ORGANIZACAO, CONCENTRACAO, PAIXAO, CONFIANCA. Αυτές οι τέσσερις λέξεις είναι το ποδοσφαιρικό δόγμα του Φερνάντο Σάντος. Οργάνωση, συγκέντρωση, πάθος, εμπιστοσύνη. Ολοι οι παίκτες που κατά καιρούς έχουν περάσει από τα χέρια του, τις έχουν μάθει νεράκι. Ακόμη κι αν δεν σκαμπάζουν γρι Πορτογαλικά. Στην ΑΕΚ, στον Παναθηναϊκό, στον ΠΑΟΚ ή στην Εθνική, τις έβλεπαν συνεχώς μπροστά τους, στον πίνακα των μαθημάτων τακτικής. Είτε είχε να κάνει με τον Κριστιάνο Ρονάλντο είτε με τον Γιάννη Φετφατζίδη, ο Σάντος ποτέ δεν παρεξέκλινε από το ιερό του ευαγγέλιο.

Οπου κι αν εργάστηκε -στην Εστορίλ, στην Αμαδόρα, στην Πόρτο, στην Μπενφίκα, στην Ελλάδα ή, τώρα, στην εθνική ομάδα Πορτογαλίας- ο «Δον Φερνάντο» ακολούθησε τους ίδιους κανόνες. Ποτέ δεν «μάσησε» από την έντονη -και συχνά εχθρική- κριτική που δέχτηκε. Οπου κι αν πήγε, εκτιμήθηκε και αγαπήθηκε όταν -πλέον- είχε φύγει. Διότι ο κόσμος είναι, πάνω – κάτω, παντού ο ίδιος.. Θέλει επιτυχίες, νίκες και τρόπαια, πάνω απ’ όλα. Αλλά απαιτεί και θέαμα, επίθεση, πολλά γκολ. Παντού, οι καλύτεροι παίκτες είναι αυτοί που… δεν έπαιξαν. Πάντα η ομάδα έχει μεγαλύτερες δυνατότητες, και φταίει ο προπονητής που δεν την άφησε να τις επιδείξει. Ακόμη και στην Πορτογαλία, την οποία παρέλαβε έπειτα από μια εντός έδρας ήττα από την Αλβανία και τη μετέτρεψε σε νικήτρια -έστω «κυνική»- ο Σάντος έχει ακούσει τα εξ αμάξης. Νάτην, όμως, στους «8» του Euro. Με τον δικό του, μοναδικό τρόπο.

Στον χθεσινό (Σάββατο) αγώνα της κόντρα στους Κροάτες, η Πορτογαλία είχε μόλις τέσσερις τελικές προσπάθειες μέχρι το 117′. Εκείνοι δημιούργησαν 17. Είχε κατοχή μπάλας 41%. Εκείνοι, 59%. Σε τέσσερα 90λεπτα στο Euro μετράει ισάριθμες ισοπαλίες. Ακόμη δεν έχει πετύχει νίκη στην κανονική διάρκεια ενός αγώνα. Εφτασε στη φάση των νοκ-άουτ με την ψυχή στο στόμα. Αλλά η ουσία είναι οτι το βράδυ της Πέμπτης (30/6, στις 22:00) θα παίξει στον πρώτο προημιτελικό (με αντίπαλο την Πολωνία), τον οποίο η Κροατία -αν και από τις καλύτερες ομάδες του τουρνουά- θα δει στην τηλεόραση.

Η Πορτογαλία συνεχίζει στα γήπεδα της Γαλλίας, όχι χάρη στον… βαρύγδουπο Κριστιάνο Ρονάλντο (ο οποίος, χθες, ήταν σχεδόν εξαφανισμένος), ούτε επειδή διαθέτει μερικούς παίκτες κλάσης ακόμη: τον Κουαρέσμα, τον Νάνι ή τον αντιπαθέστατο Πέπε. Το οφείλει στον Σάντος, τον μετρ της νίκης με… «μισό – μηδέν». Μπορεί να μην αρέσει. Να μην μπαίνει στις καρδιές των ποδοσφαιρόφιλων όλου του κόσμου. Να μην κερδίζει νέους οπαδούς σε κάθε παιχνίδι της. Να μην αξίζει το εισιτήριο που πλήρωσε κάποιος για να τη δει, ή τις δυο ώρες που σπατάλησε μπροστά στην τηλεόραση. Αλλά οι Πορτογάλοι, σήμερα, είναι ευτυχισμένοι. Και ζουν με τη βάσιμη προσδοκία οτι η… αντιτουριστική ομάδα τους είναι ικανή -εκμεταλλευόμενη και τις διασταυρώσεις που την κράτησαν μακριά από τα μεγαθήρια- να φτάσει μέχρι τον Τελικό.

Αυτό δεν είναι που «μετράει» περισσότερο, αν μιλάμε για εθνικές ομάδες; Αυτό δεν είναι το πατριωτικό καθήκον τους; Να φτάσουν τη σημαία όσο γίνεται πιο μακριά. Ενας ιδιότυπος πόλεμος -ευτυχώς αναίμακτος- δεν είναι οι αγώνες μεταξύ των χωρών, στα Euro ή στα Μουντιάλ; Αυτό ακριβώς, λοιπόν, γνωρίζει καλά ο Σάντος. Να είναι αποτελεσματικός. Να εξουδετερώνει τον αντίπαλο. Να κερδίζει τα παιχνίδια. Αυτό έκανε -με την ίδια επιτυχία- κι όταν βρισκόταν στα μέρη μας.

