Η γενιά Ζ, όσοι δηλαδή γεννήθηκαν από το 1997 έως το 2012, θεωρείται ανεξέλεγκτη, κακομαθημένη και τεμπέλικη, ή τουλάχιστον έτσι υποστηρίζουν κάποιοι κριτικοί. Μια δημοφιλής στήλη στη Wall Street Journal προχώρησε ακόμη πιο μακριά, υπονοώντας ότι ολόκληρη η γενιά ενδέχεται να είναι «ακατάλληλη για εργασία».
Οι νεότεροι εργαζόμενοι που προσπαθούν να εδραιωθούν στον χώρο εργασίας τους συνεχίζουν να δέχονται αδιάκοπη κριτική από τα ανώτερα επίπεδα της εταιρικής πυραμίδας. Οσοι όμως έχουν ζήσει την «άφιξη» της προηγούμενης γενιάς δεν μπορούν παρά να νιώθουν ότι τα έχουν ξαναπεράσει όλα αυτά, γράφει ο Guardian. Οι millennials είχαν επίσης στοχοποιηθεί παλαιότερα ως τεμπέληδες, κακομαθημένοι, αλαζόνες και αναξιόπιστοι, δηλαδή με πολλούς από τους χαρακτηρισμούς που σήμερα αποδίδονται στη γενιά Ζ.
«Κάθε γενιά τείνει να παραπονιέται για την επόμενη», λέει ο Ανταμ Γκραντ, οργανωτικός ψυχολόγος στη Wharton Business School. «Ολοι μισούσαν τους millennials κάποτε, τώρα είναι η σειρά της γενιάς Ζ. Τείνουμε να συγκρίνουμε τη νεότερη γενιά με τον εαυτό μας, κάτι που είναι λάθος, γιατί οι περισσότεροι άνθρωποι είναι πιο ναρκισσιστές και εγωκεντρικοί στα 20 τους από ό,τι στα 40 τους. Αυτό αποτελεί μέρος της ανάπτυξης και της ωρίμανσης».
Παρά το γεγονός, όμως, ότι κάθε νέα γενιά αντιμετωπίζει κριτική όταν εισέρχεται στην αγορά εργασίας, αυτή τη φορά η ένταση δείχνει να αυξάνεται λόγω της τεράστιας απογοήτευσης της γενιάς Ζ απέναντι στους θεσμούς. Οι μεγαλύτερες γενιές συγκρίνουν επίσης τις δικές τους ικανότητες με τις αδυναμίες των νεότερων, υπερτονίζοντας τη διαφορά και παρουσιάζοντας τους νεότερους πολύ αρνητικά.
«Νομίζω ότι αυτή η αφήγηση είναι βλακώδης», λέει η 25χρονη Τζανάβι Σαχ αναφερόμενη στις σκληρές κατηγορίες εναντίον της γενιάς Ζ. «Οι προηγούμενες γενιές ζούσαν μόνο για την εργασία, ενώ η ζωή έμπαινε σε δεύτερη μοίρα. Εμείς είμαστε μια έξυπνη γενιά που δουλεύει σκληρά, αλλά δεν θέλουμε να “καούμε” και θέλουμε να πληρωνόμαστε δίκαια για την εργασία μας».
Η Σαχ βρήκε πρόσφατα την πρώτη της πλήρους απασχόλησης θέση σε μια νεοφυή τεχνολογική εταιρεία στο Σαν Φρανσίσκο, μετά από επτά μήνες αναζήτησης και σχεδόν χίλιες αιτήσεις που απορρίφθηκαν. «Οι προηγούμενες γενιές απλώς έστελναν βιογραφικά και έκλειναν συνεντεύξεις με μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας», λέει. «Με κάθε αίτηση και κάθε απόρριψη ένιωθα ότι χάνω λίγο από τον εαυτό μου».
Η 27χρονη Νάντια Οκαμότο, συνιδρύτρια μιας εταιρείας οικολογικών προϊόντων περιόδου, διαφωνεί επίσης με τις επικρίσεις. «Αν κοιτάξετε πολλές από τις θέσεις στις οποίες η γενιά Ζ διαπρέπει, όπως το μάρκετινγκ στα κοινωνικά δίκτυα, αυτά τα επαγγέλματα δεν υπήρχαν πριν από 20 χρόνια, επομένως σαφώς είμαστε απασχολήσιμοι», σημειώνει. «Μας κατηγορούν για κακομαθημένη συμπεριφορά λόγω της επιθυμίας μας να έχουμε ισορροπία μεταξύ εργασίας και ζωής».
