Θα φανταζόταν κανείς ότι η δημόσια παραδοχή της Κέιτ Μίντλετον σε βίντεο διάρκειας δύο λεπτών για την διάγνωσή της με καρκίνο θα έβαζε τέλος στις ακραίες θεωρίες συνωμοσίας του διαδικτύου των τελευταίων εβδομάδων. Αντιθέτως, μέσα στο περασμένο Σαββατοκύριακο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πλημμύρισαν από αλλοπρόσαλλα σενάρια.

Σύμφωνα με τους Times του Λονδίνου, πολυάριθμες νέες αβάσιμες και συνωμοτικές αναρτήσεις κυκλοφόρησαν σε περίοπτη θέση στις πλατφόρμες TikTok, X/Twitter και Reddit μέσα στο Σαββατοκύριακο. Ορισμένες αναρτήσεις του TikTok, οι οποίες υποδηλώνουν ότι το βίντεο της Παρασκευής παρουσιάζει μια πριγκίπισσα που δημιουργήθηκε από λογισμικό Τεχνητής Νοημοσύνης, έχουν προβληθεί εκατομμύρια φορές.

Το φαινόμενο, που διαθέτει και δικό του κωδικό –#KateGate– αποδεικνύει τον βαθμό στον οποίο οι αβάσιμες θεωρίες συνωμοσίας, οι ψευδείς ειδήσεις και η παραπληροφόρηση μπορούν να εξαπλωθούν σε πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης που ανήκουν σε δισεκατομμυριούχους και απασχολούν χιλιάδες από τα μεγαλύτερα μυαλά του κόσμου.

Το βράδυ της ανακοίνωσης της Κέιτ, η Λιντα Γιακαρίνο, διευθύνουσα σύμβουλος του X που προσελήφθη από τον Ελον Μασκ για να «καθαρίσει» τη φήμη της πλατφόρμας, επαίνεσε τη γενναιότητα της Πριγκίπισσας της Ουαλίας γράφοντας «το αίτημά της για προστασία της ιδιωτικής ζωής της οικογένειάς της (χωρίς ατελείωτες εικασίες) δείχνει εύλογο και άξιο σεβασμού».

Η ειρωνεία που προκύπτει από τη δήλωση της Γιακαρίνο έγινε αντικείμενο σχολιασμού επώνυμων χρηστών του X, με τον Σάιμον Μακόι, πρώην παρουσιαστή του BBC και βασιλικό ανταποκριτή να σημειώνει: «Η πλατφόρμα σας έχει χρησιμοποιηθεί για την προώθηση θεωριών συνωμοσίας – και για πολλά χειρότερα. Η υποκρισία σας είναι συγκλονιστική».

Ο Μπρους Ντέισλι, πρώην αφεντικό του Twitter στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρώπη, ισχυρίζεται ότι ελάχιστα πράγματα μπορούν να αποτρέψουν τα κουτσομπολιά και τις ανακρίβειες που αναρτώνται στην πλατφόρμα, αλλά το σοβαρότερο ζήτημα που χρίζει αντιμετώπισης είναι οι αλγόριθμοι του X, που προωθούν αναξιόπιστο περιεχόμενο στους χρήστες του.

Ο Ντέισλι λέει ότι ο όγκος των πληροφοριών σχετικά με την πριγκίπισσα είναι ανεξέλεγκτος και ξεχειλίζει τις σελίδες των χρηστών. «Γνωρίζουμε ότι αυτό συνέβη στο Facebook στο παρελθόν, αλλά έχει αυξηθεί σημαντικά και στο X», ισχυρίζεται. «Το φαινόμενο είναι πολύ πιο ισχυρό από τότε που το αγόρασε ο Μασκ, ο οποίος έχει αποδείξει επανειλημμένα ότι δεν ενδιαφέρεται για τις συνέπειες όσων κάνει».

Πριν ο δισεκατομμυριούχος αγοράσει το Twitter με αντίτιμο 44 δισ. δολάρια (40,55 δισ. ευρώ) το 2022 και το μετονομάσει σε X, η πλατφόρμα ήταν κόμβος αξιόπιστων πληροφοριών. Σήμερα οι εθισμένοι με την ενημέρωση χρήστες έχουν απομακρυνθεί από το X, καθώς η εταιρεία τεχνολογίας αποστασιοποιείται όλο και περισσότερο από τις επαγγελματικές δημοσιογραφικές πηγές.

Πριν την εξαγορά του Μασκ, το Twitter διέθετε τμήμα επιβεβαίωσης των αξιόπιστων πηγών πληροφόρησης, μέσω της απονομής του γαλάζιου τικ δίπλα στις εξακριβωμένες ταυτότητες έγκριτων οργανώσεων, πολιτικών και επαγγελματιών δημοσιογράφων. Επί Μασκ, το γαλάζιο τικ εξαγοράζεται εναντίον αντιτίμου, χωρίς ίχνος ανεξάρτητης εξακρίβωσης της ταυτότητας του χρήστη.

Η Meta του Mark Zuckerberg, η οποία λειτουργεί τόσο το Facebook όσο και το Instagram, έχει επίσης αποστασιοποιηθεί από το επαγγελματικό περιεχόμενο ειδήσεων. Τον επόμενο μήνα, σχεδιάζει να κλείσει το Facebook News, μια καρτέλα στην εφαρμογή του που προωθεί περιεχόμενο από αξιόπιστες δημοσιογραφικές πηγές.

Το πρόβλημα με τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης είναι ότι οι αλγόριθμοι τους προωθούν περιεχόμενο που έχει τα φόντα να γίνει viral, χωρίς να ενδιαφέρονται για την αξιοπιστία του. Εχοντας ως αποκλειστικό κίνητρο το κέρδος, οι πλατφόρμες προωθούν συνειδητά τα fake news, καθώς όσο πιο βαρύγδουπη και αισθησιακή είναι μία ανάρτηση, τόσο περισσότεροι χρήστες θα ενδιαφερθούν, ανεβάζοντας έτσι τα διαφημιστικά έσοδα της κάθε πλατφόρμας.

Η αλήθεια, όμως, είναι ότι μεγάλο βαθμό ευθύνης για τις θεωρίες συνωμοσίας σχετικά με την πριγκίπισσα της Ουαλίας φέρει και η βασιλική οικογένεια, μέσω της κυκλοφορίας της παραποιημένης φωτογραφίας της Κέιτ με την οικογένειά της, που δημοσίευσε στις αρχές Μαρτίου. Αλλά σε κάθε περίπτωση, το #KateGate αναζωπύρωσε το ζήτημα των θεωριών συνωμοσίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Πέρυσι η βρετανική κυβέρνηση εισήγαγε τον νόμο για την «Ασφάλεια στο Διαδίκτυο», ο οποίος σχεδιάστηκε για να το κάνει ασφαλέστερο για τα παιδιά. Τώρα η ευθύνη για την εφαρμογή του νόμου, αλλά και για την καταπολέμηση της εξάπλωσης παραπλανητικών ειδήσεων στις πλατφόρμες, ανήκει στην Ofcom, τη ρυθμιστική αρχή των βρετανικών μέσων ενημέρωσης – της οποίας η αξιοπιστία, όμως, έχει πληγεί την τελευταία δεκαετία μετά από καταγγελίες συμπαιγνίας της με το κυβερνών συντηρητικό κόμμα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News