοκληρώθηκε την Κυριακή με την κατάκτησή του από την εθνική ομάδα της Αργεντινής, «ήταν το δικό του τελευταίο έργο, η δική του εκδοχή για τα τελευταία κουαρτέτα για έγχορδα του Μπετόβεν ή για τις λιμνούλες  του Μονέ», γράφει ο Φορ. Και υποστηρίζει πως αυτό που καθιστά ακόμη πιο συναρπαστικό και εξαιρετικό τον θρίαμβο της Αργεντινής είναι το ότι η νίκη αποτέλεσε «τόσο το αποκορύφωμα» της εκπληκτικής καριέρας του Λιονέλ Μέσι «όσο και την ενσάρκωση ενός όψιμου στιλ, μια παράσταση που έφερε τη μελαγχολική αίσθηση ενός τέλους».

Ηδη πριν από την έναρξη του του τουρνουά η προσοχή όλων ήταν στραμμένη σχεδόν αποκλειστικά στους δύο κορυφαίους ποδοσφαιριστές της εποχής, στον Λιονέλ Μέση και στον Κριστιάνο Ρονάλντο, οι οποίοι είχαν αμφότεροι κερδίσει τα πάντα εκτός από ένα παγκόσμιο κύπελλο. Ολοι γνώριζαν, περιλαμβανομένων, φυσικά, και των δύο βιρτουόζων της στρογγυλής θεάς, ότι το Κατάρ επρόκειτο να είναι η τελευταία τους ευκαιρία να καλύψουν το κενό, να κατακτήσουν το πολυπόθητο έπαθλο που θεωρείται απαραίτητο για κάθε ποδοσφαιριστή που θέλει να υποστηρίζει πως ανήκει στους καλύτερους όλων των εποχών.

Οσον αφορά τον 37χρονο Κριστιάνο Ρονάλντο, «απογοήτευσε γιατί δεν μπόρεσε να προσαρμοστεί στη φυσική του παρακμή. Επέμενε να παίζει σαν να ήταν 10 χρόνια νεότερος. Ενεργώντας ωσάν να ήταν ουσιαστικός, κατέληξε να είναι περιττός. Και στο τελευταίο του παιχνίδι, μια χαλαρή ήττα από το Μαρόκο, μπήκε από τον πάγκο, συνέβαλε ελάχιστα και μετά έφυγε από το γήπεδο δακρυσμένος – χωρίς να ανταλλάξει χειραψία με τους αντιπάλους του ή να παρηγορήσει τους ηττημένους συμπαίκτες του. Επρόκειτο για ένα αξιολύπητο τρόπο αποχώρησης, που ταιριάζει σε μια μάταιη καριέρα», συνοψίζει ο δημοσιογράφος του The Atlantic.

Αντιθέτως ο μεγάλος νικητής του Μουντιάλ του Κατάρ, ο Λιονέλ Μέσι, έχοντας επίγνωση της φυσικής του κατάστασης και των δυνάμεών του, «έκανε οικονομία στις κινήσεις του». «Αντί να προσποιείται τον νέο, έπαιζε ως μεγαλύτερος. Βόλταρε στα παιχνίδια, διατηρώντας τις δυνάμεις του για τις στιγμές που θα μπορούσε να επιβληθεί. Επέδειξε μια αξιοσημείωτη αντίληψη σχετικά με το πώς θα μπορούσε να μοιράζει τις φθίνουσες σωματικές του δυνάμεις, με το πώς έπρεπε να επιλέγει πότε να δίνεται πλήρως», προσθέτει.

Και, επιδεικνύοντας τις εξαιρετικές, για έναν Αμερικανό, ποδοσφαιρικές του γνώσεις, εξηγεί ότι στο μεγαλύτερο μέρος της καριέρας του, ο Μέσι επωφελούνταν, οπισθοχωρώντας προς τη μεσαία γραμμή, καταφέρνοντας, έτσι, να απομακρύνει τους αμυντικούς των αντιπάλων ομάδων από τις θέσεις τους και να δημιουργεί χώρο για τους συμπαίκτες του. «Οταν έπαιρνε την μπάλα, πανικόβαλε τους αμυντικούς που δεν μπορούσαν να είναι σίγουροι εάν θα τους προσπερνούσε ή εάν θα εκμεταλλευόταν την ικανότητά του να πασάρει για να αλλάξει την επίθεση», γράφει ο Φορ.