Η γενιά Ζ μεγάλωσε βλέποντας οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς να μην τηρούν τις υποσχέσεις τους, γράφει ο Guardian, δημιουργώντας βαθιά έλλειψη εμπιστοσύνης. Για πολλούς εργαζόμενους η σιωπηρή εμπιστοσύνη μεταξύ υπαλλήλου και εργοδότη έχει πια χαθεί. «Εχουν παρέλθει οι εποχές που έπαιρνες μια δουλειά και παρέμενες εκεί για 35 χρόνια, σχεδιάζοντας να συνταξιοδοτηθείς από αυτήν και θεωρώντας αυτονόητο ότι ο εργοδότης θα σε φρόντιζε», λέει ο Γκραντ. «Οι απολύσεις και οι μαζικές περικοπές, που είναι σήμερα ο κανόνας, αποτελούν προδοσία για τους εργαζόμενους».
Η γενιά Ζ διαφέρει από τις προηγούμενες σε αρκετά σημεία. Η ευελιξία και η ευημερία των εργαζομένων έχουν μεγαλύτερη σημασία γι’ αυτούς από τις υπερωρίες και τις προαγωγές, τονίζει η σύμβουλος Ανθρώπινου Δυναμικού Μάντλιν Μίλερ. «Το καπιταλιστικό σύστημα είναι εκμεταλλευτικό, και η γενιά Ζ λέει: “Είμαι κουρασμένος και δεν θέλω τίποτε από αυτό”».
«Υπάρχουν πλέον πολλοί τρόποι να βγάλεις χρήματα εκτός κάποιας εταιρικής μηχανής, τρόποι που προσφέρουν ελευθερία και ευελιξία, επομένως μπαίνουμε στην αγορά εργασίας με πολύ υψηλότερα στάνταρ», προσθέτει η Οκαμότο. «Καταλάβαμε ότι δεν χρειάζεται πλέον να “καούμε” και ότι ο αμερικανικός καπιταλισμός χρειάζεται αλλαγή για να εκτιμηθεί πραγματικά η ανθρώπινη αξία».
Η γενιά Ζ δεν βλέπει κανένα όφελος στις υπερωρίες και επικεντρώνεται στην «έξυπνη» εργασία, χρησιμοποιώντας εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης για να ολοκληρώνει εργασία δέκα ωρών μέσα σε πέντε ώρες, σύμφωνα με τη Σαχ. Μια έρευνα της Deloitte έδειξε ότι πάνω από το ήμισυ των εργαζομένων της γενιάς Ζ χρησιμοποιεί τακτικά Τεχνητή Νοημοσύνη.
Οι αξίες και οι προτεραιότητες αλλάζουν επίσης. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, το 89% των εργαζομένων της γενιάς Ζ και το 92% των millennials θεωρούν σημαντική την αίσθηση του «σκοπού» για την επαγγελματική τους ικανοποίηση.
Οι εταιρείες που αγνοούν ή υποτιμούν το προσωπικό της γενιάς Ζ θέτουν τελικά σε κίνδυνο την απόδοσή τους. «Πρόκειται για μια νέα γενιά που κρατά έναν καθρέφτη μπροστά σου, ώστε να δεις πιο καθαρά τον εαυτό σου και το πώς εσύ δεν έχεις συμβαδίσει με τις εξελίξεις του κόσμου», λέει στον Guardian ο Γκραντ. «Οι μεγαλύτερες γενιές έχουν πολύτιμη εμπειρία, οι νεότερες έχουν φρέσκες οπτικές και ψηφιακή εξειδίκευση. Πρέπει να γίνεται διαγενεακή ανταλλαγή γνώσεων».
Για τις εταιρείες η προσαρμογή δεν είναι προαιρετική, προειδοποιεί η Μίλερ. «Η γενιά Ζ θα μεταμορφώσει πλήρως τον τρόπο εργασίας. Οι εταιρείες πρέπει να παρατηρήσουν τη γενιά Ζ και να ενσωματώσουν την προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξη στις πρακτικές τους, αντί να επιβάλλουν υπάρχουσες δομές, ιεραρχίες και μοντέλα ηγεσίας».