Η αντιπαράθεση κυβέρνησης – αγροτών πιθανότατα θα εξελιχθεί κατά τη γνωστή ρουτίνα: οι αγρότες «κλιμακώνουν», η κυβέρνηση καλεί σε διάλογο, ο διάλογος δεν γίνεται γιατί το «κίνημα» δεν έχει εκπρόσωπο, κάποια στιγμή θα συγκροτηθεί μια ομάδα, θα πάει στο Μαξίμου, θα δει τον Μητσοτάκη, θα ακουστούν τα αιτήματα, θα δοθούν κάποια χρήματα και θα αναμένουμε το Πάσχα – που το 2026 πέφτει και πολύ νωρίς, στις 12 Απριλίου.
Αυτά μέχρι να ξανακλείσουν κάποια στιγμή οι δρόμοι, επειδή δεν θα έχει γίνει τίποτε για τον πρωτογενή τομέα, είτε με ευθύνη της κυβέρνησης, αυτής ή της επόμενης, είτε με ευθύνη και των αγροτών, που τώρα όμως κανείς δεν μιλάει γι’ αυτήν.
Ο τρόπος με τον οποίο εκδηλώθηκε αυτή τη φορά η αντίδραση έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ολα ξεκίνησαν από τα (κάπως ορμητικά) απόνερα του σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ, δηλαδή της εξάρθρωσης (;) ενός μηχανισμού που επί δεκαετίες λειτουργούσε όχι ως εργαλείο εκσυγχρονισμού και προόδου του πρωτογενούς τομέα, αλλά κατά μείζονα λόγο ως δίκτυο εξυπηρέτησης των εκάστοτε «ημετέρων» και μαζικής εξαγοράς ψήφων και άσκησης πολιτικής επιρροής.
Η βασική πολιτική επίπτωση του σκανδάλου θα σημειωθεί ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο: εξέλιπε ένας μηχανισμός πολιτικής συναλλαγής που παρήγε επί δεκαετίες εκλογικά αποτελέσματα, ή πάντως επιδρούσε σε αυτά, έστω και τοπικά. Δίχως να μπορεί κανείς να είναι απολύτως βέβαιος, ο λόγος για τον οποίο η Κρήτη, η Θεσσαλία ή η Μακεδονία θα βάφονται στο εξής «μπλε», «κόκκινες» ή «πράσινες» το βράδυ των εκλογών δεν θα είναι ο ίδιος.
Η κυβέρνηση δέχεται ένα πλήγμα από αυτά. Και επειδή δεν προνόησε (ακόμη και αφότου είχε ξεσπάσει το σκάνδαλο, ως προς τη συνέχεια), και επειδή παρουσίασε για μία ακόμη φορά διαχειριστικά ελλείμματα, και επειδή επιλέγει την τακτική των εμβαλωματικών παρεμβάσεων, αντί μεταρρυθμίσεων. Εν προκειμένω, μιλάμε για τον τομέα όπου η μεταρρύθμιση απαιτείται περισσότερο από οπουδήποτε αλλού.
Ως αποτέλεσμα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει απέναντί του εκατοντάδες χιλιάδες αγρότες που, είτε υποκινούνται πολιτικά είτε όχι, προξενούν εντυπώσεις και διαμορφώνουν ένα κλίμα. Σε αυτούς περιλαμβάνονται, φυσικά, άνθρωποι του μόχθου, αλλά και όλοι εκείνοι που πλούτιζαν παράνομα επί δεκαετίες.
Οι δημοσκοπικές έρευνες που ήδη πραγματοποιούνται σε αγροτικές περιοχές δείχνουν σημαντικές απώλειες για την κυβέρνηση. Μπορεί να ξανακερδίσει έστω ένα τμήμα του αγροτικού κόσμου που της έχει γυρίσει την πλάτη; Αγνωστο, μάλλον αμφίβολο, και πάντως ένα σημαντικό μέρος του αγροτικού κόσμου είναι ούτως ή άλλως χαμένο για τη ΝΔ.
Υπάρχει όμως και η άλλη εκδοχή. Σύμφωνα με αυτήν, αν η κυβέρνηση υποχωρήσει θα έχει απώλειες από το άλλο τμήμα του εκλογικού της ακροατηρίου, τους μετριοπαθείς, τους κεντρώους, εκείνους που έστω και με μεγάλες δόσεις δυσπιστίας εξακολουθούν να έχουν κάποιες προσδοκίες.
Κατά ένα διαφορετικό σενάριο, κάπως πιο γραμμικό, όσο παροξύνονται τα πνεύματα οι αγρότες εκδηλώνονται βίαια και παραβατικά, εξακολουθούν να αποκλείουν κεντρικές οδικές αρτηρίες και η κατάσταση εκτραχύνεται, ενεργοποιούνται τα αντανακλαστικά της αυτοσυντήρησης της Κεντροδεξιάς, επανασυσπειρώνονται δυνάμεις και τελικά ευνοημένη είναι η κυβέρνηση.
Κρίσιμο, δε, στοιχείο στην παρούσα και στην προσεχή συγκυρία είναι κάτι ακόμη.
Με την απουσία των μηχανισμών εξαγοράς ψήφων κανένα κόμμα δεν έχει να υποσχεθεί κάτι στους αγρότες σε διευκολύνσεις, εξυπηρετήσεις και παρακάμψεις διαδικασιών. Σε μια καλή εκδοχή των πραγμάτων, ίσως έτσι αρχίσει κάποια στιγμή να συζητείται και ένα οργανωμένο εθνικό σχέδιο για τον πρωτογενή τομέα.
Σε μια ακόμη καλύτερη, θα ήταν και αυτή μια παράμετρος για τη σύγκριση των σχεδίων των κομμάτων προτού πάει κάποιος στην κάλπη, αγρότης ή μη. Αλλά μάλλον απέχουμε ακόμη πολύ από αυτό το σημείο.