Ο «καρπουζάς από το Εστορίλ», αυτός που οι οπαδοί του ΠΑΟΚ έστελναν πίσω στο χωριό του φωνάζοντας το σύνθημα «go village» σε συνέντευξη Τύπου, αυτός που στην Ελλάδα βαφτίστηκε looser, αυτός που λοιδωρήσαμε μέχρι και για το καφέ δερμάτινο μπουφάν που δεν αποχωριζόταν ή τον φραπέ που συνήθως κρατούσε στο χέρι, είναι ο μοναδικός προπονητής που έχει περάσει την Εθνική μας δύο φορές από ομίλους μεγάλης διοργάνωσης (2012 και 2014). Και χωρίς -τότε- να προκρίνονται οι καλύτεροι τρίτοι. Είναι αυτός που παρά ένα καταραμένο πέναλτι μάς έφτασε στους «8» του Μουντιάλ της Βραζιλίας. Είναι αυτός που κρατάει το μεγαλύτερο αήττητο σερί της Εθνικής Ελλάδος στην ιστορία της (και -θυμηθείτε το- θα το κρατάει για πολλά χρόνια ακόμη). Ο Φερνάντο Μανουέλ Φερνάντες Ντα Κόστα Σάντος είναι αυτός που είχαμε και χάσαμε μέσα από τα χέρια μας.

Αν ένας σύλλογος δικαιούται να επιλέξει την καλή μπάλα, από τη νίκη, οι εθνικές ομάδες υπάρχουν μόνο για να νικούν. Ο Ρεχάγκελ και ο Σάντος το είχαν αντιληφθεί πρώτοι απ’ όλους. Κι όταν εμείς -οι Ελληνες- αρχίσαμε να ντρεπόμαστε για το ποδόσφαιρο σκοπιμότητας που έπαιζε η Εθνική μας, οι υπόλοιποι είχαν έρθει στα λόγια τους. Παίζοντας -με τον έναν ή τον άλλον τρόπο- πρώτα για τη νίκη. Ακόμη και η Ισπανία. Και η Γερμανία. Εκαναν δυο τρία καλά παιχνίδια στα πρόσφατα τουρνουά που κατέκτησαν, όμως η… σπεσιαλιτέ τους ήταν το «μισό – μηδέν». Για την Ιταλία, ήταν ανέκαθεν. Δεν είναι τυχαίο οτι φετινό Euro -μέχρι στιγμής- βιώνουμε τον χαμηλότερο μέσο όρο επίτευξης τερμάτων από το 1992. Ολοι προσπαθούν να μιμηθούν αυτό στο οποίο ο Σάντος είναι… μανούλα. Αυτό για το οποίο εμείς τον σπρώξαμε στην έξοδο.

Ετσι κι αλλιώς, είναι ουτοπία να περιμένουμε σπουδαία μπάλα από τις εθνικές ομάδες. Ακόμη κι αν -θεωρητικά- σε αυτές είναι συγκεντρωμένη η ποδοσφαιρική ελίτ όλων των χωρών. Διότι, στον ενάμισι χρόνο που διαρκούν οι προκριματικοί, ένας ομοσπονδιακός προπονητής καλεί τους -κατά την κρίση του- καλύτερους παίκτες από τη δεξαμενή των συλλόγων, τους έχει κοντά του για δυο τρεις ημέρες κάθε φορά, και ο στόχος του είναι ένας: η ομάδα να πάρει τους βαθμούς που απαιτούνται για την πρόκριση. Πού καιρός για μαθήματα αυτοματισμών, συνοχής, ομοιογένειας και δημιουργίας «με κλειστά τα μάτια»; Κι έπειτα, στους τελικούς, 23 ποδοσφαιριστές -που ο κάθε ένας τους έχει μάθει να παίζει με διαφορετικό στιλ στον σύλλογό του- συγκεντρώνονται ημιθανείς, έχοντας ολοκληρώσει μια εξουθενωτική σεζόν 50-60 αγώνων. Πού δυνάμεις και διάθεση για κανονική προετοιμασία; Τα απολύτως απαραίτητα, για να ‘ρθουν τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Το πρώτο πράγμα που επιχείρησε ο Σάντος στην εθνική ομάδα της Πορτογαλίας, ήταν να πείσει τον Ρονάλντο να διαθέσει το «εγώ» του στην υπηρεσία του συνόλου. Τα (ψιλο)κατάφερε. Επειτα, έμαθε στους υπόλοιπους να συμπεριφέρονται σαν ομάδα. Αφού το είχε δεχτεί ο Ρονάλντο, ποιος θα τολμούσε να το αρνηθεί; Και -στο τέλος- τους δίδαξε να παίζουν άσχημα και να νικούν. Πριν από εκείνον, οι Πορτογάλοι έχαναν στα καθοριστικά ματς… μετά πολλών επαίνων.

Ο Σάντος είναι ωραίος, ως προπονητής. Είναι ωραίος και ως… Ελλην. Ετσι νιώθει. «Εχω αγαπήσει αυτόν τον τόπο. Οποτε βρίσκομαι μακριά, πάντα κάτι με τραβάει πίσω στην Ελλάδα».   Πολύ θα το ‘θελε να είναι ακόμη εδώ, στην Εθνική μας. Αλλά -ο φουκαράς- μάς έπεφτε πολύ λίγος. Φάνηκε, με το που έφυγε. Φαίνεται και τώρα, που η Πορτογαλία προκρίνεται παίζοντας το χειρότερο ποδόσφαιρο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News