Υπάρχουν στιγμές που ως γονιός νιώθεις ότι ο κόσμος γύρω σου αλλάζει με τρόπους που δεν μπορείς να προλάβεις. Φοβάσαι τα μεγάλα, τα σοβαρά, αυτά που όλοι αναγνωρίζουν ως επικίνδυνα. Αλλά μετά, έρχεται κάτι τόσο ασήμαντο, σχεδόν αστείο, να σου υπενθυμίσει ότι η τραγωδία μπορεί να ξεπεταχτεί από παντού. Να πεθάνεις τζάμπα. Οπως στην περίπτωση του 22χρονου που προσπάθησε να καταπιεί ένα ολόκληρο μπέργκερ για χάρη μιας στιγμιαίας διαδικτυακής πρόκλησης, και έχασε τη ζωή του.
Το να ακούς ότι κάποιος έφυγε επειδή δοκίμασε να καταπιεί μια μπουκιά μεγαλύτερη απ’ όσο χώραγε ο λαιμός του μοιάζει παράλογο. Σχεδόν αδύνατο. Κι όμως, μέσα στην παράξενη, παραμορφωμένη πραγματικότητα των κοινωνικών δικτύων, όλα μπορούν να γίνουν παιχνίδι. Το βίντεο που υπόσχεται γέλιο, οι φίλοι που το αναπαράγουν, τα σχόλια που προκαλούν, μπορούν να μετατρέψουν σε φονικό όπλο ακόμα κι ένα μπέργκερ.
Είναι το πιο τρομακτικό απ’ όλα, ότι τα επικίνδυνα δεν είναι πια μόνο αυτά που αναγνωρίζουμε εύκολα. Δεν είναι οι κακές παρέες, οι σκοτεινές γωνιές της πόλης, οι ύποπτες ουσίες. Είναι οι μικρές στιγμές ντοπαμίνης που γεννά η οθόνη στο κινητό. Είναι οι χιλιάδες άγνωστοι που φωνάζουν «κάν’ το» από τα σχόλια. Είναι η ανάγκη κάθε νέου να νιώσει ότι ανήκει, ότι συμμετέχει, ότι είναι μέρος της παρέας, έστω κι αν αυτή η παρέα αποτελείται από εκατομμύρια μάτια που κοιτάζουν πίσω από μια κάμερα.
Ως γονιός, βρίσκεσαι ξαφνικά αντιμέτωπος με έναν κόσμο όπου τίποτα δεν είναι αρκετά αθώο. Πώς να προστατέψεις το παιδί σου από κάτι που μοιάζει τόσο ακίνδυνο; Πώς να του εξηγήσεις ότι ένα αστείο challenge μπορεί να φέρει πραγματικό πόνο; Πώς να βάλεις κάτω το χάος του διαδικτύου και να το αναλύσεις;
Τα παραδείγματα είναι αμέτρητα, εκεί που τελειώνει το ένα ξεκινάει το άλλο. Στο «cinnamon challenge» τα παιδιά προσπαθούσαν να καταπιούν μια κουταλιά κανέλα και κατέληγαν με αναπνευστικά προβλήματα. Το «choking challenge» καλούσε τους νέους να προκαλέσουν επίτηδες λιποθυμία για λίγα δευτερόλεπτα. Στο «milk crate challenge», άνθρωποι ανέβαιναν σε ασταθείς στοίβες πλαστικών τελάρων και έπεφταν με δύναμη τραυματίζοντας τη σπονδυλική τους στήλη.
Τα περισσότερα είναι δοκιμασίες χωρίς καμία λογική, ανούσιες και γελοίες, αλλά στο μυαλό ενός νέου αποκτούν μυθικές διαστάσεις. Το να δοκιμάσει κάτι που όλοι δοκιμάζουν κρύβει πίσω του την ανάγκη να εντυπωσιάσει, να ενταχθεί και να ανήκει. Να γίνει viral, έστω και για μερικά δευτερόλεπτα και να αποθεωθεί από ένα κοινό που με την αποδοχή τού δίνει σήμερα την επιβεβαίωση.
Ως γονιός, πολλές φορές νιώθεις ότι δεν ξέρεις από πού να φυλαχτείς, και κυρίως, από πού να φυλάξεις το παιδί σου. Δεν βλέπεις μόνο έναν κίνδυνο, αλλά μια ατέλειωτη αλυσίδα από μικρές πιθανότητες. Κι αυτό κάνει τον φόβο ακόμα πιο ύπουλο, γιατί δεν ξέρεις ποια μέρα, ποιο βίντεο, ποια πρόκληση θα είναι εκείνη που θα ξεκλειδώσει στον εγκέφαλο ενός παιδιού τη σκέψη «μπορώ κι εγώ».
Φυσικά, δεν είναι δυνατόν να του απαγορεύσεις τον κόσμο. Δεν μπορείς να αφαιρέσεις από τη ζωή του την τεχνολογία, ούτε να το μεγαλώσεις σε μια γυάλα. Ούτε μπορείς να είσαι από πάνω του συνεχώς, δεν θα ήταν υγιές άλλωστε να είσαι. Το μόνο που μπορείς είναι να χτίσεις ανάμεσά σας έναν διάλογο αρκετά δυνατό, ώστε όταν έρθει σε επαφή με κάτι αμφίβολο, να μην χρειάζεται να αποφασίσει μόνο του. Να έχει στο μυαλό του τις φωνές που αγαπά, όχι τις φωνές των εκατομμυρίων αγνώστων.
«Πέθανε ο 22χρονος που προσπάθησε να καταπιεί ένα μπέργκερ ολόκληρο». Το διαβάζεις ξανά και ξανά, σαν τίτλο από κάποιο θρίλερ σουρεαλισμού. Ενα παράλληλο σύμπαν ακατανόητων συμπεριφορών που όμως συμβαίνει δίπλα σου, εκεί που το παιδί σου κάθεται στον καναπέ με το κινητό στο χέρι. Μια ιστορία παράπλευρης απώλειας που μας υπενθυμίζει ότι ο κόσμος των κοινωνικών δικτύων είναι αληθινός, με αληθινές συνέπειες. Και ότι όσο κι αν γελάμε με κάποια trends, ποτέ δεν ξέρουμε πότε ένα από αυτά μπορεί να ξεφύγει.
Δεν γίνεται να κρύψουμε τα παιδιά μας από τον κόσμο. Το μόνο που μπορούμε είναι να σταθούμε δίπλα τους όταν τον ανακαλύπτουν. Να τους δείχνουμε ότι ο εντυπωσιασμός δεν αξίζει τη ζωή τους. Οτι η αληθινή δύναμη δεν είναι στο να κάνεις κάτι επικίνδυνο μπροστά σε μια κάμερα, αλλά στο να ξέρεις πότε να πεις «όχι». Στο αόρατο κοινό που σε παρακολουθεί. Στον φίλο που σε παρακινεί. Στον εαυτό σου.