Η ιδέα δεν είναι καινούργια, αν και συζητιόταν στο περιθώριο της επιστημονικής κοινότητας. Πλέον, ωστόσο, με τη Γη πιο θερμή από κάθε άλλη περίοδο στην καταγεγραμμένη ιστορία της και τους ανθρώπους να απέχουν πολύ από το να κάνουν ό,τι θα έπρεπε για να επιβραδύνουν την υπερθέρμανσή της, ένας μικρός αλλά ολοένα αυξανόμενος αριθμός φυσικών και αστρονόμων προτείνουν μια πιθανή λύση που θα μπορούσε να προέρχεται από το πεδίο της επιστημονικής φαντασίας: το αντίστοιχο μιας γιγάντιας ομπρέλας για τον Ηλιο που αιωρείται στο Διάστημα.

Μάλιστα, μια ομάδα επιστημόνων από το Ισραήλ δηλώνει πως θα μπορούσε να έχει αναπτύξει ένα πρωτότυπο μέσα σε λίγα χρόνια, υποστηρίζοντας ότι ένα τεράστιο αντηλιακό παραπέτασμα κάπου μακριά στο Διάστημα, μεταξύ της Γης και του Ηλιου, θα μπορούσε να μπλοκάρει μια μικρή αλλά κρίσιμη ποσότητα ηλιακής ακτινοβολίας, αρκετή για την αναχαίτιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Οι επιστήμονες έχουν υπολογίσει ότι η κατακράτηση μόλις του 2% της ακτινοβολίας του Ηλιου θα επαρκούσε ούτως ώστε να ψυχραθεί η Γη κατά 1,5°C, και έτσι να παραμείνει εντός διαχειρίσιμων κλιματικών ορίων.

«Η ιδέα βρισκόταν στο περιθώριο των συζητήσεων για κλιματικές λύσεις εδώ και χρόνια. Ομως, καθώς η κλιματική κρίση επιδεινώνεται, το ενδιαφέρον για τις αντηλιακές ασπίδες κερδίζει έδαφος, με περισσότερους ερευνητές να προσφέρουν παραλλαγές» συνοψίζει η Κάρα Μπάκλεϊ των New York Times στο ρεπορτάζ της.

Οσον αφορά τις διάφορες προτάσεις, μια πρόσφατη μελέτη με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο της Γιούτα εξέτασε το ενδεχόμενο σκορπίσματος σκόνης βαθιά στο διάστημα, ενώ μια ομάδα στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (MIT) θέλει να δημιουργήσει μια αντηλιακή ασπίδα από «διαστημικές φυσαλίδες».

Το περασμένο καλοκαίρι, ο Ιστβαν Σάπουντι, ένας επιστήμονας από το Ινστιτούτο Αστρονομίας του Πανεπιστημίου της Χαβάης, δημοσίευσε μια εργασία που πρότεινε τη σύνδεση ενός αντηλιακού παραπετάσματος σε έναν αστεροειδή. Και τώρα, επιστήμονες με επικεφαλής τον Γιόραμ Ρόζεν, διευθυντή του Ινστιτούτου Διαστημικής Ερευνας στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας του Ισραήλ, υποστηρίζουν ότι είναι έτοιμοι να κατασκευάσουν την πρώτη αντηλιακή ασπίδα, ούτως ώστε να καταδείξουν ότι η ιδέα μπορεί να λειτουργήσει.

Μιλώντας στους New York Times, ο ισραηλινός φυσικός εξήγησε ότι για να μπλοκάρεται η απαραίτητη ποσότητα ηλιακής ακτινοβολίας, το διαστημικό σκιάστρο θα πρέπει να έχει το μέγεθος της Αργεντινής – περίπου 2,7 εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα. Αυτό σημαίνει πως θα ζύγιζε τουλάχιστον 2,5 εκατ. τόνους, άρα θα ήταν υπερβολικά βαρύ για να εκτοξευθεί στο Διάστημα. Οπότε. ο Γιόραμ Ρόζεν και η ομάδα του προτείνουν την κατασκευή μιας σειράς από μικρότερες αντηλιακές ασπίδες, που δεν θα μπλόκαραν εντελώς το ηλιακό φως, αλλά θα έριχναν ελαφρώς διάχυτη σκιά στη Γη.

Στην παρούσα φάση, οι επιστήμονες από το Ισραήλ αναζητούν 10-20 εκατ. δολάρια για τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη μιας αντηλιακής ασπίδας μεγέθους 30,5 τ.μ. «Μπορούμε να δείξουμε στον κόσμο: “Κοιτάξτε, υπάρχει μια λειτουργική λύση, πάρτε την, δώστε της τις απαραίτητες διαστάσεις» ανέφερε σχετικά ο δρ. Ρόζεν.