Ωστόσο αυτό το συγκεκριμένο στοιχείο της έκπληξης δεν υπάρχει πια, «γιατί δεν υπάρχει η ταχύτητα». Η τεράστια συνεισφορά του Μέσι στο τουρνουά βασίστηκε κυρίως «στην πανουργία του — στα τινάγματά του, στην εξαπάτηση, την πτώση του ώμου του και την περιστροφή των γοφών του», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Φορ, έχοντας κατά νου τη στιγμή που ο Λιονέλ Μέσι «ταπείνωσε» τον 20χρονο κροάτη αμυντικό Γιόσκο Γκβάρντιολ, στριφογυρίζοντας γύρω του και σερβίροντας, στη συνέχεια, την μπάλα στον Χούλιαν Αλβάρεζ αλλά και την πάσα που έδωσε χωρίς να βλέπει η οποία «έσκισε» την ολλανδική άμυνα. «Αυτά τα κόλπα δεν ήταν μόνο προϊόν φυσικών χαρισμάτων αλλά και συσσωρευμένη σοφία μιας καριέρας», σημειώνει ο Φορ.

Σε αντίθεση με τον Ρονάλντο, μεγαλώνοντας  ο Μέσι, άλλαξε ως ηγέτης. Ως έφηβος στη Βαρκελώνη που έπαιρνε ορμόνες για να καταστεί και σωματικά κατάλληλος για τα κορυφαία πρωταθλήματα της Ευρώπης,  ήταν γνωστός ως «el mudo», ο βουβός, ενώ η χαρακτηριστική εσωστρέφειά του ερχόταν σε έντονη αντίθεση με τις στιγμές που ξεχώριζε με ανεπανάληπτο τρόπο κατά τη διάρκεια των αγώνων.

Ωστόσο στο Κατάρ «ήταν συγκινητικό να βλέπεις πόσο μακριά είχε ταξιδέψει ως άνθρωπος. Υπήρχαν στιγμές στο γήπεδο κατά τις οποίες υποδυόταν το κάθαρμα, κάνοντας βάναυσα φάουλ και διαμαρτυρόμενος άχαρα. Αλλά υιοθέτησε επίσης ένα στιλ ηγεσίας που του ταίριαζε. Ανέλαβε την ευθύνη για την ομάδα του, ενώ ποτέ δεν συμπεριφέρθηκε ωσάν να ήταν υπεράνω της ομάδας. Και η ηγεσία του ήταν, κατά μία έννοια, μια μορφή θεραπείας», γράφει ο δημοσιογράφος του The Atlantic.

Γιατί ο Λιονέλ Μέσι, ως ποδοσφαιριστής, έζησε μια ζωή στην εξορία. Αποτέλεσε, φυσικά, προσωπική του επιλογή η οποία του απέφερε τεράστια οικονομικά και άλλα οφέλη. Αλλά παίζοντας στο εξωτερικό, ήταν πάντα τρόπον τινά εγκλωβισμένος σε έναν ενδιάμεσο χώρο, διαρκώς ανασφαλής για τη σχέση του με την πατρίδα του την Αργεντινή αλλά και αποξενωμένος από το νέο του σπίτι. Οσο αποτελούσε ίνδαλμα για τους συμπατριώτες του, άλλο τόσο ήταν και ξένος, κατάσταση που επιδεινωνόταν από το γεγονός ότι δεν είχε κερδίσει το πιο σημαντικό και ποθητό από τα ποδοσφαιρικά τρόπαια για την πατρίδα του.

Επιδιώκοντας να κερδίσει ένα Παγκόσμιο Κύπελλο, είναι πολύ πιθανό ότι ο Λιονέλ Μέσι επιδίωκε «να αποκαταστήσει τη σχέση του με την Αργεντινή», γράφει ο Φράνκλιν Φορ. «Καθώς παρακολούθησα το τελευταίο παιχνίδι του Μέσι στο Παγκόσμιο Κύπελλο, φυσικά συγκλονίστηκα από έναν από τους καλύτερους αγώνες που έχουν διεξαχθεί ποτέ. Αλλά διαπίστωσα πως αισθανόμουν επίσης ευγνωμοσύνη για κάποιον που έδωσε μαθήματα με το παράδειγμά του – που έδειξε, σε έναν κόσμο που φετιχοποιεί τη νιότη, γιατί το όψιμο στιλ είναι πολύ συχνά το καλύτερο», καταλήγει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News