Οι ωκεανοί είναι γεμάτοι από μέδουσες που αποτελούν πολύ σημαντικό κρίκο στη θαλάσσια διατροφική αλυσίδα. Κάποια είδη μεδουσών θεωρούνται… χαϊλάντερ, αφού δεν φαίνεται να πεθαίνουν από φυσιολογικά αίτια, ενώ κάποια άλλα είδη παραμένουν για την επιστημονική κοινότητα θαλάσσια μυστήρια, αφού δεν έχει επιτευχθεί ακόμη η αποκρυπτογράφηση των ικανοτήτων και ιδιοτήτων τους.

Η βασική αιτία που οι μέδουσες κρατούν ακόμη καλά κρυμμένα τα μυστικά τους είναι ότι υπάρχει μεγάλη δυσκολία να παγιδευτούν, αφού ξεγλιστρούν από τα δίχτυα ή τις άλλες παγίδες, ενώ, όταν δεν καταφέρουν να ξεφύγουν, τις περισσότερες φορές φτάνουν στα χέρια των ερευνητών νεκρές και θρυμματισμένες και δεν μπορούν φυσικά να μελετηθούν. Επιπλέον, υπάρχουν πολλοί επιστήμονες που θεωρούν τις μέδουσες «ζωντανά έργα τέχνης» και για αυτό δεν θέλουν να τις τραυματίζουν ή να τις εξοντώνουν στην προσπάθειά τους να τις μελετήσουν, συντηρώντας έτσι το μυστήριο γύρω τους.

«Είναι κάτι παρόμοιο με έναν επιστήμονα που μελετά έναν πίνακα στο μουσείο του Λούβρου. Κάποιος που μελετά τη Μόνα Λίζα δεν θα έκοβε ένα κομμάτι της για να κάνει αναλύσεις. Στόχος είναι να αποκτηθούν όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες χωρίς να προκληθεί κάποια ζημιά στον πίνακα» αναφέρει ο Ντέιβιντ Γκρούμπερ, θαλάσσιος βιολόγος στο Κολέγιο Baruch του City University της Νέας Υόρκης.

Το εργαλείο και πώς λειτουργεί

Πριν από λίγο καιρό ο Μπρέναν Φίλιπς, μηχανικός του αμερικανικού πανεπιστημίου Rhode Island, με ειδίκευση στις τεχνολογίες θαλάσσιας έρευνας (ρομποτικά σκάφη, κ.ά.) είδε σε ένα εργαστήριο έναν φοιτητή να φτιάχνει με τσιμπιδάκια μια μικρή, πολύεδρη χάρτινη κατασκευή με δομή οριγκάμι, την οποία ανέλυε στο μικροσκόπιο. Ο Φίλιπς είδε ότι αυτή η τεχνική μπορεί να είχε ενδιαφέρουσες εφαρμογές και ρώτησε τον φοιτητή αν μπορούσε να κάνει την ίδια κατασκευή σε μεγαλύτερα μεγέθη. Η σκέψη του Φίλιπς ήταν ότι με αυτή την τεχνική θα μπορούσε ίσως να κατασκευαστεί ένα εργαλείο μελέτης ευαίσθητων θαλάσσιων οργανισμών. Οπως αναφέρει σε δημοσίευμά της η εφημερίδα New York Times, ο φοιτητής έφτιαξε ένα μεγαλύτερο μοντέλο της αρχικής κατασκευής και στη συνέχεια ο Φίλιπς ήρθε σε επαφή με τον Γκρούμπερ κα μαζί δημιούργησαν μια ομάδα μηχανικών και ειδικών στις θαλάσσιες επιστήμες.

Η ομάδα μελέτησε το αρχικό μοντέλο του φοιτητή και έκανε μια σειρά από τροποποιήσεις έτσι ώστε να δημιουργηθεί τελικά ένα νέο εργαλείο με το οποίο θα μπορεί να γίνει η μελέτη ευαίσθητων θαλάσσιων οργανισμών όπως οι μέδουσες και τα καλαμάρια στο φυσικό τους περιβάλλον. Το RAD, όπως ονομάζεται αυτό το εργαλείο, είναι ένας βραχίονας με δομή οριγκάμι που αποτελεί προϊόν τρισδιάστατης εκτύπωσης. O βραχίονας μπορεί να τοποθετηθεί σε επανδρωμένα ή ρομποτικά υποβρύχια και να ελέγχεται από κάποιον χειριστή. Ο βραχίονας ανοίγει τα «δάχτυλά» του, βάζει μέσα στη… χούφτα του μια μέδουσα (ή κάποιο άλλο θαλάσσιο ον) και στη συνέχεια κλείνει τα δάχτυλά του εγκλωβίζοντας μεν τη μέδουσα, αλλά χωρίς να της προκαλεί οποιαδήποτε ζημιά.

Ενα βίντεο από τις δοκιμές του RAD:

Ετσι δίνεται η δυνατότητα στους ερευνητές να τη μελετήσουν μέσω των οργάνων του βραχίονα χωρίς να την ανεβάσουν στην επιφάνεια. Οταν γίνει η συλλογή των δεδομένων, ο βραχίονας απελευθερώνει τη μέδουσα. Το RAD έχει σχεδιαστεί  ώστε να μπορεί να λειτουργεί ακόμη και σε βάθη 11 χλμ. Μέχρι στιγμής έχουν γίνει πετυχημένες δοκιμές του RAD σε βάθος 700 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας.

Πρόκειται για ένα πραγματικό επίτευγμα, αφού ο βραχίονας είναι εξαιρετικά απλός, χωρίς πολλά μηχανικά μέρη και με τον μικρότερο δυνατό αριθμό μοτέρ ώστε να είναι εύκολη η επιδιόρθωσή του σε περίπτωση βλάβης και ταυτόχρονα μπορεί να αντέχει τις μεγάλες πιέσεις που αναπτύσσονται στα μεγάλα βάθη. Παράλληλα είναι εξαιρετικά… ντελικάτος ώστε να μπορεί πιάνει ευαίσθητα πλάσματα, όπως οι μέδουσες, και να τα κρατάει «φυλακισμένα» μέχρι να γίνουν οι απαραίτητες αναλύσεις χωρίς να τους προκαλεί οποιαδήποτε ζημιά.

«Με τις κάμερες και τους αισθητήρες που διαθέτει το RAD στην ουσία θα αποτελέσει ένα υποθαλάσσιο εργαστήριο που θα μπορεί να καταγράφει εικόνες του σώματος του όντος που έχει πιάσει, να παίρνει δείγματα του DNA του και να μελετά τις κινήσεις και τις αντιδράσεις του στο φυσικό του περιβάλλον» αναφέρει ο  Γκρούμπερ, που χαρακτηρίζει το RAD «απαγωγέα στα βάθη της θάλασσας».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News