Αν εξαιρέσεις τους υπηρεσιακούς, σήμερα στη χώρα υπάρχουν εν ζωή πέντε πρώην Πρωθυπουργοί που χαίρουν άκρας υγείας, ακόμα και όταν μεσολαβούν αναπάντεχα εκρηκτικά περιστατικά.

Ολοι τους έχουν γραφείο στη Βουλή, αστυνομική συνοδεία και προνόμια που, δικαίως, χορηγούνται σε όσους υπηρέτησαν τη χώρα από το μεγάλο γραφείο του Μεγάρου Μαξίμου.

Πέντε πρώην Πρωθυπουργοί. Ενας δεν μιλάει, λες και τηρεί όρκο σιωπής. Ενας άλλος συνήθως απουσιάζει σε ταξίδι για τον σοσιαλισμό.  Οι άλλοι δύο μιλούν λίγο. Και ο πέμπτος μάλλον δεν θα έχει διάθεση να πει πολλά μετά το κακό που του συνέβη. Γεροί να είναι, να ζήσουν να δουν τη χώρα χωρίς μνημόνια και όταν βαδίσουν τη μακαρία την οδό, θα έχουν για κατευόδιο λόγια φορτωμένα με επαίνους και απολογισμούς στεφανωμένους με δάφνες. Κάπως έτσι δεν έγινε και με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη; Ως και ο Λεβέντης, που τον είχε καταραστεί με καρκίνο και κακό θάνατο, βρήκε μια-δυο λέξεις να πει, ασχέτως αν πλέον δεν υπάρχουν και πολλοί για να τον ακούσουν.

Ο κανόνας λέει πως στα πολιτικά μνημόσυνα και στους αποχαιρετισμούς πάνω από το φέρετρο, οι πολιτικοί συμπεριφέρονται με γενναιοδωρία προς τον εκλιπόντα. Από τη μία επιδεικνύουν μεγαθυμία, ειδικά αν επρόκειτο για αντίπαλο, ενώ, από την άλλη, ελπίζουν ότι κάποτε, όταν σημάνει η ώρα, ο καλός λόγος θα επιστρέψει στους ίδιους. Οι ίδιοι δεν θα είναι εκεί για να τον ακούσουν. Θα είναι η υστεροφημία τους και αυτό έχει σημασία.

Το θέμα, λοιπόν, είναι για ποιο λόγο αυτές οι αρετές, που φώτισε ο θάνατος και ανέδειξε η νεκρολογία, δεν αναγνωρίζονται όταν ο άνδρας είναι εν ζωή. Δεν αναγνωρίζονται και δεν αξιοποιούνται. Εκτός βέβαια και αν στις νεκρολογίες λένε ανοησίες, δηλαδή δεν πιστεύουν όσα λένε.

Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν statesmen. Δεν νομίζω ότι ευθύνεται μόνο η ανεπάρκεια του πολιτικού προσωπικού. Αλλωστε οι πρώην Πρωθυπουργοί θα μπορούσαν εξ ορισμού να θεωρούνται statesmen. Είναι η πολιτική μας κουλτούρα και ο δημόσιος λόγος μας που εδράζονται, κυρίως, στην αποδόμηση του αντιπάλου. Όταν ένας πολιτικός άνδρας αποχωρήσει από την πρωθυπουργία θεωρείται ήδη απαξιωμένος για ένα μεγάλο κομμάτι του ακροατηρίου. Δεν είναι μόνο οι επιθέσεις που έχουν προηγηθεί –αυτές καλώς γίνονται, έτσι είναι η πολιτική. Είναι που αντί για διαχωριστικές γραμμές έχουμε χαρακώματα. Κάπως έτσι, ένας πρώην Πρωθυπουργός αντιμετωπίζεται σαν μπαλόνι χωρίς αέρα. Δεν έχει θεσμική ισχύ, από τα δάχτυλά του δεν κρέμονται κλωστές, ενώ ένα τμήμα της κοινωνίας μεταφέρει τεράστια αρνητικά φορτία για το πρόσωπό του.

Θεωρητικά οι άνθρωποι που έχουν καταλάβει σημαντικά αξιώματα στη χώρα, θα μπορούσαν να αποτελούν ένα άτυπο, διακριτικό όργανο, από το οποίο τόσο ο Πρωθυπουργός, όσο και η κοινή γνώμη θα αντλούσαν συμβουλευτικούς πόρους -τουλάχιστον αυτοί που μιλούν. Προς Θεού, δεν εννοώ να κάθονται όλοι αυτοί γύρω από ένα τραπέζι και να καταθέτουν χρησμούς και προφητείες. Όμως θα ήταν χρήσιμο το μήνυμα που θα εξέπεμπε μία ανεπίσημη συνάντηση του Πρωθυπουργού με έναν από τους προκατόχους του. Φωνάζει, ας πούμε, ο Τσίπρας τον Παπαδήμο να συζητήσουν περί χρέους. Ναι και εγώ γελάω όταν το φαντάζομαι. Αυτά δεν γίνονται εδώ. Διότι για να μπεις στο Μαξίμου πρέπει να αποδείξεις ότι οι προηγούμενοι ήταν ακατάλληλοι. Συνεπώς δεν έχεις τίποτα να συζητήσεις μαζί τους.

Υ.Γ: Στο Σύνταγμα του 1975 προβλέπετο το Συμβούλιο της Δημοκρατίας, με τη συμμετοχή των πολιτικών αρχηγών και όσων έχουν διατελέσει Πρωθυπουργοί και Πρόεδροι Δημοκρατίας. Καταργήθηκε στην αναθεώρηση του 1985, του Ανδρέα Παπανδρέου, που ενίσχυσε, ίσως υπέρμετρα, τις αρμοδιότητες του Πρωθυπουργού.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News