Οι υποστηρικτές της πρότασης επισημαίνουν ότι ένα διαστημικό σκίαστρο δεν θα εξάλειφε την ανάγκη να σταματήσει η καύση άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου. Ακόμα και αν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από την καύση ορυκτών καυσίμων μηδενίζονταν αμέσως, υπάρχει ήδη υπερβολικό διοξείδιο του άνθρακα που παγιδεύει θερμότητα στην ατμόσφαιρα. Η μέση θερμοκρασία της Γης βρίσκεται στα πρόθυρα να αυξηθεί κατά 1,5°C σε σχέση με τον προβιομηχανικό μέσο όρο.

Οπως θυμίζει η Κάρα Μπάκλεϊ, «αυτό είναι το σημείο πέρα από το οποίο οι πιθανότητες ακραίων καταιγίδων, ξηρασιών, καυσώνων και πυρκαγιών θα αυξηθούν σημαντικά και οι άνθρωποι και άλλα είδη θα αγωνίζονται περισσότερο για να επιβιώσουν, όπως δηλώνουν οι επιστήμονες. Ο πλανήτης έχει ήδη θερμανθεί κατά 1,2°C».

Ενα αντηλιακό παραπέτασμα θα συνέβαλλε στη σταθεροποίηση του κλίματος, λένε οι υποστηρικτές της ιδέας, ενώ συγχρόνως θα εφαρμόζονταν και άλλες τακτικές μετριασμού της κλιματικής κρίσης. «Δεν λέω ότι αυτή θα είναι η λύση, αλλά νομίζω ότι όλοι πρέπει να εργαστούν προς κάθε πιθανή λύση» σημείωσε ο δρ Σάπουντι, ο αστρονόμος από το Πανεπιστήμιο της Χαβάης που πρότεινε τη σύνδεση ενός σκίαστρου σε αστεροειδή.

Για μια διαστημική αντηλιακή ασπίδα μεταξύ της Γης και του Ηλιου, πρώτος μίλησε ο Τζέιμς Ερλι του Lawrence Livermore National Laboratory των ΗΠΑ, το 1989. Το 2006, ο Ρότζερ Εϊντζελ, αστρονόμος στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, παρουσίασε τη δική του πρόταση για μια αποκλίνουσα αντηλιακή ασπίδα στην Εθνική Ακαδημία Επιστημών και στη συνέχεια κέρδισε επιχορήγηση από το Ινστιτούτο Προηγμένων Εννοιών της NASA για να συνεχίσει την έρευνά του. Πρότεινε την απελευθέρωση τρισεκατομμυρίων πολύ ελαφρών διαστημικών σκαφών στο αποκαλούμενο Σημείο Λαγκάνζ Ενα (L1), περί τα 1,5 εκατ. χιλιόμετρα μακριά από τη Γη.

Ομως η ιδέα του διαστημικού αντηλιακού κατόπτρου έχει και τους επικριτές της. Η Σούζαν Μπάουρ, για παράδειγμα, υποψήφια διδάκτορας του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ερευνας και Προηγμένης Κατάρτισης στον Επιστημονικό Υπολογισμό, με ειδίκευση στα μοντέλα τροποποίησης της ηλιακής ακτινοβολίας, θεωρεί το κόστος αστρονομικό, αν όχι απαγορευτικό. Κρίνει, επίσης, πως δεν υπάρχει ο απαραίτητος χρόνος για την έγκαιρη ανάπτυξη μιας αποτελεσματικής αντηλιακής ασπίδας, δεδομένης της ταχύτητας της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Επιπλέον, μια ηλιακή καταιγίδα ή αδέσποτοι μετεωρίτες θα μπορούσαν να προκαλέσουν σοβαρές ζημιές στην ασπίδα, με αποτέλεσμα την ξαφνική, ραγδαία αύξηση της θερμοκρασίας στη Γη, με καταστροφικές συνέπειες.

Σύμφωνα με την ευρωπαία επιστήμονα, χρόνος και χρήμα πρέπει να δαπανώνται κυρίως για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, με ένα μικρό μέρος της έρευνας να εστιάζεται σε «πιο βιώσιμες και οικονομικά αποδοτικές» προτάσεις σε σχέση με την αντηλιακή ασπίδα.

Αλλά οι υποστηρικτές του διαστημικών αντηλιακών ασπίδων δηλώνουν ότι στην παρούσα φάση, πρώτον, η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου δεν επαρκεί για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, δεύτερον, ότι η απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα έχει αποδειχθεί εξαιρετικά δύσκολη, και τρίτον, ότι κάθε πιθανή λύση πρέπει να διερευνηθεί, δεδομένης της ανείπωτης κρισιμότητας της κατάστασης.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News